Yargıtay’dan emsal takı sonucu
Yüksek mahkeme; yaygın örf ve adet ile ülke gerçeklerine göre; kural olarak düğün sırasında takılan ziynet eşyası ve paralar kim tarafınca ve hangi eşe takılırsa takılsın tersine bir muahede ya da örf ve adet kuralı olmadığı takdirde bayana bağışlanmış sayıldığına ve artık hanımın şahsi malı kabul edildiğine dikkat çekti.
Aile Mahkemesi’ndeki boşanma davasında takı uyuşmazlığı yaşandı. Davacı bayan, düğünde takılan altınların kendisine ilişkin olduğunu öne sürdü. Davacı bayan; taraflara düğünde takılan 200 adet çeyrek altın, 6 adet tam altın, 3 adet yarım altın, 19 adet 20’şer gram 22 ayar altın bilezik ile 1 adet 14 ayar 13 gram altın bilezikten oluşan ziynet eşyasının evvela motamot iadesine, mümkün olmaması hâlinde ödeme günündeki kıymetlerinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etti. Davalı damat ise talep edilen ölçüde ziynet eşyasının bulunmadığını, toplamda 150 civarı küçük altın ve çeşitli ölçülerde bilezik takıldığını fakat örf ve adetlere göre düğünde takılan tüm takıların erkek tarafına ilişkin olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istedi. Aile Mahkemesi; düğünlerdeki takıların kime takıldıysa ona ilişkin olacağına ait geleneklerinden bahseden davalı şahidinin beyanı ve taraflara takılan takıları gösterir eksper raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne hükmetti. sonucu davacı bayan temyiz edince devreye giren Yargıtay 3. Hukuk Dairesi bozdu. bir daha yapılan yargılamada mahkeme birinci sonucunda direndi. Davacı bayan bir daha temyiz müracaatında bulununca devreye bu kez Yargıtay Hukuk Genel Şurası girdi.
YAZILI KURAL YOK
Saatler süren yargılama daha sonrası Konsey, sonucunı oy oldukcaluğu ile verebildi. Kararda; kural olarak, düğün sırasında takılan ziynet eşyaları, kim tarafınca, kime takılırsa takılsın, bayana bağışlanmış sayılır ve artık bayanın şahsi malı sayılacağı vurgulandı. Yasal mevzuatta, düğün sırasında takılan ziynet ile nakdî pahası olan bütün eşyanın aidiyeti konusunda yazılı bir karar bulunmadığı lisana getirildi. Bu sebeple örf ve adet hukuku uygulandığı hatırlatıldı. Yargıtay’ın yerleşik uygulamasına, yaygın örf ve adet ile ülke gerçeklerine göre kural olarak, düğün sırasında takılan ziynet eşyası ve paralar kim tarafınca ve hangi eşe takılırsa takılsın tersine bir mutabakat ya da örf ve adet kuralı olmadığı takdirde bayana bağışlanmış sayıldığı ve artık hanımın şahsi malı kabul edildiği açıklandı. Yani erkeğe takılan ziynetler ve paraların da aksi kanıtlanmadığı surece bayana ilişkin olduğunun altı çizildi.
Emsal kararda şu tabirlere yer verildi: “Söz konusu ziynet eşyasının (altın vs.) evlenme sebebiyle gerek ailelerce ve gerek yakınlarca bayana geleceğinin garantisi olarak takıldığı kabul edildiğinden emaneten (geçici olarak) takıldığı konusunda hanımın bir kabulü olmadığı sürece genel kural kabul edilecektir. Artık, ziynetlerin geri istenmemek üzere verildiği argüman ve ispat edilmedikçe, bunları alan iade etmekle yükümlüdür. Davalı genel kuralın tersine örf ve adetleri bulunduğunu tez ettiğine nazaran bunu ispat külfeti kendisine düşmektedir. Davalı ispat maksadıyla muhtar olan şahidi dinletmiş; şahit argüman edilenden farklı olarak ‘bizim adetlerimiz düğünde takılan takılar, kıza takıldıysa kızın, oğlana takıldıysa oğlanın olur’ formunda tabir vermiş; mahkemece şahidin beyanı temel alınarak karar kurulmuştur. Çabucak belirtmek gerekir ki, düğünde takılan takıların erkeğe ilişkin olduğu istikametinde örf ve adetleri bulunduğunu belirten davalının, dinlettiği şahidin beyanı ve Yargıtay’ın yerleşik uygulamasına yansıyan yaygın örf ve adet karşısında daha esaslı bir adetin varlığını ispatlayamadığı açıktır. Bu durumda genel kuraldan ayrılınmasını gerektirecek bir durum kelam konusu değildir. Mahkemenin direnme sonucu Heyet çoğunluğu tarafınca isabetli bulunmamıştır. Hukuk Genel Heyeti’nde yapılan görüşmeler sırasında, düğünde takılan takıların düğün masraflarına katkı mahiyetinde olduğu ve kime takıldıysa ona armağan verilmesi gayesi güdüldüğü, takılan tüm ziynet eşyasının bayana bağışlanmasının amaçlanamayacağı görüşü ileri sürülmüş ise de, bu görüş Şura çoğunluğunca benimsenmemiştir. Mahkeme sonucunın bozulmasına oy fazlacaluğu ile hükmedilmiştir.”
