TÜİK, Dünya Nüfus Günü, 2021 bültenini yayımladı. Ayrıntılar şöyle:
Bu yılın teması, üreme sıhhatine ve tüm insan haklarına öncelik verilmesi oldu
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafınca, 1989 yılında dünya nüfusunun 5 milyar beşere ulaştığı tarih olan “11 Temmuz 1987” tarihi “Dünya Nüfus Günü” olarak kabul edilmiştir. Bu özel günde Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) tarafınca her yıl nüfusun kıymetli bahislerini ele alan bir tema belirlenmekte ve bu temaya ait farkındalık oluşturmaya yönelik çalışmalar yapılmaktadır.
UNFPA, son yüzyılın en büyük global sıhhat sorunu olan Covid-19 salgınının dünyadaki tüm insanları, bilhassa de “kırılgan nüfus” olarak tanımlanan kümelerin sıhhatini tehdit ettiğine ve toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini şiddetlendirmekte olduğuna vurgu yapmaktadır. UNFPA, pandemi periyodunda sıhhat sistemlerinin yetersiz olduğu ülkelerde üreme sıhhati hizmetlerine ve aile planlama biçimlerine erişim sağlayamayan ve ayrıyeten aile içi şiddete maruz kalan bayan ve kız çocuklarına dikkat çekmektedir.
Bu doğrultuda UNFPA, 2021 yılı Dünya Nüfus Günü temasında, değişen doğurganlık oranlarının tahlilinin üreme sıhhatine ve tüm insan haklarına öncelik verilmesi ile sağlanacağına vurgu yaptı. Bu mevzuda atılabilecek birinci ve en değerli adım bayan ve kız çocuklarının mevcut durumlarına yönelik en aktüel temel istatistiklere sahip olabilmektir. Haber bülteninde bu hedefle doğurganlık ve evlenmeler konusunda temel bilgiler sunulmaktadır.
Türkiye, nüfus büyüklüğüne bakılırsa sıralamada 235 ülke içinde 19. sırada yer aldı
Birleşmiş Milletler nüfus varsayımlarına bakılırsa 2020 yılı için dünya nüfusunun 7 milyar 794 milyon 798 bin 729 kişi olduğu iddia edildi. Bu varsayımlara nazaran en çok nüfusa sahip ülke 1 milyar 439 milyon 323 bin 774 kişi ile Çin olurken, bu ülkeyi 1 milyar 380 milyon 4 bin 385 kişi ile Hindistan, 331 milyon 2 bin 647 kişi ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD) izledi. Bu üç ülke dünya toplam nüfusunun %40,4’ünü oluşturdu.
Türkiye, 83 milyon 384 bin 680 kişi nüfusu ile nüfus büyüklüğüne göre 235 ülke içinde 19. sırada yer alırken, dünya toplam nüfusunun %1,1’ini oluşturdu.
Canlı doğan bebek sayısı 2020 yılında 1 milyon 112 bin 859 oldu
Canlı doğan bebek sayısı 2019 yılında 1 milyon 186 bin 560 iken, 2020 yılında 1 milyon 112 bin 859 oldu.
Toplam doğurganlık suratı, bir hanımın doğurgan olduğu periyot olan 15-49 yaş kümesinde doğurabileceği ortalama çocuk sayısını söz etmektedir. Toplam doğurganlık suratı, 2001 yılında 2,38 çocuk iken 2020 yılında 1,76 çocuk olarak gerçekleşti. Bu durum doğurganlığın, nüfusun yenilenme seviyesi olan 2,10’un altında kaldığını gösterdi.
Yaşa özel doğurganlık suratının en yüksek olduğu yaş kümesi 25-29 oldu
Yaşa özel doğurganlık suratı, aşikâr bir yaş kümesinde bin bayan başına düşen ortalama canlı doğan çocuk sayısını tabir etmektedir.
