Yargıda sessiz ihtilal: Vatandaşa “Makul mühlet belgesi” muştusu
Adalet Bakanı Abdülhamit Gül Hürriyet gazetesi muharriri Fatih Çekirge’nin sorularını yanıtlandırdı.
Yeni isimli yılla bir arada vatandaşı rahatlatacak en kıymetli müjdelerden biri olan “makul müddet belgesi” ile ilgili Bakan Gül “İşte savcılar, yargıçlar, avukatlar, uzmanlar oturduk buna baş yorduk. Ve her mevzuya göre makul mühletler belirlendi. Ve bu müddetler sisteme işlendi. Şayet bir gecikme olursa sistem alarm verecek.” dedi.
İşte Fatih Çekirge’nin “Vatandaşa davası için makul mühlet belgesi” başlıklı yazısı;
Adalet Bakanı Gül, yargıda sessiz ihtilalin en kıymetli birinci adımını şu biçimde deklare etti:
MÜJDE: Adalet Bakanı Abdülhamit Gül yeni isimli yılla bir arada epey değerli bir müjde veriyor: “Diyelim ki, vatandaş savcıya gitti, bir bahiste şikâyetçi oldu. Savcı şikâyetin konusuna bakacak. Ve vatandaşa, ‘Senin bu şikâyetin şu kadar günde sonuçlanacak’ diye bir doküman verecek. İşte bu makul mühlet dokümanı. Vatandaş bilecek ki şu kadar günde sonuç alacak…”
NASIL İŞLEYECEK: Bakan Gül şu biçimde anlatıyor: “Vatandaşın isteği şudur. Karar adil olsun ve makul müddette sonuçlansın. İşte savcılar, yargıçlar, avukatlar, uzmanlar oturduk buna baş yorduk. Ve her hususa nazaran makul müddetler belirlendi. Ve bu müddetler sisteme işlendi. Şayet bir gecikme olursa sistem alarm verecek.”
ALARM VERİRSE NE YAPILACAK: “bu biçimde bir alarm durumunda, o şikâyete bakan savcıya ya da davaya bakan mahkemeye gidilecek. Gecikme niye kaynaklanıyor. İncelenecek… Olağan en kıymetlisi artık, bu mühletler hâkim ve savcıların terfilerinde rol oynayacak…”
*
İnsan Hakları Hareket Planı belirtildiğında bir not almıştım:
– bu biçimdesine kapsamlı bir hareket planı nasıl uygulanacak?
Ortadan vakit geçti… Unuttuk gitti olağan…
Ve evvelki gün bir haber:
“Yargıda amaç mühlet uygulaması, hâkim ve savcıların terfilerinde rol oynayacak…”
Merak ettim…
“Yargıda gaye müddet uygulaması” da ne demek?
O denli ya…
Bizde hiç eksilmeyen bir kelam vardı:
“Aman içeri düşme, mahkemeye kadar ömrün geçer…”
Sokaktaki bu kelamın hukuktaki çevirisi şudur:
“Geciken adalet, adalet değildir.”
Pekala bu “makul süre” sanki bu kelamı ortadan kaldırabilecek miydi?
Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’ü aradım…
Bakan Gül her zamanki samimiyeti ile her sorumu cevapladı.
Birinci kelamı de şu oldu:
“Vatandaş diyor ki… ‘Karar adil olsun. Yargılama makul müddette bitsin…’ Biz vatandaşın bu beklentisini nasıl karşılarız. Neler yapmalıyız. Buna baş yorduk. Ve bu biçimde bir uygulama gelişti. Adil karar verilmesi için bu ıslahatta onlarca, yüzlerce amacımız var.”
– Pekala bu uygulama geciken adalet kaygısını çözecek mi?
