Son dakika: Kurban kısmı bildirimi yayımlandı
Kurbanlar, park, cadde, meydan üzere yerlerde kesilemeyecek. Kesim yerleri resmi bakılırsavliler tarafınca denetlenecek.
Resmi Gazete’de yayımlanan bildiri şöyle;
2020 YILI KURBAN HİZMETLERİNİN UYGULANMASINA DAİR BİLDİRİ
BİRİNCİ KISIM
Gaye, Kapsam, Destek ve Tanımlar
Gaye
HUSUS 1- (1) Bu Bildirinin gayesi; kurban kesmek isteyen vatandaşlarımızın kurbanlarını dini kararlara, sıhhat kurallarına ve etraf paklığına uygun olarak hayvana en az acı verecek biçimde kesmelerine yahut vekâletle kestirmelerine yardımcı olunması, kurban satış ve kesim yerlerinin belirlenmesi, kesim yapacak bireylerin eğitilmesi, alınacak önlemler ve bu mevzulara ait başka konuları düzenlemektir.
Kapsam
UNSUR 2- (1) Bu Bildirim; 2020 Yılı Kurban Bayramı’nda ve 2021 Yılı Kurban Hizmetlerinin Uygulanmasına Dair Bildirim yürürlüğe girinceye kadar kesilecek kurbanlarla ilgili asılları, alınacak önlemleri ve bu mevzulara ait öbür konuları kapsar.
Destek
HUSUS 3- (1) Bu Bildirim, 22/6/1965 tarihindeki ve 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve nazaranvleri Hakkında Kanunun 7 nci hususu ile 24/10/2001 tarihindeki ve 2001/3214 sayılı Bakanlar Şurası sonucu ile yürürlüğe konulan Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair sonucu ve 18/8/2002 tarihindeki ve 24850 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Yönetmelik kararlarına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
UNSUR 4- (1) Bu Bildiride geçen;
a) Başkanlık: Diyanet İşleri Başkanlığını,
b) Hayvansal atık: Kurban faaliyetlerinden kaynaklanan her türlü hayvan kökenli atığı,
c) Karar: 24/10/2001 tarihindeki ve 2001/3214 sayılı Bakanlar Şurası sonucu ile yürürlüğe konulan Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair sonucu,
ç) Komite: Vilayetlerde vali yahut gorevlendireceği bir vali yardımcısının, ilçelerde ise kaymakamın başkanlığında, Müftülük, İl/İlçe Sıhhat Müdürlüğü, İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü, Belediye ve Türkiye Diyanet Vakfı temsilcilerinden oluşan Kurban Hizmetleri Kurulunu,
d) Kurban: İbadet amacıyla makul bir vakitte, makul koşulları taşıyan hayvanı yordamınca kesmeyi ve bu maksatla kesilen hayvanı,
e) Konsey: Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Sıhhat Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı ile Türkiye Diyanet Vakfı temsilcilerinden oluşan Bakanlıklararası Kurban Hizmetleri Heyetini,
f) TÜRKVET: Sığır cinsi hayvanlar ile koyun ve keçi tipi hayvanların, işletmelerin ve yetiştiricilerin kayıt altına alındığı bilgi tabanını,
g) Yönetmelik: 18/8/2002 tarihindeki ve 24850 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Yönetmeliği,
ğ) İdare planı: Bu Bildiriye temel faaliyetler sırasında oluşacak hayvansal atık ile öteki atıkların ölçüsü, toplanması, taşınması, geri kazanılması ve bertaraf edilmesine ait konuları içeren planı, tabir eder.
İKİNCİ KISIM
Kurban Hizmetleri Komitelerinin Çalışmaları
Komitelerin çalışmaları
UNSUR 5- (1) Kurullar tarafınca aşağıdaki çalışmalar yapılır:
a) Karar, Yönetmelik ve bu Bildiri kararları çerçevesinde 31/7/2020 tarihinde başlayacak olan Kurban Bayramı münasebetiyle Komite üyeleri, yükümlülüklerini yerine getirme noktasında gerekli önlemleri alır.
b) Kentlerde muhtaçlığı karşılayacak sayıda ve kapasitede kurban satış ve kesim yerleri ile adaklık kesim yerleri tesis edilir.
c) Kurbanların kesim yerlerinde kesilmesi için gerekli önlemler alınır.
ç) Kurban satış ve kesim yerleri birbirine yakın yerlerde planlanır. Planlama yapılırken etraf ve insan sıhhatine ziyan vermemek için mümkün çevresel riskler dikkate alınır.
d) Muhtaçlık duyulması halinde gerekli tedbirlerin alınması koşuluyla pazar yerleri kurban kesim yerine dönüştürülebilir.
e) Kurban satış ve kesim yerlerine ulaşımın kolay sağlanması için mahallî idarelerce gerekli önlemler alınır.
f) Kurban satış ve kesim yerleri, etraf ve toplum sıhhatini olumsuz etkileyecek durumlardan arındırılır. Ayrıyeten kurban satış ve kesim yerlerinde gerekli sıhhi önlemler alınır.
g) Kurban satış yerleri etrafı branda ile çevrili, üstü kapalı ve insanların toplumsal muhtaçlıklarını karşılayacak biçimde hazırlanır.
ğ) Kesim yerleri; genel sıhhat koşullarına uygun, dezenfekte edilebilir, yerinde su biriktirmeyen, yeteri derecede aydınlatma ve havalandırması bulunan yerlerden seçilir. Ayrıyeten insanların toplumsal gereksinimlerini karşılayacak biçimde hazırlanır.
h) Kesim alanı ve etrafında, evcil ya da sokak hayvanlarının girmesine pürüz olunacak biçimde tedbirler alınır.
