Tüm dünyayı tesiri altına alan koronavirüs salgını en hayli yaşlıları etkiledi. Türkiye bu süreçte 65 yaş üstü olan 7.2 milyon yaşlısını korumak için birfazlaca önlem aldı. 65 yaş üstüne getirilen kısıtlamalar, yaşlılarımızı birtakım bazı üzse de onları korumak epey değerli. Zira Türkiye’nin ve dünyanın nüfusu her geçen yıl daha da yaşlanıyor. Sağlıklı bir toplum yapısını korumak için yaşlıların sıhhati da ihmale gelmiyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine göre, yaşlı nüfusun toplam nüfus ortasındaki oranı 2013 yılında yüzde 7.7 iken, 2019’da yüzde 9.1’e çıktı. Türkiye’de yaşlı nüfus artış suratı dikkate alındığında, yaşlılık ve yaşlı sıhhati hususlarında farkındalık yaratmak ve toplumun sağlıklı yaşlanmayla ilgili bilinçlendirilmesi gerekiyor.
“Sağlıklı yaşlanmak mümkün”
Yaşlanmaktan kaçış yok ancak yaşlanmayı geciktirmek ve yaşlanırken kişinin sıhhatini olabildiğince müdafaası mümkün. Beykoz Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Kısım Lideri Prof. Dr. Y. Birol Hürmet, “Yaşlanma genetik olarak programlanmış bir müddetç bulunmasına karşın çevresel faktörler, beslenme alışkanlıkları, geçirilen ve var olan hastalıklar yaşlanmayı hızlandırabiliyor. Bu yüzden birebir yaşta olanlar birebir süratte yaşlanmıyorlar. Sağlıklı yaşlanma; yaşlılığımızda bağımsız ve kendine kâfi olabilmek, toplumsal ve ruhsal açıdan kendini güzel hissetmektir” diyor. “Yaşlanma; ilerleyen yaş ile birlikte hücre, doku, organ ve sistemlerde meydana gelen ve geriye dönüşümü olmayan değişikliklerin bütünü” olarak tanımlanıyor. Yaşlanmanın en değerli belirtisi ise tüm beden işlevlerinde besbelli yavaşlama olarak biliniyor. Profesör Hürmet, yaşlılıkta zinde kalmak için hayattan kopmadan, kişinin ailesi, arkadaşları ve sevdikleriyle vakit geçirmesinin ve onlarla irtibatını sıkı tutmasının kıymetli olduğunu söylüyor. Bu süreçte fizikî aktivitenin olabildiğince devam ettirilmesi gerektiğini söyleyen Hürmet, “Çoğu insan yaşlandıkça güç ve dayanıklılık kaybeder, lakin bunun sebebi sahiden yaşlanma süreciyle ilgili değildir. Burada ‘kullan ya da kaybet’ sözü geçerlidir. bir epeyce insan anahtar kasları çalıştırmayı bırakır. Bu yüzden gücünüzü artırmak için yük idmanına başlayıp başlayamayacağınıza bakmalısınız. Yürüme, bahçe işleri yahut yüzme üzere sistemli idmanlar de yardımcı olabilir. Günde en az 30 dakika çalışma hedeflenmeli. Sizin için daha düzgün sonuç veriyorsa, 15 dakikalık iki seansa da bölebilirsiniz” diye konuşuyor.