Bakan Gül bu soruya bir daha tıpkı içtenlikle yanıt verdi:
“Tabii bu bir sihirli değnek değil. Yani bir çırpıda her şey günlük güneşlik olacak diye bir şey yok. Lakin bir uğraş ve niyet var. Bu niyetle biz 2023’e kadar adım adım bunları yapacağız. Zira neler yapılması lazım diye bir gayemiz var. Sonuçta bugün bile ben bir karar görüyorum. Bu nasıl karar diyebiliyorum. Lakin inanıyorum ki 2-3 senede bu gedikler kapatılacak. Vatandaşım daha güzele gidişi gorecek.”
Ve bir öbür soru:
– Pekala Sayın Bakanım bu makul mühlet nasıl uygulanacak? Kriterler muhakkak mi?
MAKSAT SÜRECİN HEDEFİ:
Bakan Gül burada hayli kıymetli bir detayın altını çiziyor:
“Amaç çabuk yargılamak değil. Makul müddette yargılamak… Düşünün ki, savcıların önünde yüzlerce şikâyet evrakı ve bir o kadar dava var. Artık yapılan uygulamaya bakılırsa bir dava hangi müddette bitmelidir. Şayet bu süreyi aşarsa orada bir SOS vardır. Sistem alarm verir. O alarmın sebebi incelenecek. Sonuç olarak vatandaş dava açarken, yargı bir taahhütte bulunuyor. Diyor ki senin bu davanı şu kadar günde, ayda, yılda artık konusu her neyse sonuçlandıracağım.”
MAKUL MÜDDET NASIL HESAPLANDI:
Bakan Gül makul mühletin nasıl hesaplandığını ve uygulamanın nasıl işleyeceğini de şöyleki deklare etti:
“normal olarak dava hususlarına bakılırsa makul müddet nedir diye, yargıçlar, savcılar, akademisyenler, uzmanlar oturdular ve günlerce yüzlerce başlık altında çalıştılar. Örneğin, yaralamayla ilgili bir soruşturmanın makul mühleti nedir? 50 ya da 80 gün diyelim. Bu belirlenen müddet sisteme kaydedilmiş. Diyelim ki rastgele bir adliyede bu biçimde bir yaralama davasında mühlet aşılmış. Sistem alarm veriyor. niye gecikti? İşte o alarm üzerine oraya dönülecek bakılacak. Diyelim ki savcı bakılırsavini yapmış. Polise yazmış, adam yurtdışına çıkmış aranıyor. Şayet gecikmede makul bir şey var ise sıkıntı yok. Ancak orada bir birikim var ise ona bakılacak, işçi mi eksik, mevzuatta tıkanıklık mı var. Onlara bakılacak.”
LABORATUVAR UYGULAMASI
Abdülhamit Beyefendi bir öteki ayrıntı daha veriyor:
“Davalarda da o denli. 150 günde bitmesi gereken bir dava niye gecikti. Bu sistemde görülecek. Bu dava uzamışsa sebebine bakılacak. Sık sık hâkim değişmiş olabilir. Taraflar da davayı uzatmış olabilir. Bunlar ortaya çıkacak. Ve uygulamaya nazaran düzeltmeler yapılacak.”
YARGILAMA MÜHLETİ İÇİN VATANDAŞA EVRAK
Ve işte en değerli gelişmeyi Bakan Gül şöyleki açıklıyor:
“Daha evvel bu sistemi hazırlamıştık. Lakin pandemi erteledi. Bu isimli yılla birlikte diyeceğiz ki: Ey vatandaşım, senin savcılığa yaptığın şikâyetin konusuna nazaran ne vakit sonuçlanacağına dair evrak vereceğim. Orada makul müddet yazacak… Yani savcı şikâyete gelen vatandaşa diyecek ki; senin bu şikâyet konuna nazaran ben bu davayı şu kadar vakitte ya açacağım, ya da takipsizlik vereceğim. Tıpkı şey davalar için geçerli. Mahkeme o makul süreyi vatandaşa verecek… Diyelim ki tazminat davası açtın. Devlet bir evrak veriyor. Şu kadar günde bitireceğim diye… Bu bir ihtilal olağan.”