Yaş kümesine nazaran doğurganlık suratı incelendiğinde, 2001 yılında en yüksek yaşa özel doğurganlık suratı binde 144 ile 20-24 yaş kümesinde iken 2020 yılında binde 115 ile 25-29 yaş kümesinde görüldü. Bu durum, doğurganlığın bayanın daha ileri yaşlarında gerçekleştiğini gösterdi.
Adölesan doğurganlık suratı düştü
Adölesan doğurganlık suratı, 15-19 yaş kümesinde bin bayan başına düşen ortalama canlı doğan çocuk sayısını söz etmektedir. Yaşı epeyce genç olan annelerden doğan bebeklerin daha yüksek derecede hastalık ve vefat riskiyle karşı karşıya kalmalarından dolayı adölesan doğurganlık konusu anne ve bebek sıhhatinin korunması bakımından çok değer taşımaktadır.
Adölesan doğurganlık suratı, 2001 yılında binde 49 iken 2020 yılında binde 15’e düştü. Başka bir tabirle, 2020 yılında 15-19 yaş kümesindeki her bin bayan başına 15 doğum düştü.
Doğum yapan annelerin ortalama yaşı 29,0 oldu
Doğumlarını 2001 yılında gerçekleştiren annelerin ortalama yaşı 26,7 iken 2020 yılında 29,0 oldu. Öteki yandan birinci doğumunu 2020 yılında gerçekleştiren annelerin ortalama yaşı ise 26,5 oldu.
Doğum yapan annelerin %35,0’ı ilköğretim, ortaokul yahut dengi okul mezunu
Doğum yapan annelerin eğitim durumları incelendiğinde, 2019 yılında ilköğretim, ortaokul yahut dengi okul mezunu olan annelerin oranının %34,7, lise yahut dengi okul mezunu olan annelerin oranının %20,8 ve yüksek öğretim mezunu olan annelerin oranının %25,9 olduğu görülürken 2020 yılında ilköğretim, ortaokul yahut dengi okul mezunu olan annelerin oranının %35,0’a, lise yahut dengi okul mezunu olan annelerin oranının %22,2’ye ve yüksek öğretim mezunu olan annelerin oranının ise %27,7’ye yükseldiği görüldü.
Başka taraftan, 2019 yılında doğum yapan annelerin %2,4’ünün okuma yazma bilmediği, %7,4’ünün okuma yazma bildiği lakin bir okul bitirmediği, %8,7’sinin ilkokul mezunu olduğu görülürken, 2020 yılında bu oranların sırasıyla %1,9’a, %6,4’e ve %6,8’e düştüğü görüldü.
Bayanlarda ortalama birinci evlenme yaşı yükseldi
Birinci evlilik yaşının doğumlar üzerinde değerli bir tesiri olup daha erken yaşlarda evlenen bayanların ortalama olarak daha fazla çocuk sahibi olma potansiyeli bulunmakta, bu da ekseriyetle hayat boyunca daha fazla sayıda doğuma yol açabilmektedir. Bayanlarda 2015 yılında 24,4 olan ortalama birinci evlenme yaşı 2020 yılında 25,1’e yükseldi.
Resmi kız çocuk evlilikleri azaldı
Evlenme istatistiklerine bakılırsa, 16-17 yaş kümesinde olan kız çocuklarının resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler ortasındaki oranı 2010 yılında %7,8 iken 2020 yılında %2,7’ye düştü.
Yaş kümesi 20-24 olan evli bayanların %4,6’sı 18 yaşından evvel evlendi
Birleşmiş Milletler İstatistik Komitesi tarafınca 2013 yılında kabul edilen “Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Göstergeleri 52 Asgarî Gösterge Seti”nde yer alan göstergelerden biri olan “20-24 yaş kümesinde olup 18 yaşından evvel evlenen bayanların oranı” 2010 yılında %8,2 iken 2020 yılında %4,6 oldu.