“Hem hafızanızı hem cildinizi koruyun”
Dünya Sıhhat Örgütü, insan ömründe yaşlanmaya kronolojik bir hudut getirmiş durumda. Yaşlanmada alt hudut, 65 yaş… DSÖ’ye bakılırsa, 65-74 yaş ortası ‘genç yaşlılık’ olarak kabul edilirken, 75-84 yaş ortası ‘ileri yaşlılık’, 85 yaş ve üstü ise ‘oldukca ileri yaşlılık’ olarak isimlendiriliyor. Prof. Dr. Birol Hürmet, kişinin yaşlanma sürecini sağlıklı geçirebilmesi için beslenme nizamından uyku kalitesine hafızasını müdafaasından cilt kırışıklıklarını önlemeye kadar alabileceği biroldukca önlem olduğu görüşünde. Hürmet, yaşlılığın en büyük belirtisi olan cilt kırışıklıklarını azaltmaya yönelik şu tekliflerde bulunuyor: “Ciltteki yaşlanma belirtilerini hafifçeletmek için cildinizi güneşten korumak, sigara ve alkolü bırakmak değerli. Yaşlanmada cildin kurumasını azaltmak için duş ve banyoları 10 dakikadan az tutmak ve sıcak yerine ılık su kullanmak yeterli bir fikirdir. Duşun akabinde ise bedeninizin her yerine ağır, yağ bazlı bir nemlendirici sürmelisiniz.”
1. Sistemli yürüyüş ve antrenman yapın. Fırsat buldukça açık havada tempolu yürüyüşler gerçekleştirin.
2. Beslenmenizi gözden geçirin. Raf ömrü uzun çok tuzlu ve şekerli besinlerden kaçının. Beslenme sisteminizde, lif oranı yüksek taze zerzevat ve meyvelerden güçlü bir mönüye yer vermeyi unutmayın.
3. Çoklu ilaç kullanmasından kaçının. Doktorun ve eczacının önerdiği doza ve tedavi şemasına uyun. Gereksiz ilaç ve besin desteği almayın.
4. Hayattan kopmayın; toplumsal ortamlarda kendi yaşıtlarınızla vakit geçirmeye çaba edin.
5. Hobiler edinerek zinde kalın. Bilhassa çalışma ömrünüz bitmişse koroya katılmak, fotoğraf yapmak ve biçki-dikiş kurslarına gitmek, satranç ve briç kulüplerine katılmak üzere sizi zinde tutacak hobiler edinin.
6. Yaşadığınız alanı gözden geçirin; günlük işlerinizi kolaylaştıracak önlemler alın.
7. Tertipli sıhhat denetimlerine gidin. Bilinen bir hastalığınız yoksa bile yıllık check-up yaptırmayı ihmal etmeyin.
8. Alkol, sigara üzere makûs alışkanlıkları bırakın.
9. Uyku kalitenizi arttırın; geceleri 7-9 saat uyumaya çalışın.
10. Unutmayın ki; beden bir bütündür. Nizamlı olarak diş denetimlerinizi yaptırın.
“Sağlıklı yaşlanmak mümkün”
Yaşlanmaktan kaçış yok ancak yaşlanmayı geciktirmek ve yaşlanırken kişinin sıhhatini olabildiğince müdafaası mümkün. Beykoz Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Kısım Lideri Prof. Dr. Y. Birol Hürmet, “Yaşlanma genetik olarak programlanmış bir müddetç bulunmasına karşın çevresel faktörler, beslenme alışkanlıkları, geçirilen ve var olan hastalıklar yaşlanmayı hızlandırabiliyor. Bu yüzden birebir yaşta olanlar birebir süratte yaşlanmıyorlar. Sağlıklı yaşlanma; yaşlılığımızda bağımsız ve kendine kâfi olabilmek, toplumsal ve ruhsal açıdan kendini güzel hissetmektir” diyor. “Yaşlanma; ilerleyen yaş ile birlikte hücre, doku, organ ve sistemlerde meydana gelen ve geriye dönüşümü olmayan değişikliklerin bütünü” olarak tanımlanıyor. Yaşlanmanın en değerli belirtisi ise tüm beden işlevlerinde besbelli yavaşlama olarak biliniyor. Profesör Hürmet, yaşlılıkta zinde kalmak için hayattan kopmadan, kişinin ailesi, arkadaşları ve sevdikleriyle vakit geçirmesinin ve onlarla irtibatını sıkı tutmasının kıymetli olduğunu söylüyor. Bu süreçte fizikî aktivitenin olabildiğince devam ettirilmesi gerektiğini söyleyen Hürmet, “Çoğu insan yaşlandıkça güç ve dayanıklılık kaybeder, lakin bunun sebebi sahiden yaşlanma süreciyle ilgili değildir. Burada ‘kullan ya da kaybet’ sözü geçerlidir. bir epeyce insan anahtar kasları çalıştırmayı bırakır. Bu yüzden gücünüzü artırmak için yük idmanına başlayıp başlayamayacağınıza bakmalısınız. Yürüme, bahçe işleri yahut yüzme üzere sistemli idmanlar de yardımcı olabilir. Günde en az 30 dakika çalışma hedeflenmeli. Sizin için daha düzgün sonuç veriyorsa, 15 dakikalık iki seansa da bölebilirsiniz” diye konuşuyor.