VATANDAŞIMIZ HER GEÇEN GÜN OLUMLU GELİŞMEYİ HİSSEDECEK
Bu noktada soruyorum:
– Vatandaş bu değerli gelişmeyi nasıl ve ne vakit hissedecek?
“Bu isimli yılla birlikte, yoğunlukla başlayacak. Aslında 2019’da başlatmıştık. Ancak pandemi hayli berbat etkiledi. Artık hissedilecek. Vatandaş olumlu manada gorecek. HSK’nın da burada değerli bir rolü olacak. Hâkim savcı terfilerinde artık ‘makul zaman’ da bir kriter oluyor. Süratli olun demiyoruz. Makul müddette yargılayın diyoruz. HSK buna göre de terfilere bakacak.”
Evet, Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’le yaptığımız sohbetin özeti bu biçimde…
Bakan Gül daha ayrıntılı ve kapsamlı bilgilere ulaşmam için Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Lideri ve Bakanlık Sözcüsü Ertuğrul Çekin’le de bir sohbet imkanı verdi.
Çekin, büyük bir heyecanla yapılanları anlatıyor.
Çekin’in verdiği şu bilgi epeyce kıymetli:
“Artık mahkemeler amaç müddetleri UYAP ekranlarında gorebilmektedir. Buraya gecikme niçinlerini yazabilmektedirler. bu biçimdece bütün gecikmeler sisteme otomatik olarak düşmektedir…”
Arkadaşlar, anlıyorum ki…
Bu kararların ardında fazlaca önemli bir emek var. Onlarca, yüzlerce kişi, hâkim, savcı, uzman, akademisyen çalışıyor.
Abdülhamit Bey’le ne vakit konuşsam, umutlanıyorum.
Ertuğrul Çekin’in sesindeki o sahicilik ve heyecan beni daha da umutlandırdı…
Ayrıntılara devam edeceğim…
KAYNAK: HÜRRİYET GAZETESİ – FATİH ÇEKİRGE
Adalet Bakanı Abdülhamit Gül Hürriyet gazetesi muharriri Fatih Çekirge’nin sorularını yanıtlandırdı.
Yeni isimli yılla bir arada vatandaşı rahatlatacak en kıymetli müjdelerden biri olan “makul müddet belgesi” ile ilgili Bakan Gül “İşte savcılar, yargıçlar, avukatlar, uzmanlar oturduk buna baş yorduk. Ve her mevzuya göre makul mühletler belirlendi. Ve bu müddetler sisteme işlendi. Şayet bir gecikme olursa sistem alarm verecek.” dedi.
İşte Fatih Çekirge’nin “Vatandaşa davası için makul mühlet belgesi” başlıklı yazısı;
Adalet Bakanı Gül, yargıda sessiz ihtilalin en kıymetli birinci adımını şu biçimde deklare etti:
MÜJDE: Adalet Bakanı Abdülhamit Gül yeni isimli yılla bir arada epey değerli bir müjde veriyor: “Diyelim ki, vatandaş savcıya gitti, bir bahiste şikâyetçi oldu. Savcı şikâyetin konusuna bakacak. Ve vatandaşa, ‘Senin bu şikâyetin şu kadar günde sonuçlanacak’ diye bir doküman verecek. İşte bu makul mühlet dokümanı. Vatandaş bilecek ki şu kadar günde sonuç alacak…”
NASIL İŞLEYECEK: Bakan Gül şu biçimde anlatıyor: “Vatandaşın isteği şudur. Karar adil olsun ve makul müddette sonuçlansın. İşte savcılar, yargıçlar, avukatlar, uzmanlar oturduk buna baş yorduk. Ve her hususa nazaran makul müddetler belirlendi. Ve bu müddetler sisteme işlendi. Şayet bir gecikme olursa sistem alarm verecek.”