Bursa Barosu Avukatlarından Cüneyt Fidan, Türk hukukunda düğünde takılan ziynet eşyaların hangi tarafa ilişkin olacağına ait açık bir biçimde düzenleme olmadığını belirterek, “Yargıtay’ın önüne epey yakın bir vakitte bir evrak geldi. Birinci derece ve Yargıtay Hukuk Dairesi içinde uyuşmazlık meydana geldi. Bu uyuşmazlık en sonundan Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na intikal etti. Yargıtay Hukuk Genel Heyeti son karar olarak kim tarafınca takıldığı kıymetli olmaksızın ve hangi tarafa kıymetli olmaksızın düğünde takılan bütün ziynet eşyasının bayana ilişkin olduğuna karar verdi. Düğün takılan bütün ziynetler bayana aittir. Evlilik içeresinde epey fazla gündeme gelmese de boşanma basamağından bilhassa epey fazla gündeme gelmektedir. Taraflar neyi talep edip neyi talep edemeyeceklerine karar vermeye çalışmaktadır. Takılan bütün ziynet eşyalarının hanımın şahsi eşyası sayıldığı için bayan bütün ziynet eşyalarını talep edebilir. Evlilik içerisinde bu ziynet eşyalarını erkeğe verdiyse bu durumda erkeğin verilen bu ziynet eşyalarını karşılıksız ve bir bağışlama olduğunu ispat etmek zorundadır. Aksi biçimde bu biçimde bir şeyin ispat edilememesi halinde erkeğe verilen ziynet eşyaların geri alınmak üzere olduğu kabul edilir ve boşanma kademesinde bayan bunları talep edebilir. Daha öncesinde bu usul uyuşmazlıklar Birinci derece mahkemelerine ve Yargıtay’a sıkça önüne geliyordu. Son olarak fazlaca yakın bir zamanda Yargıtay Hukuk Genel Kurul’u 2021 yılının Nisan ayında takılan bütün ziynet eşyalarının bayana ilişkin olduğunu hükmetti. Şayet taraflar içinde aksi istikamette bir muahede var ise yahut düğünün yapıldığı yerde aksi tarafta bir örf ve adet var ise buna da bakılacaktır” dedi.
KAYNAK: İHA
Yüksek mahkeme; yaygın örf ve adet ile ülke gerçeklerine göre; kural olarak düğün sırasında takılan ziynet eşyası ve paralar kim tarafınca ve hangi eşe takılırsa takılsın tersine bir muahede ya da örf ve adet kuralı olmadığı takdirde bayana bağışlanmış sayıldığına ve artık hanımın şahsi malı kabul edildiğine dikkat çekti.
Aile Mahkemesi’ndeki boşanma davasında takı uyuşmazlığı yaşandı. Davacı bayan, düğünde takılan altınların kendisine ilişkin olduğunu öne sürdü. Davacı bayan; taraflara düğünde takılan 200 adet çeyrek altın, 6 adet tam altın, 3 adet yarım altın, 19 adet 20’şer gram 22 ayar altın bilezik ile 1 adet 14 ayar 13 gram altın bilezikten oluşan ziynet eşyasının evvela motamot iadesine, mümkün olmaması hâlinde ödeme günündeki kıymetlerinin davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etti. Davalı damat ise talep edilen ölçüde ziynet eşyasının bulunmadığını, toplamda 150 civarı küçük altın ve çeşitli ölçülerde bilezik takıldığını fakat örf ve adetlere göre düğünde takılan tüm takıların erkek tarafına ilişkin olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istedi. Aile Mahkemesi; düğünlerdeki takıların kime takıldıysa ona ilişkin olacağına ait geleneklerinden bahseden davalı şahidinin beyanı ve taraflara takılan takıları gösterir eksper raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne hükmetti. sonucu davacı bayan temyiz edince devreye giren Yargıtay 3. Hukuk Dairesi bozdu. bir daha yapılan yargılamada mahkeme birinci sonucunda direndi. Davacı bayan bir daha temyiz müracaatında bulununca devreye bu kez Yargıtay Hukuk Genel Şurası girdi.
