Uyku sırasında teneffüsün ani bir biçimde durduğu uyku bozukluğu haline ‘Uyku apnesi’ denir. Bu teneffüs durmalarının; uykunun derinleşmesine ve hatta ötürüsı ile dinlendirici bir gece uykusu oluşmasına pürüz olması son derece kıymetli bir sıhhat problemidir.
Her yaştan herkeste olabilecek bu sorunun; uzun periyodik ve şiddetli olması halinde birtakım önemli sıhhat sıkıntılarının habercisi olabileceğini ve kesinlikle tedavi edilmesi gerektiğini söyleyen Nöroloji Uzmanı Doç Dr. İdeal Figen Demir, “Gün ortasında uyuklama isteği, künt baş ağrısı, konsantre olamama, depresif ruh hali, iştah değişiklikleri ve bilhassa akşam yemeği daha sonrası oturduğu yerde uyuklamalara sebep olarak şahısların ömür kalitesini toplumsal ömrünü olumsuz etkileyebilir” dedi.
Uykunun derinleşmesine pürüz oluyor
En az 10 saniye mühlet ile teneffüsün durması manasını taşıyan ‘Uyku apnesi’ iken, kimi vakit de uyku esnasında teneffüsün tam manasıyla durmadan, o sırada kan oksijen doygunluğunun azalması kelam konusu olabilir, bu duruma da ‘Hipopne’ denir ki, uyku apne sendromlu hastaların büyük kısmında bu iki durum bir ortada görülebilir.
Obstrüktif uyku apne sendromu, çocuklar da dahil olmak üzere her yaş kümesinde görülebilmektedir. Erkeklerde %4, bayanlarda görülme sıklığı yaklaşık %2 civarındadır.
Çoğunlukla kilolu, kısa ve geniş boyun etrafı olan, damak-boğaz anatomik yapı bozukluğu olan, beden kitle indeksi yüksek, alkol sigara kullanması olan ve çeşitli ilaç kullanması olan bireyler riskli kümesini oluşturmaktadır.
Bunlara ek olarak yatış konumu da uyku apne sendromu için risk faktörlerinden biridir. Örneğin sırtüstü durum epey sık apne gelişen bir bireyde, yan yatar durumda daha seyrek apne gelişebilir. Tüm bu söylenenlere ek olarak genetik yatkınlık da burada bahsedilmesi gereken bir bahistir. Uyku apne sendromu olan bireyler genel itibariyle yüksek sesle horlayan bireylerdir. Tipik olarak uyku esnasında kişinin horlaması birdenbire kesintiye uğrar, en az 10 saniye, kimi vakit hastalığın şiddetine bağlı olarak daha uzun sürer. Apnenin sonlanmasının akabinde derin bir nefes alma ile bu dönem sonlanır. Tüm gece boyunca tekraren yine eden bu apne yahut hipopne dönemleri uykunun derinleşmesine mani olur ve aslında kalitesiz bir uyku uyunmasına sebep olur. Bunun sonucunda kişi sonraki gün dinlenmiş olarak uyanamaz. Gün içi uyuklama isteği, künt baş ağrısı, konsantre olamama, depresif ruh hali, iştah değişiklikleri ve bilhassa akşam yemeği daha sonrası sakin televizyon izler durumda oturduğu yerde uyuklamalara sebep olur.
Yapılan çalışmalara bakılırsa uyku apne sendromu olan bireylerin miyokard enfarktüsü, ritim bozuklukları, hipertansiyon, obezite ve inme riskinin, başka bireylere nazaran daha yüksek olduğu bilinmektedir. Bu niçinle bilhassa de denetimsiz hipertansiyonu olan, ateroskleroz riski taşıyan kilolu, uykusunda yüksek sesle horlayan kilolu kısa boyunlu erkek bireylerin uyku apne sendromu mümkünlüğü açısından değerlendirilmesinde yarar vardır.
Doktor başvurusu, sıklıkla kişi ile birebir yatağı paylaşan eşlerin durumu farketmesi ile gerçekleşir, biroldukca hasta horladığını da, uykusu esnasında teneffüsün durması manasına gelen apne dönemlerinin da farkında değildir. Şikayetler ve fizik muayene kararı uyku apne sendromu varlığından kuşku duyan doktorlar hastaları, polisomnografi denilen, tüm gece uyku laboratuvarında ahenge kararı elde edilen bilgiler toplamı olan bir teste tabi fiyat. Bu testten elde edilen bilgiler ile bir indeks hesaplanır ve teşhis ve hastalığın şiddeti bu indekse nazaran konur.
Tedavi edilebiliyor
yavaşça şiddetli uyku apnesi hastalığı olanlar için:
Kilo vermek, alkol ve sigara kullanmasını bırakmak, hava yolunu tıkayıcı anatomik bozuklukların tedavisine yönelik kulak burun boğaz konsültasyonu, hastanın gece uykusunu yan yatar konumda uyumasını sağlamak, oksijen maskesi üzere yollar kullanılabilir.