ALARM VERİRSE NE YAPILACAK: “bu biçimde bir alarm durumunda, o şikâyete bakan savcıya ya da davaya bakan mahkemeye gidilecek. Gecikme niye kaynaklanıyor. İncelenecek… Olağan en kıymetlisi artık, bu mühletler hâkim ve savcıların terfilerinde rol oynayacak…”
*
İnsan Hakları Hareket Planı belirtildiğında bir not almıştım:
– bu biçimdesine kapsamlı bir hareket planı nasıl uygulanacak?
Ortadan vakit geçti… Unuttuk gitti olağan…
Ve evvelki gün bir haber:
“Yargıda amaç mühlet uygulaması, hâkim ve savcıların terfilerinde rol oynayacak…”
Merak ettim…
“Yargıda gaye müddet uygulaması” da ne demek?
O denli ya…
Bizde hiç eksilmeyen bir kelam vardı:
“Aman içeri düşme, mahkemeye kadar ömrün geçer…”
Sokaktaki bu kelamın hukuktaki çevirisi şudur:
“Geciken adalet, adalet değildir.”
Pekala bu “makul süre” sanki bu kelamı ortadan kaldırabilecek miydi?
Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’ü aradım…
Bakan Gül her zamanki samimiyeti ile her sorumu cevapladı.
Birinci kelamı de şu oldu:
“Vatandaş diyor ki… ‘Karar adil olsun. Yargılama makul müddette bitsin…’ Biz vatandaşın bu beklentisini nasıl karşılarız. Neler yapmalıyız. Buna baş yorduk. Ve bu biçimde bir uygulama gelişti. Adil karar verilmesi için bu ıslahatta onlarca, yüzlerce amacımız var.”
– Pekala bu uygulama geciken adalet kaygısını çözecek mi?
Bakan Gül bu soruya bir daha tıpkı içtenlikle yanıt verdi:
“Tabii bu bir sihirli değnek değil. Yani bir çırpıda her şey günlük güneşlik olacak diye bir şey yok. Lakin bir uğraş ve niyet var. Bu niyetle biz 2023’e kadar adım adım bunları yapacağız. Zira neler yapılması lazım diye bir gayemiz var. Sonuçta bugün bile ben bir karar görüyorum. Bu nasıl karar diyebiliyorum. Lakin inanıyorum ki 2-3 senede bu gedikler kapatılacak. Vatandaşım daha güzele gidişi gorecek.”
Ve bir öbür soru:
– Pekala Sayın Bakanım bu makul mühlet nasıl uygulanacak? Kriterler muhakkak mi?
MAKSAT SÜRECİN HEDEFİ:
Bakan Gül burada hayli kıymetli bir detayın altını çiziyor:
“Amaç çabuk yargılamak değil. Makul müddette yargılamak… Düşünün ki, savcıların önünde yüzlerce şikâyet evrakı ve bir o kadar dava var. Artık yapılan uygulamaya bakılırsa bir dava hangi müddette bitmelidir. Şayet bu süreyi aşarsa orada bir SOS vardır. Sistem alarm verir. O alarmın sebebi incelenecek. Sonuç olarak vatandaş dava açarken, yargı bir taahhütte bulunuyor. Diyor ki senin bu davanı şu kadar günde, ayda, yılda artık konusu her neyse sonuçlandıracağım.”
MAKUL MÜDDET NASIL HESAPLANDI:
Bakan Gül makul mühletin nasıl hesaplandığını ve uygulamanın nasıl işleyeceğini de şöyleki deklare etti:
“normal olarak dava hususlarına bakılırsa makul müddet nedir diye, yargıçlar, savcılar, akademisyenler, uzmanlar oturdular ve günlerce yüzlerce başlık altında çalıştılar. Örneğin, yaralamayla ilgili bir soruşturmanın makul mühleti nedir? 50 ya da 80 gün diyelim. Bu belirlenen müddet sisteme kaydedilmiş. Diyelim ki rastgele bir adliyede bu biçimde bir yaralama davasında mühlet aşılmış. Sistem alarm veriyor. niye gecikti? İşte o alarm üzerine oraya dönülecek bakılacak. Diyelim ki savcı bakılırsavini yapmış. Polise yazmış, adam yurtdışına çıkmış aranıyor. Şayet gecikmede makul bir şey var ise sıkıntı yok. Ancak orada bir birikim var ise ona bakılacak, işçi mi eksik, mevzuatta tıkanıklık mı var. Onlara bakılacak.”