-iDeal Haber Merkezi-
Bu yılın teması, üreme sıhhatine ve tüm insan haklarına öncelik verilmesi oldu
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafınca, 1989 yılında dünya nüfusunun 5 milyar beşere ulaştığı tarih olan “11 Temmuz 1987” tarihi “Dünya Nüfus Günü” olarak kabul edilmiştir. Bu özel günde Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) tarafınca her yıl nüfusun kıymetli bahislerini ele alan bir tema belirlenmekte ve bu temaya ait farkındalık oluşturmaya yönelik çalışmalar yapılmaktadır.
UNFPA, son yüzyılın en büyük global sıhhat sorunu olan Covid-19 salgınının dünyadaki tüm insanları, bilhassa de “kırılgan nüfus” olarak tanımlanan kümelerin sıhhatini tehdit ettiğine ve toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini şiddetlendirmekte olduğuna vurgu yapmaktadır. UNFPA, pandemi periyodunda sıhhat sistemlerinin yetersiz olduğu ülkelerde üreme sıhhati hizmetlerine ve aile planlama biçimlerine erişim sağlayamayan ve ayrıyeten aile içi şiddete maruz kalan bayan ve kız çocuklarına dikkat çekmektedir.
Bu doğrultuda UNFPA, 2021 yılı Dünya Nüfus Günü temasında, değişen doğurganlık oranlarının tahlilinin üreme sıhhatine ve tüm insan haklarına öncelik verilmesi ile sağlanacağına vurgu yaptı. Bu mevzuda atılabilecek birinci ve en değerli adım bayan ve kız çocuklarının mevcut durumlarına yönelik en aktüel temel istatistiklere sahip olabilmektir. Haber bülteninde bu hedefle doğurganlık ve evlenmeler konusunda temel bilgiler sunulmaktadır.
Türkiye, nüfus büyüklüğüne bakılırsa sıralamada 235 ülke içinde 19. sırada yer aldı
Birleşmiş Milletler nüfus varsayımlarına bakılırsa 2020 yılı için dünya nüfusunun 7 milyar 794 milyon 798 bin 729 kişi olduğu iddia edildi. Bu varsayımlara nazaran en çok nüfusa sahip ülke 1 milyar 439 milyon 323 bin 774 kişi ile Çin olurken, bu ülkeyi 1 milyar 380 milyon 4 bin 385 kişi ile Hindistan, 331 milyon 2 bin 647 kişi ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD) izledi. Bu üç ülke dünya toplam nüfusunun %40,4’ünü oluşturdu.
Türkiye, 83 milyon 384 bin 680 kişi nüfusu ile nüfus büyüklüğüne göre 235 ülke içinde 19. sırada yer alırken, dünya toplam nüfusunun %1,1’ini oluşturdu.
Canlı doğan bebek sayısı 2020 yılında 1 milyon 112 bin 859 oldu
Canlı doğan bebek sayısı 2019 yılında 1 milyon 186 bin 560 iken, 2020 yılında 1 milyon 112 bin 859 oldu.
Toplam doğurganlık suratı, bir hanımın doğurgan olduğu periyot olan 15-49 yaş kümesinde doğurabileceği ortalama çocuk sayısını söz etmektedir. Toplam doğurganlık suratı, 2001 yılında 2,38 çocuk iken 2020 yılında 1,76 çocuk olarak gerçekleşti. Bu durum doğurganlığın, nüfusun yenilenme seviyesi olan 2,10’un altında kaldığını gösterdi.
Yaşa özel doğurganlık suratının en yüksek olduğu yaş kümesi 25-29 oldu
Yaşa özel doğurganlık suratı, aşikâr bir yaş kümesinde bin bayan başına düşen ortalama canlı doğan çocuk sayısını tabir etmektedir.