ı) Kurbanlar, kesim yerlerinde kesilip parçalandıktan daha sonra etlerin çabucak teslim edilmesi sağlanır, bu sağlanamadığında gerekli saklama şartları oluşturulur.
i) Kesim yerlerinden kaynaklanacak atık suların direkt alıcı ortama verilmesini engelleyici önlemler alınır.
j) Kesim yerlerinde kesilen hayvanların deri ve sakatatının zayi olmadan kıymetlendirilmesi konusunda gerekli önlemler alınır.
k) Vilayet ve ilçelerdeki kurban satış ve kesim yerlerinin açık adresleri (İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri denetim ve onayı alındıktan daha sonra) Din Hizmetleri İdare Sistemine (DHYS) 10/7/2020 Cuma günü mesai bitimine kadar müftülüklerce girilir.
l) Halk Eğitim Merkezlerinde 20 saatlik “Kurban Kesim Elemanı” yetiştirme ve geliştirme kursu düzenlenir.
m) Kesim yerlerinde, Komite üyesi kurum ve kuruluşlardan kâfi sayıda işçi gorevlendirilir ve fiyatları, Kurban Komitesi hesabından ödenir.
n) Bayram günlerinde trafikte oluşan yoğunluk dikkate alınarak kurban satış ve kesim yeri güzergâhında ulaşımı kolaylaştıracak önlemler alınır.
o) Kesim yerlerinde kısımların daha sistemli yapılması, vakit kaybının ve karmaşanın önlenmesi, COVID-19 bulaşma riskini en aza indirmek için randevu sistemi uygulanır. Kesim süreçlerinin bayramın birinci gününde ağırlaşmaması için gerekli önlemler alınır.
ö) “Vekâletle Kurban Organizasyonu” konusunda bilgilendirme yapılır.
p) Kesim yerlerinde, “Kasaplık Belgesi” yahut “Kurban Kesim Elemanı” kurslarından alınmış “Kurs Bitirme Belgesi” ve “Hijyen Eğitimi Belgesi” olanlar gorevlendirilir.
r) Kurban satış yerleri, İstanbul vilayetinde Kurban Bayramı’ndan 15 gün evvel, öteki vilayetlerde ise Kurban Bayramı’ndan 1 ay evvel hazır hale getirilir ve bu tarihtilk evvel kurbanlık hayvan girişine müsaade verilmez.
s) Satış ve kesim yerlerinde belediyeler gerekli önlemleri alır.
ş) Kesim yerine gdolayılürken, araca bindirilirken, araçtan indirilirken ve kesilirken kurbanlık hayvanlara eziyet edenlere 19 uncu unsurda belirtilen cezalar uygulanır.
t) İlçe Kurban Komitesi, raporunu 4/9/2020 Cuma günü mesai bitimine kadar Vilayet Kurban Komitesine iletir. Vilayet Kurban Kurulu, ilçelerden gelen raporlarla kendi raporunu değerlendirip birleştirerek 18/9/2020 Cuma günü mesai bitimine kadar Din Hizmetleri İdare Sistemine (DHYS) kaydeder.
u) Kurban satış ve kesim yerlerinde COVID-19 salgını sebebiyle Komiteler, Vilayet Pandemi Heyeti ile işbirliği içerisinde gerekli önlemleri alır.
ü) Satış ve kesim yerlerinde ağız ve burnu kapatacak biçimde maske kullanılması, en az 1,5 metre (3-4 adım) olacak biçimde fiziki ara kurallarına uyulması, satış ve kesim yerlerinin tüm girişlerinde ve içerisinde belli aralarda el antiseptiği bulundurulması konularında gerekli önlemleri alır.
v) Hayvan satış alanının etrafı sonlandırılır, insan kalabalığını önlemek için hayvan ve insanların giriş-çıkışına uygun denetimli kapılar oluşturulur. Hayvan satış yerleri ortasında uygun yönlendirmeler yapılır.
y) Hayvan satış alanında 8 metrekareye bir kişi (müşteri ve satıcı birlikte) olacak biçimde denetimli insan girişi sağlanır.
z) Hayvan satış alanının giriş kapılarına ve uygun yerlerine, COVID-19’dan korunma tedbirleri ile ilgili bilgilendirici kuralların olduğu tabelalar asılır.
aa) Hayvan satış alanlarına; ateş ve teneffüs badiresi olanlar alınmamalıdır.
bb) Satış ve kesim yerlerinin girişlerinde vatandaşların ateşi ölçülerek, ateşi 38oC üzerinde olanlara tıbbi maske takılması, girişlerine müsaade verilmemesi ve sıhhat kuruluşuna yönlendirilmesi sağlanır.
cc) Müşterilerin, hayvan satış alanlarında uzun müddet kalmamaları için ihtarlar yapılır.
çç) Hayvan satış alanında insan kalabalığı ve makul yerlerde yoğunluğu önlemek için uygun hayvan satış üniteleri oluşturulur. Bu üniteler ortası aralık en az 2 metre olmalıdır.
dd) Her hayvan satış ünitesinin uygun yerinde el antiseptiği yahut hijyeni sağlayacak uygunlukta kolonya bulundurulur.
ee) Hayvan satış alanı içerisinde ulaşılabilir yerlerde el yıkamak için lavabolar oluşturulur.
(2) Kurban satış yerlerinde müşterilere yönelik aşağıdaki tedbirlere uyulması sağlanır:
a) Müşteriler, hayvan satış alanlarına girerken bilgilendirme tabelalarını okumalıdır.
b) Girişte el antiseptiği kullanılmalıdır.
c) Ateşi ve teneffüs ezası olan, COVID-19 tanısı alan yahut temaslısı müşteriler, hayvan satış alanlarına girmemelidir.
ç) Hayvan satış alanlarında maske takılmalıdır.
d) Müşteri ve satıcılar, hayvan satış alanlarında fiziki aralığa uymalıdır.
e) Müşteri ve satıcılar içinde el teması (tokalaşma) olmamalıdır.
f) Kâfi sayıda lavabo ve tuvalet olmalıdır.
g) Abdesthanelerde ve tuvaletlerde eksik gereç olmaması iç gerekli önlemler alınır, devamlı sıvı sabun ve kağıt havlu bulundurulması temin edilir.
(3) Kurban satış yerlerinde satıcılara yönelik aşağıdaki tedbirlere uyması sağlanır:
a) Satıcılar, hayvan satış alanlarında bilgilendirme tabelalarını okumalıdır. El antiseptiği kullanımı ve gerekli sıklıkta ellerin yıkanması sağlanmalıdır.
b) Ateşi ve teneffüs ıstırabı olan, COVID-19 tanısı alan yahut temaslısı satıcılar, hayvan satış alanlarına girmemeli ve bu durumda olduğu tespit edilen satıcıların derhal en yakın sıhhat kuruluşuna yönlendirilmesi sağlanır.
c) Satış ünitelerinin önüne COVID-19 için bilgilendirici afiş asılmalı ve el antiseptiği yahut hijyeni sağlayacak uygunlukta kolonya bulundurulmalıdır.