LABORATUVAR UYGULAMASI
Abdülhamit Beyefendi bir öteki ayrıntı daha veriyor:
“Davalarda da o denli. 150 günde bitmesi gereken bir dava niye gecikti. Bu sistemde görülecek. Bu dava uzamışsa sebebine bakılacak. Sık sık hâkim değişmiş olabilir. Taraflar da davayı uzatmış olabilir. Bunlar ortaya çıkacak. Ve uygulamaya nazaran düzeltmeler yapılacak.”
YARGILAMA MÜHLETİ İÇİN VATANDAŞA EVRAK
Ve işte en değerli gelişmeyi Bakan Gül şöyleki açıklıyor:
“Daha evvel bu sistemi hazırlamıştık. Lakin pandemi erteledi. Bu isimli yılla birlikte diyeceğiz ki: Ey vatandaşım, senin savcılığa yaptığın şikâyetin konusuna nazaran ne vakit sonuçlanacağına dair evrak vereceğim. Orada makul müddet yazacak… Yani savcı şikâyete gelen vatandaşa diyecek ki; senin bu şikâyet konuna nazaran ben bu davayı şu kadar vakitte ya açacağım, ya da takipsizlik vereceğim. Tıpkı şey davalar için geçerli. Mahkeme o makul süreyi vatandaşa verecek… Diyelim ki tazminat davası açtın. Devlet bir evrak veriyor. Şu kadar günde bitireceğim diye… Bu bir ihtilal olağan.”
VATANDAŞIMIZ HER GEÇEN GÜN OLUMLU GELİŞMEYİ HİSSEDECEK
Bu noktada soruyorum:
– Vatandaş bu değerli gelişmeyi nasıl ve ne vakit hissedecek?
“Bu isimli yılla birlikte, yoğunlukla başlayacak. Aslında 2019’da başlatmıştık. Ancak pandemi hayli berbat etkiledi. Artık hissedilecek. Vatandaş olumlu manada gorecek. HSK’nın da burada değerli bir rolü olacak. Hâkim savcı terfilerinde artık ‘makul zaman’ da bir kriter oluyor. Süratli olun demiyoruz. Makul müddette yargılayın diyoruz. HSK buna göre de terfilere bakacak.”
Evet, Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’le yaptığımız sohbetin özeti bu biçimde…
Bakan Gül daha ayrıntılı ve kapsamlı bilgilere ulaşmam için Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Lideri ve Bakanlık Sözcüsü Ertuğrul Çekin’le de bir sohbet imkanı verdi.
Çekin, büyük bir heyecanla yapılanları anlatıyor.
Çekin’in verdiği şu bilgi epeyce kıymetli:
“Artık mahkemeler amaç müddetleri UYAP ekranlarında gorebilmektedir. Buraya gecikme niçinlerini yazabilmektedirler. bu biçimdece bütün gecikmeler sisteme otomatik olarak düşmektedir…”
Arkadaşlar, anlıyorum ki…
Bu kararların ardında fazlaca önemli bir emek var. Onlarca, yüzlerce kişi, hâkim, savcı, uzman, akademisyen çalışıyor.
Abdülhamit Bey’le ne vakit konuşsam, umutlanıyorum.
Ertuğrul Çekin’in sesindeki o sahicilik ve heyecan beni daha da umutlandırdı…
Ayrıntılara devam edeceğim…
KAYNAK: HÜRRİYET GAZETESİ – FATİH ÇEKİRGE