Daha ileri olaylarda ise, CPAP ve BPAP olarak isimlendirilen aygıtlarla hastaların uyuması ve gerekli tetkiklerin yapılması üzere metotlar uygulanması gerekir.
Her yaştan herkeste olabilecek bu sorunun; uzun periyodik ve şiddetli olması halinde birtakım önemli sıhhat sıkıntılarının habercisi olabileceğini ve kesinlikle tedavi edilmesi gerektiğini söyleyen Nöroloji Uzmanı Doç Dr. İdeal Figen Demir, “Gün ortasında uyuklama isteği, künt baş ağrısı, konsantre olamama, depresif ruh hali, iştah değişiklikleri ve bilhassa akşam yemeği daha sonrası oturduğu yerde uyuklamalara sebep olarak şahısların ömür kalitesini toplumsal ömrünü olumsuz etkileyebilir” dedi.
Uykunun derinleşmesine pürüz oluyor
En az 10 saniye mühlet ile teneffüsün durması manasını taşıyan ‘Uyku apnesi’ iken, kimi vakit de uyku esnasında teneffüsün tam manasıyla durmadan, o sırada kan oksijen doygunluğunun azalması kelam konusu olabilir, bu duruma da ‘Hipopne’ denir ki, uyku apne sendromlu hastaların büyük kısmında bu iki durum bir ortada görülebilir.
Obstrüktif uyku apne sendromu, çocuklar da dahil olmak üzere her yaş kümesinde görülebilmektedir. Erkeklerde %4, bayanlarda görülme sıklığı yaklaşık %2 civarındadır.
Çoğunlukla kilolu, kısa ve geniş boyun etrafı olan, damak-boğaz anatomik yapı bozukluğu olan, beden kitle indeksi yüksek, alkol sigara kullanması olan ve çeşitli ilaç kullanması olan bireyler riskli kümesini oluşturmaktadır.
Bunlara ek olarak yatış konumu da uyku apne sendromu için risk faktörlerinden biridir. Örneğin sırtüstü durum epey sık apne gelişen bir bireyde, yan yatar durumda daha seyrek apne gelişebilir. Tüm bu söylenenlere ek olarak genetik yatkınlık da burada bahsedilmesi gereken bir bahistir. Uyku apne sendromu olan bireyler genel itibariyle yüksek sesle horlayan bireylerdir. Tipik olarak uyku esnasında kişinin horlaması birdenbire kesintiye uğrar, en az 10 saniye, kimi vakit hastalığın şiddetine bağlı olarak daha uzun sürer. Apnenin sonlanmasının akabinde derin bir nefes alma ile bu dönem sonlanır. Tüm gece boyunca tekraren yine eden bu apne yahut hipopne dönemleri uykunun derinleşmesine mani olur ve aslında kalitesiz bir uyku uyunmasına sebep olur. Bunun sonucunda kişi sonraki gün dinlenmiş olarak uyanamaz. Gün içi uyuklama isteği, künt baş ağrısı, konsantre olamama, depresif ruh hali, iştah değişiklikleri ve bilhassa akşam yemeği daha sonrası sakin televizyon izler durumda oturduğu yerde uyuklamalara sebep olur.
Yapılan çalışmalara bakılırsa uyku apne sendromu olan bireylerin miyokard enfarktüsü, ritim bozuklukları, hipertansiyon, obezite ve inme riskinin, başka bireylere nazaran daha yüksek olduğu bilinmektedir. Bu niçinle bilhassa de denetimsiz hipertansiyonu olan, ateroskleroz riski taşıyan kilolu, uykusunda yüksek sesle horlayan kilolu kısa boyunlu erkek bireylerin uyku apne sendromu mümkünlüğü açısından değerlendirilmesinde yarar vardır.
Doktor başvurusu, sıklıkla kişi ile birebir yatağı paylaşan eşlerin durumu farketmesi ile gerçekleşir, biroldukca hasta horladığını da, uykusu esnasında teneffüsün durması manasına gelen apne dönemlerinin da farkında değildir. Şikayetler ve fizik muayene kararı uyku apne sendromu varlığından kuşku duyan doktorlar hastaları, polisomnografi denilen, tüm gece uyku laboratuvarında ahenge kararı elde edilen bilgiler toplamı olan bir teste tabi fiyat. Bu testten elde edilen bilgiler ile bir indeks hesaplanır ve teşhis ve hastalığın şiddeti bu indekse nazaran konur.
Tedavi edilebiliyor
yavaşça şiddetli uyku apnesi hastalığı olanlar için:
Kilo vermek, alkol ve sigara kullanmasını bırakmak, hava yolunu tıkayıcı anatomik bozuklukların tedavisine yönelik kulak burun boğaz konsültasyonu, hastanın gece uykusunu yan yatar konumda uyumasını sağlamak, oksijen maskesi üzere yollar kullanılabilir.
Daha ileri olaylarda ise, CPAP ve BPAP olarak isimlendirilen aygıtlarla hastaların uyuması ve gerekli tetkiklerin yapılması üzere metotlar uygulanması gerekir.