ç) Müşteri ile el teması (tokalaşma) yapılmamalıdır.
d) Hayvan satış alanlarında maske takılmalıdır. Maske nemlendikçe ya da kirlendikçe yeni bir maske ile değiştirilmelidir. Yeni maske takmadan evvel ve daha sonra el antiseptiği kullanılmalıdır.
e) Satıcı sık sık elini yıkamalı yahut el antiseptiği (özellikle her para ödemesinden daha sonra) kullanmalıdır.
f) Satıcıların geceledikleri yerde yataklar ortası aralık, en az 1,5 metre olmalıdır. Satış ünitesinde bulunan satıcılar, başka satış ünitesinde olanlarla temas etmemelidirler.
Bilgilendirme çalışmaları
HUSUS 6- (1) Bilgilendirme kapsamında aşağıdaki çalışmalar yapılır:
a) Vilayet ve ilçelerde hazırlanan kurban satış ve kesim yerlerinin ayrıntıları, 30/6/2020 tarihinden itibaren Konsey ve Kurul üyesi kurum ve kuruluşların web sayfalarında yayınlanır.
b) Kurban ibadetinin dini ve toplumsal boyutları konusunda bilgilendirme yapılır.
c) Başta kist hidatik, şarbon, bruselloz, kırım kongo kanamalı ateşi, tüberküloz üzere hayvanlardan insanlara geçen hastalıklar olmak üzere toplum ve etraf sıhhati, etin yordamına uygun işlenmesi, pişirilmesi, tüketilmesi, sakatatın çöpe atılmaması, evcil ve yabani hayvanlara verilmemesi ve gibisi konularda vatandaşlar aydınlatılır. Ayrıyeten COVID-19 niçiniyle dikkat edilmesi gereken kurallar itinayla hatırlatılır. Zoonotik hastalıklar ve COVID-19 ile ilgili bilgilendirici tabelalar hayvan satış yerleri ve hayvan kesim yerlerinde uygun alanlara asılır.
ç) Kasaplar; su geçirmeyen önlük, maske, eldiven, su geçirmez çizme kullanmalıdır. Her hayvan kesitinden daha sonra, eldiven değiştirilmeli, kesim aletleri yıkanmalı ve dezenfekte edilmelidir.
d) Kurban kesen ve hayvanı yüzerek et taksimi yapan kimselerin etle temas eden uzuvlarında yara olmaması, bu durumda olanların kesim, yüzme ve et taksimi işini yapmaları zarurî ise hijyenik eldiven kullanmaları, elde yara olduğu biçimde eldiven kullanmadan kesim süreci yapılmışsa bu etlerin epey âlâ pişirildikten daha sonra tüketilmesi konusunda vatandaşlar bilinçlendirilir.
e) Kurban olarak satın alınacak hayvanların (sağlıklı, besili, veteriner sıhhat raporu/hayvan pasaportu/nakil evrakı olan) Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenen kollayıcı aşıları yapılmış ve TÜRKVET kayıt sisteminde kayıtlı olanlardan seçilmesi, hamile ve damızlık pahası yüksek dişi hayvanların kurbanlık olarak kesilmesinin önlenmesi, kurban edilmesi uygun olan hayvanlardan evvela erkek olanların tercih edilmesi gerektiği hatırlatılır.
f) Kurban olması dinen sakıncalı olan hayvanlar kurban satış yerlerine getirilemez. Kurban olarak kesilecek hayvanlar; koyun, keçi, sığır, manda ve deve olup bunların haricindeki hayvanlar kurban olarak kesilemez. Kurbanlık hayvanın yaşı konusunda kameri yıl temel alınır. Kurban olabilmesi için kurbanlık hayvanın; deve için 5, sığır ve manda için 2, koyun ve keçi için 1 yaşını doldurması gerekir. Lakin koyun, semizlik ve gösteriş olarak bir yaşındakilerle birebir olursa altı ayını tamamladıktan daha sonra da kurban edilebilir.
g) Kesilecek hayvanın, dini açıdan kurban olmaya pürüz bir kusurunun bulunmaması gerekir. Kurban edilecek hayvanın, sağlıklı, organları tam ve besili olması gerekir. Kurbana pürüz olan kusurlar, hayvanın emsali içinde değerini azaltan kusurlardır.
ğ) Koyun ve keçi üzere küçükbaş hayvanlardan her biri yalnız bir kişi ismine kurban edilir. Deve ve sığır üzere büyükbaş hayvanlar ise bir şahıstan yedi şahsa kadar ortak olarak kurban edilebilir. Kurbanın dini kararları ile ilgili konularda Din İşleri Yüksek Heyeti’nin fetvaları temeldir.
h) Kurban satış yeri bakılırsavlileri tarafınca yapılacak denetimlerde evraksız, sıhhat durumu âlâ olmayan, bilhassa büyükbaş hayvanlarda 2 yaşını doldurmamış (kapak atmamış), kurban vasfı taşımayan hayvanların kurban satış yerine alınmayacağı ve satışına müsaade verilmeyeceği ve ters durumlarda yasal süreç başlatılacağına ait, çadır ya da padokları kiralama yetkisine sahip kurban satış yeri yetkilileri tarafınca hayvan sahibi ya da çadır sahibinden, bu Bildirimin ekinde bulunan (Ek-4) “Kurban Satış Yeri Taahhütnamesi” alınarak arşivlenir. Yapılan kontrollerde kurban için uygun olmayan hayvanlar bulunduğu tespit edilirse ilgili hayvanlar (X) işaretiyle işaretlenir. Kurban satış yerinin türlü yerlerine (X) işareti taşıyan hayvanların kurban olmaya uygun olmadığına dair bilgilendirme afişleri asılır.