YAZILI KURAL YOK
Saatler süren yargılama daha sonrası Konsey, sonucunı oy oldukcaluğu ile verebildi. Kararda; kural olarak, düğün sırasında takılan ziynet eşyaları, kim tarafınca, kime takılırsa takılsın, bayana bağışlanmış sayılır ve artık bayanın şahsi malı sayılacağı vurgulandı. Yasal mevzuatta, düğün sırasında takılan ziynet ile nakdî pahası olan bütün eşyanın aidiyeti konusunda yazılı bir karar bulunmadığı lisana getirildi. Bu sebeple örf ve adet hukuku uygulandığı hatırlatıldı. Yargıtay’ın yerleşik uygulamasına, yaygın örf ve adet ile ülke gerçeklerine göre kural olarak, düğün sırasında takılan ziynet eşyası ve paralar kim tarafınca ve hangi eşe takılırsa takılsın tersine bir mutabakat ya da örf ve adet kuralı olmadığı takdirde bayana bağışlanmış sayıldığı ve artık hanımın şahsi malı kabul edildiği açıklandı. Yani erkeğe takılan ziynetler ve paraların da aksi kanıtlanmadığı surece bayana ilişkin olduğunun altı çizildi.
Emsal kararda şu tabirlere yer verildi: “Söz konusu ziynet eşyasının (altın vs.) evlenme sebebiyle gerek ailelerce ve gerek yakınlarca bayana geleceğinin garantisi olarak takıldığı kabul edildiğinden emaneten (geçici olarak) takıldığı konusunda hanımın bir kabulü olmadığı sürece genel kural kabul edilecektir. Artık, ziynetlerin geri istenmemek üzere verildiği argüman ve ispat edilmedikçe, bunları alan iade etmekle yükümlüdür. Davalı genel kuralın tersine örf ve adetleri bulunduğunu tez ettiğine nazaran bunu ispat külfeti kendisine düşmektedir. Davalı ispat maksadıyla muhtar olan şahidi dinletmiş; şahit argüman edilenden farklı olarak ‘bizim adetlerimiz düğünde takılan takılar, kıza takıldıysa kızın, oğlana takıldıysa oğlanın olur’ formunda tabir vermiş; mahkemece şahidin beyanı temel alınarak karar kurulmuştur. Çabucak belirtmek gerekir ki, düğünde takılan takıların erkeğe ilişkin olduğu istikametinde örf ve adetleri bulunduğunu belirten davalının, dinlettiği şahidin beyanı ve Yargıtay’ın yerleşik uygulamasına yansıyan yaygın örf ve adet karşısında daha esaslı bir adetin varlığını ispatlayamadığı açıktır. Bu durumda genel kuraldan ayrılınmasını gerektirecek bir durum kelam konusu değildir. Mahkemenin direnme sonucu Heyet çoğunluğu tarafınca isabetli bulunmamıştır. Hukuk Genel Heyeti’nde yapılan görüşmeler sırasında, düğünde takılan takıların düğün masraflarına katkı mahiyetinde olduğu ve kime takıldıysa ona armağan verilmesi gayesi güdüldüğü, takılan tüm ziynet eşyasının bayana bağışlanmasının amaçlanamayacağı görüşü ileri sürülmüş ise de, bu görüş Şura çoğunluğunca benimsenmemiştir. Mahkeme sonucunın bozulmasına oy fazlacaluğu ile hükmedilmiştir.”
Bursa Barosu Avukatlarından Cüneyt Fidan, Türk hukukunda düğünde takılan ziynet eşyaların hangi tarafa ilişkin olacağına ait açık bir biçimde düzenleme olmadığını belirterek, “Yargıtay’ın önüne epey yakın bir vakitte bir evrak geldi. Birinci derece ve Yargıtay Hukuk Dairesi içinde uyuşmazlık meydana geldi. Bu uyuşmazlık en sonundan Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na intikal etti. Yargıtay Hukuk Genel Heyeti son karar olarak kim tarafınca takıldığı kıymetli olmaksızın ve hangi tarafa kıymetli olmaksızın düğünde takılan bütün ziynet eşyasının bayana ilişkin olduğuna karar verdi. Düğün takılan bütün ziynetler bayana aittir. Evlilik içeresinde epey fazla gündeme gelmese de boşanma basamağından bilhassa epey fazla gündeme gelmektedir. Taraflar neyi talep edip neyi talep edemeyeceklerine karar vermeye çalışmaktadır. Takılan bütün ziynet eşyalarının hanımın şahsi eşyası sayıldığı için bayan bütün ziynet eşyalarını talep edebilir. Evlilik içerisinde bu ziynet eşyalarını erkeğe verdiyse bu durumda erkeğin verilen bu ziynet eşyalarını karşılıksız ve bir bağışlama olduğunu ispat etmek zorundadır. Aksi biçimde bu biçimde bir şeyin ispat edilememesi halinde erkeğe verilen ziynet eşyaların geri alınmak üzere olduğu kabul edilir ve boşanma kademesinde bayan bunları talep edebilir. Daha öncesinde bu usul uyuşmazlıklar Birinci derece mahkemelerine ve Yargıtay’a sıkça önüne geliyordu. Son olarak fazlaca yakın bir zamanda Yargıtay Hukuk Genel Kurul’u 2021 yılının Nisan ayında takılan bütün ziynet eşyalarının bayana ilişkin olduğunu hükmetti. Şayet taraflar içinde aksi istikamette bir muahede var ise yahut düğünün yapıldığı yerde aksi tarafta bir örf ve adet var ise buna da bakılacaktır” dedi.
KAYNAK: İHA