“Hem hafızanızı hem cildinizi koruyun”
Dünya Sıhhat Örgütü, insan ömründe yaşlanmaya kronolojik bir hudut getirmiş durumda. Yaşlanmada alt hudut, 65 yaş… DSÖ’ye bakılırsa, 65-74 yaş ortası ‘genç yaşlılık’ olarak kabul edilirken, 75-84 yaş ortası ‘ileri yaşlılık’, 85 yaş ve üstü ise ‘oldukca ileri yaşlılık’ olarak isimlendiriliyor. Prof. Dr. Birol Hürmet, kişinin yaşlanma sürecini sağlıklı geçirebilmesi için beslenme nizamından uyku kalitesine hafızasını müdafaasından cilt kırışıklıklarını önlemeye kadar alabileceği biroldukca önlem olduğu görüşünde. Hürmet, yaşlılığın en büyük belirtisi olan cilt kırışıklıklarını azaltmaya yönelik şu tekliflerde bulunuyor: “Ciltteki yaşlanma belirtilerini hafifçeletmek için cildinizi güneşten korumak, sigara ve alkolü bırakmak değerli. Yaşlanmada cildin kurumasını azaltmak için duş ve banyoları 10 dakikadan az tutmak ve sıcak yerine ılık su kullanmak yeterli bir fikirdir. Duşun akabinde ise bedeninizin her yerine ağır, yağ bazlı bir nemlendirici sürmelisiniz.”
1. Sistemli yürüyüş ve antrenman yapın. Fırsat buldukça açık havada tempolu yürüyüşler gerçekleştirin.
2. Beslenmenizi gözden geçirin. Raf ömrü uzun çok tuzlu ve şekerli besinlerden kaçının. Beslenme sisteminizde, lif oranı yüksek taze zerzevat ve meyvelerden güçlü bir mönüye yer vermeyi unutmayın.
3. Çoklu ilaç kullanmasından kaçının. Doktorun ve eczacının önerdiği doza ve tedavi şemasına uyun. Gereksiz ilaç ve besin desteği almayın.
4. Hayattan kopmayın; toplumsal ortamlarda kendi yaşıtlarınızla vakit geçirmeye çaba edin.
5. Hobiler edinerek zinde kalın. Bilhassa çalışma ömrünüz bitmişse koroya katılmak, fotoğraf yapmak ve biçki-dikiş kurslarına gitmek, satranç ve briç kulüplerine katılmak üzere sizi zinde tutacak hobiler edinin.
6. Yaşadığınız alanı gözden geçirin; günlük işlerinizi kolaylaştıracak önlemler alın.
7. Tertipli sıhhat denetimlerine gidin. Bilinen bir hastalığınız yoksa bile yıllık check-up yaptırmayı ihmal etmeyin.
8. Alkol, sigara üzere makûs alışkanlıkları bırakın.
9. Uyku kalitenizi arttırın; geceleri 7-9 saat uyumaya çalışın.
10. Unutmayın ki; beden bir bütündür. Nizamlı olarak diş denetimlerinizi yaptırın.