ı) Ticaret Borsalarında olduğu üzere canlı hayvan alım ve satımlarında tokluk firesi düşülmesi konusunda satıcılar ve vatandaşlar mutat metotlarla bilgilendirilir.
i) Şap hastalığı ile uğraş kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığınca alınan önlemler uyarınca, İstanbul’un Avrupa yakası dahil olmak üzere Trakya’ya kurbanlık hayvan sevkinin Tarım ve Orman Bakanlığınca yayımlanan 2010/7, 2010/13 ve 2013/16 sayılı Trakya’ya Yapılacak Canlı Hayvan Sevkleri Genelgelerinde belirlenen kriterler çerçevesinde yapılacağı ve Avrupa yakası dahil İstanbul’a 16/7/2020 tarihinden itibaren kurbanlık hayvan girişine müsaade verileceği konusunda vatandaşlar bilgilendirilir.
j) Bu Bildirinin ekinde yer alan (Ek-1) “Duyuru” ve (Ek-2) “Duyuru – Kurban Olarak Kesilen Sığır Cinsi Hayvanların Kulak Küpeleri ve Pasaportları ile Koyun ve Keçi Tipi Hayvanların Kulak Küpeleri” duyuruları, cami ilan panoları ile kurban satış ve kesim yerlerine asılmak suretiyle ilgililer bilgilendirilir.
k) Kurbanlık hayvanların tıp, ırk, cinsiyet ve doğum tarihi ayrıntılarının sorgulanabilmesi maksadıyla, Tarım ve Orman Bakanlığınca hazırlanarak kullanıma açılan “HaySag” isimli küpe sorgulama taşınabilir uygulaması üzerinden küpe numarası girilerek hayvanların ırk, cinsiyet ve yaş ayrıntılarının sorgulanabileceği konusunda vatandaşlar bilgilendirilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Hayvan Hareketlerinde Uyulacak Temeller
Salgın hastalıklar açısından dikkat edilecek konular
HUSUS 7- (1) Hayvanların pazarlarda ve bilhassa satılmayanların geri dönüşlerinde rastgele bir risk taşımaması için, sevk öncesi düzenlenecek Yurtiçi Veteriner Sıhhat Raporlarında, Tarım ve Orman Bakanlığının 2020/01 sayılı Hayvan Hastalıkları ile Gayret ve Hayvan Hareketleri Denetimi Genelgesi ve başka talimatlarında belirtilen hami aşılamalara ait kararlara nazaran hareket edilir. Kurban satış yerlerine girişlerde bu evraklar kesinlikle denetim edilir.
(2) Kurbanlık hayvan yetiştiren işletmelerdeki büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar, salgın hastalıklar istikametinden denetim edilir. Hayvan pazarı, borsa, süreksiz kurban satış ve kesim yerlerinin resmi ve belediye veteriner tabiplerince yapılan denetim ve kontrolleri sıklaştırılır.
(3) Veteriner Sıhhat Raporu düzenlenmedilk evvel resmi veteriner doktorlarca kurbanlık hayvanların muayene ve denetimleri yapılarak yalnızca sağlıklı hayvanların sevklerine müsaade edilir. Satılmayan hayvanların geri dönüşlerinde Veteriner Sıhhat Raporu alınması konusunda yetiştiriciler bilgilendirilir. Bulaşıcı hastalığa yakalanmış yahut hastalık kuşkusu olan hayvanlara 11/6/2010 tarihindeki ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Besin ve Yem Kanunu ile tıpkı Kanuna dayanılarak çıkarılan yönetmelik ve talimatların ilgili kararlarına nazaran süreç yapılır.
(4) Sevk öncesinde hayvanların klinik muayenesi yapılır. Muayenede zoonotik hastalıklar dahil tüm hayvan hastalıkları istikametinden kıymetlendirme yapılır. Hasta ya da hastalık kuşkusu olan hayvanların sevkine müsaade verilmez. Sağlıklı olduğu tespit edilen hayvanların sevk oldukları ve sevk edilecekleri yerin, hayvan hastalığı kuşkusu ya da mihrakı niçiniyle oluşturulmuş muhafaza ve nezaret bölgesi olmaması durumunda, hayvanların sevkine müsaade edilir.
(5) Kurbanlık hayvanlar, Yurtiçi Veteriner Sıhhat Raporu düzenlenmedilk evvel, kırım kongo kanamalı ateşi hastalığının taşıyıcısı olan keneler istikametinden; bilhassa hastalığın görüldüğü vilayet ve ilçelerde dikkatli bir biçimde muayene edildikten ve gerekli önlemler alındıktan daha sonra sevk edilir.
(6) Hayvan pazarı, borsa ve süreksiz kurban satış yerlerinde hastalık bulaştırma riskinin ortadan kaldırılması için, hayvanların birinci çıkış yerlerinde Veteriner Sıhhat Raporu düzenlenirken uygulanan esirgeyici aşılama ve bağışıklık mühletleri dikkate alınır ve satış yerlerine girişlerde de bu bilgiler denetim edilir.
(7) İstanbul ili Anadolu yakasına kurbanlık hayvan girişleri 16/7/2020 tarihinden itibaren başlayacaktır.
(8) Hayvan pazarı, borsası, süreksiz kurban satış yerleri, kesim yerleri ile nakil araçlarının paklık ve dezenfeksiyonu aksatılmadan yapılır. gorevlilerce dezenfeksiyon kayıtları tutulur ve denetimlerde gösterilir.
(9) Hayvan nakil araçlarında kullanılmak üzere hayvan pazarı, borsa ve süreksiz kurban satış yerlerinde pak altlık bulundurulur. Nakil daha sonrasında araçlarda bulunan altlık ve gübreler hayvan hastalıklarını bulaştırma riskinin yok edilmesi açısından inançlı bir biçimde bertaraf edilir. Bunların gübre olarak yerde kullanılmasına müsaade verilmez.
Kurbanlık hayvan sevkleri ile ilgili alınacak tedbirler
UNSUR 8- (1) Vilayetler ortası sevk edilecek kurbanlık hayvanlar için Veteriner Sıhhat Raporu düzenlenmedilk evvel adabına uygun bastırılmayan, silintili ve okunaksız olan pasaportlar/nakil dokümanları sürece konulmaz.
(2) Küpelenerek tanımlanmamış, bilgi tabanına kaydedilmemiş, yanlarında pasaportları/nakil evrakları bulunmayan büyükbaş ve küçükbaş hayvanların sevklerine müsaade verilmez.
(3) Kurbanlık olarak sevk edilecek hayvanlar için Veteriner Sıhhat Raporu düzenlenmedilk evvel kulak küpe numaraları TÜRKVET’ten kesinlikle denetim edilerek hayvanların data tabanındaki detaylarıyle ahenk gösterip göstermediği denetim edilir.
(4) Bu Bildirim kapsamında Kurul tarafınca belirlenen süreksiz kurban satış yerleri Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğünce TÜRKVET’e kaydedilir. Kurbanlık olarak Veteriner Sıhhat Raporu verilen sığır cinsi hayvanlar ile koyun ve keçi tipi hayvanların, gideceği il/ilçenin süreksiz kurban satış yerlerine data tabanında nakilleri yapılır. Hareketin tamamlanması için varış işletmesinin bağlı bulunduğu il/ilçe müdürlüğü tarafınca veteriner sıhhat raporu/pasaport/nakil evrakı denetim edildikten daha sonra uygun olanlar için varış hareketi onaylanır.