Yaş kümesine nazaran doğurganlık suratı incelendiğinde, 2001 yılında en yüksek yaşa özel doğurganlık suratı binde 144 ile 20-24 yaş kümesinde iken 2020 yılında binde 115 ile 25-29 yaş kümesinde görüldü. Bu durum, doğurganlığın bayanın daha ileri yaşlarında gerçekleştiğini gösterdi.
Adölesan doğurganlık suratı düştü
Adölesan doğurganlık suratı, 15-19 yaş kümesinde bin bayan başına düşen ortalama canlı doğan çocuk sayısını söz etmektedir. Yaşı epeyce genç olan annelerden doğan bebeklerin daha yüksek derecede hastalık ve vefat riskiyle karşı karşıya kalmalarından dolayı adölesan doğurganlık konusu anne ve bebek sıhhatinin korunması bakımından çok değer taşımaktadır.
Adölesan doğurganlık suratı, 2001 yılında binde 49 iken 2020 yılında binde 15’e düştü. Başka bir tabirle, 2020 yılında 15-19 yaş kümesindeki her bin bayan başına 15 doğum düştü.
Doğum yapan annelerin ortalama yaşı 29,0 oldu
Doğumlarını 2001 yılında gerçekleştiren annelerin ortalama yaşı 26,7 iken 2020 yılında 29,0 oldu. Öteki yandan birinci doğumunu 2020 yılında gerçekleştiren annelerin ortalama yaşı ise 26,5 oldu.
Doğum yapan annelerin %35,0’ı ilköğretim, ortaokul yahut dengi okul mezunu
Doğum yapan annelerin eğitim durumları incelendiğinde, 2019 yılında ilköğretim, ortaokul yahut dengi okul mezunu olan annelerin oranının %34,7, lise yahut dengi okul mezunu olan annelerin oranının %20,8 ve yüksek öğretim mezunu olan annelerin oranının %25,9 olduğu görülürken 2020 yılında ilköğretim, ortaokul yahut dengi okul mezunu olan annelerin oranının %35,0’a, lise yahut dengi okul mezunu olan annelerin oranının %22,2’ye ve yüksek öğretim mezunu olan annelerin oranının ise %27,7’ye yükseldiği görüldü.
Başka taraftan, 2019 yılında doğum yapan annelerin %2,4’ünün okuma yazma bilmediği, %7,4’ünün okuma yazma bildiği lakin bir okul bitirmediği, %8,7’sinin ilkokul mezunu olduğu görülürken, 2020 yılında bu oranların sırasıyla %1,9’a, %6,4’e ve %6,8’e düştüğü görüldü.
Bayanlarda ortalama birinci evlenme yaşı yükseldi
Birinci evlilik yaşının doğumlar üzerinde değerli bir tesiri olup daha erken yaşlarda evlenen bayanların ortalama olarak daha fazla çocuk sahibi olma potansiyeli bulunmakta, bu da ekseriyetle hayat boyunca daha fazla sayıda doğuma yol açabilmektedir. Bayanlarda 2015 yılında 24,4 olan ortalama birinci evlenme yaşı 2020 yılında 25,1’e yükseldi.
Resmi kız çocuk evlilikleri azaldı
Evlenme istatistiklerine bakılırsa, 16-17 yaş kümesinde olan kız çocuklarının resmi evlenmelerinin toplam resmi evlenmeler ortasındaki oranı 2010 yılında %7,8 iken 2020 yılında %2,7’ye düştü.
Yaş kümesi 20-24 olan evli bayanların %4,6’sı 18 yaşından evvel evlendi
Birleşmiş Milletler İstatistik Komitesi tarafınca 2013 yılında kabul edilen “Birleşmiş Milletler Toplumsal Cinsiyet Göstergeleri 52 Asgarî Gösterge Seti”nde yer alan göstergelerden biri olan “20-24 yaş kümesinde olup 18 yaşından evvel evlenen bayanların oranı” 2010 yılında %8,2 iken 2020 yılında %4,6 oldu.
-iDeal Haber Merkezi-