Kurbanlık hayvanların yüklenmesi, taşınması ve boşaltılması ile ilgili konular
UNSUR 9- (1) Nakil araçları hayvanların inançlı bir halde sevklerini sağlamak maksadıyla, üzerleri hava kaidelerine uygun ve hayvanlara kâfi hava sağlayacak biçimde kapatılır. Ayrıyeten kapaklar sağlam ve hayvanların atlama ve kaçmalarını engelleyecek biçimde olur.
(2) Nakil araçlarına dışarıdan görülecek biçimde, hayvan nakledildiğini belirten levhalar asılır.
(3) Araçlarda hayvanların hacimlerine ve planlanan seyahate uygun kâfi alan ve yükseklik olması sağlanır. Yükleme yapılmadan evvel araçların paklık ve dezenfeksiyonu yapılır, araçların taban döşemeleri üzerine en az 2 cm kalınlığında yataklık, sap, saman, talaş ve gibisi hususlar serilir.
(4) Hayvanların nakil vasıtalarına çok yüklenmelerine, nakliye sırasında faydalanma yahut gereksiz yere acı çekmelerine niye olabilecek nakil vasıtaları ile sevklerine müsaade verilmez.
(5) Kurbanlık hayvan nakillerinde, hayvan refahı kurallarına uyulur.
Kurbanlık hayvanların sevkleri sırasında yapılacak denetimler
UNSUR 10- (1) Kurban Bayramı öncesinde kurbanlık hayvanların sevklerinin denetim ve kontrolü açısından İl/İlçe Emniyet Müdürlüğü, Jandarma Komutanlığı ve Belediye Zabıtası ile sıkı işbirliği ve uyum sağlanarak, evraksız hayvan hareketlerine karşı düzenlenen yol denetim ve kontrollerinin sayısı artırılır.
(2) İstanbul (Yavuz Sultan Selim Köprüsü – Riva ve Çamlıca Hayvan Sevk Denetim Noktaları), Çanakkale (Lapseki Merkez İskelesi) ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı uhdesinde bulunan Yol Kenarı Kontrol İstasyonlarında güvenlik güçleriyle gerekli uyum sağlanarak, kurbanlık hayvan sevklerinde daha aktif kontrol ve denetim yapılabilmesi için İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerince 1/7/2020 tarihinden itibaren yol denetimlerinde resmi veteriner hekim/veteriner sıhhat teknisyeni/teknikeri gorevlendirilmesi yapılır. Gereksinim duyulması halinde Kurban Hizmetleri Kurulu sonucu ile yeni kontrol noktaları belirlenir.
(3) Yol denetim ve kontrolleri sırasında, nakil vasıtalarında hayvanların acı çekmelerine niye olabilecek biçimde çok yükleme ile hasta hayvanların bulunduğu tespit edilirse bu araçlar sevkten alıkonur ve 5996 sayılı Kanuna göre süreç yapılır.
Kurban satış yerlerine yönelik alınacak tedbirler
HUSUS 11- (1) Hayvancılık işletmelerinden direkt yapılan satışlar hariç kurbanlık hayvanlar; hayvan pazarı, canlı hayvan borsası, hayvan park ve panayırlarının yanı sıra Kurullarca alınan kararlar doğrultusunda belirlenen kurban satış yerlerinde ve özel kurban kesiti yapılacak işletmelerde alınıp satılır. Evvelce belirlenen yerler haricinde, kurbanlık hayvan alım ve satımlarına müsaade edilmez. Bu mevzuda yetiştiriciler ve satıcılara Kurullarca bilgilendirme yapılır.
(2) Kurban satış yerlerine getirilen hayvanların vilayet içi hareketlerinde pasaport/nakil dokümanı, vilayetler ortası hareketlerinde ise veteriner sıhhat raporları, pasaport/nakil evrakları denetim edilerek, dokümanları tam olanların girişine müsaade verilir. Sığır Cinsi Hayvanların Tanımlanması, Tescili ve İzlenmesi Yönetmeliğine ve Koyun ve Keçi Tipi Hayvanların Tanımlanması, Tescili ve İzlenmesi Yönetmeliğine nazaran küpelenmemiş ve kayıt altına alınmamış hayvanların kurban satış yerlerine girişlerine müsaade edilmez.
(3) Kurban satış yerlerine 6 ncı unsurun birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen konulara uymayan, ayrıyeten küpesiz ve evraksız hayvan girişleri önlenir.
(4) Kurban satış yerlerinde Komitelerce belirlenecek kâfi sayıda resmi/belediye/serbest veteriner doktor, belediye zabıtası ile din nazaranvlilerinden oluşan “Kurban Denetim ve Kontrol Birimi” kurulur. Bu ünitede nazaranv yapacak hür veteriner doktorlar, Veteriner Tabip Odaları ile işbirliği yapılarak belirlenir.
(5) Kurban satış yerleri belediyelerce her gün sabah ve akşam temizlenir, ayrıyeten aktif dezenfektan hususlar kullanılarak dezenfekte edilir.
(6) Kurban satış yerlerinde farklı coğrafik bölgelerden hayvanlar bir ortaya geldiği ve satılamayan hayvanların geri dönüşlerinde hastalık bulaştırma riski bulunduğundan dolayı, satış yerlerine gelen hayvanlar giriş ve çıkışlarda bulaşıcı hastalıklar istikametinden denetim edilerek hastalıklı hayvanların nakline müsaade verilmez.
(7) Bu Bildirinin ekinde yer alan (Ek-5) “Kurban Satış Yerleri Denetim Formu” ve (Ek-6) “Kurban Kesim Yerleri Denetim Formu” her kurban satış ve kesim yeri için Kurulca belirlenen denetçilerce doldurulur. 100 tam puan üzerinden yapılacak değerlendirmelerde 60 ve üstü puanla bedellendirilen yerler için “uygunluk belgesi”, 60 puan altıyla bedellendirilen yerler için “uygunsuzluk belgesi” düzenlenir. Uygunsuzluk dokümanı düzenlenen kurban satış ve kesim yerlerinin girişlerine “Standartlara Uygun Değildir” yazısı asılır ve Kurban Bayramının birinci gününe kadar kurallarını düzelterek puanını 60’a çıkarmadığı takdirde Komitece belirlenen ceza ile tecziye edilir.
Kurbanlık hayvanların bölümünde ve kesim yerlerinde dikkat edilecek konular
UNSUR 12- (1) Kurbanlık hayvanlar, Tarım ve Orman Bakanlığından kurallı onay/onay dokümanı almış kesimhaneler ile Kurulların belirlediği kesim yerlerinde “Kasaplık Belgesi” yahut Kesim Elemanı Yetiştirme ve Geliştirme Kurslarından alınmış “Kurs Bitirme Belgesi” olanlar tarafınca; köylerde ve belirlenmiş kesim yeri bulunmayan yerlerde ise cadde, sokak ve parka bakmamak kaydıyla kendi bahçelerinde yoluna uygun olarak ve etrafa ziyan vermeyecek biçimde ehil şahıslarca kesilir.
(2) Cadde, sokak ve park üzere kamusal alanlarda kurbanlık hayvan kesitleri yapılamaz
(3) Kesim yerleri; resmi ve belediye veteriner doktorları, belediye zabıta grupları ile din vazifelileri işbirliğinde faal olarak denetlenir ve denetim edilir.
(4) Kesim yerlerindeki atıkların etraf kirliliğine sebep olmaması için gerekli tedbirler alınır.
(5) Kesilen hayvanlara ilişkin hastalıklı organlar, kesim sırasında oluşan hayvansal atıklar, kist hidatik ve öbür zoonotik hastalıkların bulaşma riskine karşı hayvan atıkları (karaciğerler, akciğerler ve benzerleri) katiyetle evcil ve yabani hayvanlara verilmez.
(6) Belediye ve/veya muhtarlıkça etraf ve toplum sıhhati dikkate alınarak paklık yaptırılır.
Kulak küpesi ve pasaportların toplanması ve kayıtlarının silinmesi
UNSUR 13- (1) Kurban satış yerlerinde sığır cinsi hayvan satışlarında satıcı, kesilen hayvanların kayıtlardan düşülmesi niyeti ile bu hayvanların kurbanlık olarak satıldığını belirterek hayvan pasaportlarının ilgili kısımlarını kesim tarihinden itibaren yedi gün ortasında en yakın İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğüne teslim eder.
(2) Kesimhanelerde kesilen kurbanlık sığır cinsi hayvanlar ile koyun ve keçi çeşidi hayvanların kulak küpeleri Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenen tarz ve temeller yeterince imha edilir, kesilen hayvanların bilgi tabanından düşümleri yapılır.
(3) Kurulun belirlediği yerler haricinde ve köylerde kesilecek kurbanlık sığır cinsi hayvanların kulak küpeleri ve pasaportlarının, koyun ve keçi tipi hayvanların ise kulak küpelerinin toplanarak data tabanından düşümlerinin sağlanabilmesi tarafından İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri, kendi yetki ve sorumluluk alanlarındaki mahalle ve köy muhtarları ile bir bilgilendirme toplantısı düzenler ve bu mevzuda muhtarlara yazılı tebligat yapar.
(4) İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerince kendilerine teslim edilen kulak küpeleri, pasaportları ve kulak küpe numaralarının listesine istinaden kurbanlık olarak kesilen hayvanların data tabanından düşümleri yapılır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Kurban Hizmetleri Kapsamında Alınacak Çevresel Tedbirler
Etraf kirliliğine karşı önleyici önlemler
HUSUS 14- (1) Büyükşehirlerde büyükşehir belediyeleri, öbür yerlerde belediyeler tarafınca ilgili Karar, Yönetmelik, Bildirim, Şura kararları ve 9/8/1983 tarihindeki ve 2872 sayılı Etraf Kanununun ilgili unsurlarının ilgili taraflarca uygulanmasında uyumun sağlanması niyetiyle, 15 inci hususta belirtilen kararlar çerçevesinde kurban satış ve kesim yerlerinde etraf kirliliğini önleyici önlemleri de içeren bir idare planı hazırlanarak Kurula sunulur ve uygulanır.
Kurban satışı ve kısmı yapılacak yerlerin fizikî özellikleri ve uyulması gereken kurallar
HUSUS 15- (1) Mevcut hayvan pazarları ve borsaların haricinde Kurullarca nüfus yoğunlukları dikkate alınarak kentlerin ana girişlerinde ve uygun öbür alanlarında kurban satış yerleri belirlenir. Hayvan satış alanının etrafı sonlandırılmalı, insan kalabalığını önlemek için hayvan ve insanların giriş-çıkışına uygun denetimli kapılar oluşturulmalıdır. Hayvan satış yerleri ortasında uygun yönlendirmeler yapılmalıdır. Hayvanların kent merkezlerine girişlerine ve belirlenen satış yerlerinin haricindeki öteki yerlerde satışına müsaade edilmez.
(2) Hayvan satış alanının giriş kapılarına ve uygun yerlerine, COVID-19’dan korunma tedbirleri ile ilgili bilgilendirici kuralların olduğu tabelalar asılmalıdır. Bu bilgilendirme tabelalarında; en az 1,5 metre (3-4 adım) olacak biçimde fiziki aralığın korunması, maske takma, el hijyeni ve elle temas (tokalaşma) yapılmaması ikazları yer almalıdır. Hayvan satış alanlarında, satıcılar ve müşteriler maskesiz dolaşmamalıdır.
(3) Su, elektrik, kanalizasyon yahut foseptik çukuru ve gibisi alt yapısı olan yerler hazırlanır.
(4) Kesim yerlerinin tabanı beton, beton asfalt ve gibisi sızdırmaz gereçten olur.
(5) Kurban satış ve kesim yerlerinde, mescit, su, tuvalet, kapalı oturma yeri ve gibisi gereksinimlerin karşılanacağı yerler ile hayvanların taşındıkları araçlara bindirilmesine ve araçlardan indirilmesine uygun rampalar yapılır.
(6) Hayvanlar, tabanı pak ve kuru, etrafı ve üstü kapalı alanlarda, büyükbaş hayvanlar uzun ipli yular ile koruma edilir.
(7) Kesim yeri için, tazyikli suyla yıkama imkanına sahip, tabanda gerekli ızgara sistemi bulunan yerler seçilir, atık sular etrafa bırakılmaz, kâfi ölçüde aydınlatma ve havalandırma sağlanır.
(8) Hayvan dışkıları ve gibisi atıklar sızdırmaz, sağlam, yüksek yoğunluklu polietilen siyah torbalara 2/3 oranında temalır, gerektiğinde ikinci torba kullanılır, ağzı düzgünce bağlanır ve bu atıkların taşınması için tahsis edilmiş sızdırmaz nitelikteki kapalı kasaya sahip atık taşıma araçları ile atık sürece tesislerine taşınarak belediye tarafınca idaresi sağlanır.
(9) Satış yerlerinin paklığı ve atıkların nizamlı bir biçimde toplanması belediyelerce her gün yapılır.
(10) Belediyeler, Kurban Bayramı öncesi ve mühletince satış yerlerinde, Kurban Bayramı müddetince kesim yerlerinde paklık ve kontrol ünitelerinden kâfi sayıda eleman bulundurur.
(11) Satış noktalarında hayvansal atıkların haricindeki atıklar da ilgili mevzuatında yer aldığı biçimde biriktirilerek en kısa müddette belediyelerce ilgili mevzuatı kapsamında idaresi sağlanır.
(12) Belediyeler kurban satış ve kesim yerlerinde kâfi ölçüde atık taşıma aracı ve konteyner bulundurur.
(13) Belediyeler, toplama ekipmanı/konteynerler tam dolmadan atıkları alır ve atık sürece tesisine ulaştırır.
(14) Belediyeler, kurban satış ve kesim yerlerinde hayvanları tartmak için kantar bulundurur.
(15) Kullanılacak tüm makine ve ekipman ile çalışanların paklık ve dezenfeksiyonu yaptırılır. Kâfi ölçüde, basınçta ve içilebilir nitelikte kullanma suyu bulundurulur.
(16) Atıkların biriktirildiği toplama ekipmanlarının/konteynerlerin belediye tarafınca alınıncaya kadar ortak bir alanda tutulmasının gerektiği durumlarda, süreksiz biriktirmenin yapıldığı bu alanların üstünün kapalı ve tabanının geçirimsiz olması sağlanır. Kesim daha sonrası ortaya çıkan kan, tank yahut gibisi sızdırmaz bir yerde toplanır ve uygun bir biçimde bertaraf edilir. Gübre birikimi için özel bir yer ayrılır. Hastalıklı organlar ile karkasların imha süreçleri hastalığın cinsine nazaran Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilgili mevzuatı kapsamında yapılır.
Etrafı kapatılmış özel mülk yahut bahçesinde kurban keseceklerin uyması gereken kurallar
UNSUR 16- (1) Kesim yeri beton, beton asfalt ve gibisi sızdırmaz gereçten olur, çıkan kanın toprağa dağılmasını önlemek üzere çabucak toprakla kapatılır, gerektiğinde kireçlenir.
(2) Kurbandan çıkan, kullanılmayacak olan işkembe ve öteki gibisi atıklar sızdırmaz, sağlam, yüksek yoğunluklu polietilen siyah torbalara 2/3 oranında temalır, gerektiğinde ikinci torba kullanılır, ağzı düzgünce kapatılıp bağlanır ve Kurban Bayramı müddetince tertipli olarak hizmet verecek olan belediye paklık gruplarına teslim edilir.
(3) Kesim sonunda kesim mahalli kanlı ve kirlenmiş bir durumda bırakılmaz, kan izi kalmayacak biçimde temizlenir, gerektiğinde kireçlenir.
(4) Kurban derilerinin taşınması esnasında kan sızmalarına ve etraf kirliliğine niye olunmaması tarafında önlem alınır.
Belediyelerin yükümlülükleri
UNSUR 17- (1) Kurban Bayramı öncesi ve Kurban Bayramı mühletince belediyeler, kurban satışı ve kurban kesiti yapılacak yerlerde 15 inci hususta belirtilen etraf kirliliğine niye olunmaması için dikkat edilmesi gereken konular ile kontrol temellerine ait hazırlanan 14 üncü hususta belirtilen idare planı çerçevesinde kâfi sayıda paklık gruplarını, araçlarıyla bir arada sistemli olarak çalışır biçimde fiyat. Kurban Bayramı müddetince paklık elemanı ve atık toplama aracı sayısı arttırılır.
(2) Satış ve kesim yerlerinden kaçan büyükbaş hayvanların yakalanması için yakalama grupları oluşturulur.
Kontrol süreçleri
HUSUS 18- (1) Kurban hizmetlerinin denetlenmesi Heyet ve Kurul üyesi kurum ve kuruluşlar ile kolluk kuvvetlerince yapılır.
(2) Yol Kenarı Kontrol İstasyonlarında kurbanlık hayvan sevklerinde daha aktif kontrol ve denetim yapılabilmesi için İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerince 10 uncu hususun ikinci fıkrası yeterince bakılırsavlendirmeler yapılır.
(3) Kurban Bayramı öncesi ve Kurban Bayramı müddetince zabıta ünitelerince aralıksız kontrol yapılır.
(4) Kurbanlık hayvanların yüklenmesi ve sevkleri sırasında ve hayvan kesimi/satışı yapılan yerlerde, Komite üyesi kurum ve kuruluşlar ile kolluk kuvvetlerince bu Bildirinin ekinde yer alan (Ek-3) “Kontrol Listesi” çerçevesinde kontroller gerçekleştirilir, kontrollere ilişkin denetim listeleri evrakında koruma edilir.
Cezai kararlar
HUSUS 19- (1) İlgili mevzuat ve Kurul/Komisyon Kararlarına ters hareket edenler hakkında aşağıdaki cezai süreçler uygulanır:
a) Kurban satış ve kurban kesim yerlerinde; Karar, Yönetmelik, Bildirim, Konsey, Kurul Kararları ve 2872 sayılı Kanun kararları kapsamında etraf kirliliğinin önlenmesi için dikkat edilmesi gereken konular ve kontrol temellerine ait hazırlanan idare planı çerçevesinde kontrol yapılır. 2872 sayılı Kanunun 8 inci hususunda yer alan konulara ters hareket edenlerden;
1) Park, bahçe, cadde, sokak, bina önleri, meydan üzere umuma açık ve kurban satış ile kısmına uygun olmayan yerlerde bu çeşit faaliyetlerde bulunanlar ile kısma uygun alanlarda gerekli tedbirleri almayanlara 2872 sayılı Kanunun 20 nci unsurunun (s) bendi yeterince, 351.-TL idari para cezası uygulanır.
2) Kurban kesim yerlerinde gerekli yasaklara uymayan ve tedbir almadan kurban atıklarını toprağa veren tesislere, 2872 sayılı Kanunun 20 nci hususunun (j) bendi mucibince; toplu kesitler için 88.499.-TL, bu fiilin konutlarda işlenmesi halinde 2.199.-TL idari para cezası Etraf Kanununun 24 üncü hususu kapsamında uygulanır.
b) Cadde, sokak ve parkları kurban kesim yeri olarak kullananlar ile kurban bölümünden daha sonra kan, atık ve iç organları sokak, cadde ve parklarda bırakanlara, yetkili ünitelerce gerekli yasal yaptırımlar uygulanır.
c) 24/6/2004 tarihindeki ve 5199 sayılı Hayvanları Muhafaza Kanununun 12 nci hususunun birinci fıkrasına bakılırsa; hayvanların kesilmesi; dini kuralların gerektirdiği özel şartlar dikkate alınarak hayvanı korkutmadan, ürkütmeden, en az acı verecek biçimde, hijyenik kurallara uyularak ve yordamına uygun olarak bir anda yapılır. Hayvanların kesitinin ehliyetli bireylerce yapılması sağlanır. Bu kararlara karşıt hareket edenlere birebir Kanunun 28 inci hususunun (ı) bendi yeterince hayvan başına 1.902.-TL idari para cezası uygulanır.
ç) 5199 sayılı Kanunun 12 nci hususunun ikinci fıkrasına karşıt hareket edenlere birebir Kanunun 28 inci unsurunun (ı) bendi yeterince hayvan başına 4.776.-TL idari para cezası uygulanır.
d) 5199 sayılı Kanunun 14 üncü hususunun birinci fıkrasının (a) bendine göre; hayvanlara kasıtlı olarak berbat davranmak, acımasız ve zalimce süreç yapmak, dövmek, aç ve susuz bırakmak, çok soğuğa ve sıcağa maruz bırakmak, bakımlarını ihmal etmek, fizikî ve ruhsal acı çektirmek yasak olup bu karara muhalif davrananlara tıpkı Kanunun 28 inci hususunun (k) bendi mucibince 947.-TL idari para cezası uygulanır.
e) 5199 sayılı Kanunun 14 üncü hususunun birinci fıkrasının (e) bendine göre; kesin olarak öldüğü anlaşılmadan hayvanların bedenlerine müdahalede bulunmak yasak olup bu karara ters davrananlara tıpkı Kanunun 28 inci unsurunun (k) bedi yeterince 947.-TL idari para cezası uygulanır.
(2) Birinci fıkrada yer alan cezai süreçler İçişleri Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Etraf ve Şehircilik Bakanlıklarının ilgili üniteleri ile belediyelerce uygulanır.
BEŞİNCİ KISIM
Çeşitli ve Son Kararlar
Uyum sağlanacak kurum ve kuruluşlar
HUSUS 20- (1) Uyum sağlanacak kurum ve kuruluşlar aşağıda gösterilmiştir:
a) Etraf ve Şehircilik Bakanlığı.
b) İçişleri Bakanlığı.
c) Ulusal Eğitim Bakanlığı.
ç) Sıhhat Bakanlığı.
d) Tarım ve Orman Bakanlığı.
e) Diyanet İşleri Başkanlığı
f) Türkiye Diyanet Vakfı.
g) Belediyeler.
ğ) TRT Genel Müdürlüğü.
h) Özel Radyo ve Televizyon Kuruluşları.
ı) Ticaret Borsaları.
i) Türk Veteriner Doktorları Birliği.
j) Türkiye Kasaplar Federasyonu.
k) Et ve Süt Kurumu.
Başka konular
HUSUS 21- (1) Kurullar tarafınca düzenlenecek eğitim kurslarına Kurul üyesi kurum ve kuruluşlar tarafınca gerekli takviye sağlanır.
(2) Komitelerce gerekli görülen vilayet ve ilçelerde Kurban Bayramı öncesinde ve mühletince Vilayet Tarım ve Orman Müdürlerinin sorumluluğunda ve Hayvan Sıhhati, Yetiştiriciliği ve Su Eserleri Şube Müdürlerinin uyumunda kâfi sayıda araç ile nöbetçi veteriner doktor gorevlendirilir. Satılamayan hayvanların geri dönüşlerinde Veteriner Sıhhat Raporu düzenlenebilmesi maksadıyla İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerince kâfi sayıda veteriner doktor nazaranvlendirilir.
(3) Bu Bildirinin üçüncü kısmında yer alan konuların yerine getirilmesi ve ilgili tüm kurum ve kuruluşlarla gerekli işbirliği ve uyumun sağlanması için vilayet ve ilçelerde Hayvan Sıhhat Zabıtası Komiteleri hemen toplanır ve bu Bildiri kararlarının işlerliğini artırmaya yönelik gerekli karar ve tedbirler alınır.
(4) Belediyeler, Vilayet Sıhhat Müdürlükleri ve Toplum Sıhhati Merkezleri tarafınca kurban kesim günlerinde kesim yerlerinden gelecek davetlere seri bir biçimde ulaşılabilmesi için gerekli önlemler alınır ve bu konuda bilgilendirme çalışmaları yapılır.
(5) Başkanlıkça, TRT ve özel radyo ve televizyon kuruluşları ile işbirliği yapılarak Kurban Bayramı öncesi kamuoyunun bilgilendirilmesi sağlanır.
(6) COVID-19 salgını sebebiyle 24/4/1930 tarihindeki ve 1593 sayılı Genel Hıfzıssıhha Kanunu yeterince alınacak ek önlemler gizlidir.
Kurbanlar, park, cadde, meydan üzere yerlerde kesilemeyecek. Kesim yerleri resmi bakılırsavliler tarafınca denetlenecek.
Resmi Gazete’de yayımlanan bildiri şöyle;
2020 YILI KURBAN HİZMETLERİNİN UYGULANMASINA DAİR BİLDİRİ
BİRİNCİ KISIM
Gaye, Kapsam, Destek ve Tanımlar
Gaye
HUSUS 1- (1) Bu Bildirinin gayesi; kurban kesmek isteyen vatandaşlarımızın kurbanlarını dini kararlara, sıhhat kurallarına ve etraf paklığına uygun olarak hayvana en az acı verecek biçimde kesmelerine yahut vekâletle kestirmelerine yardımcı olunması, kurban satış ve kesim yerlerinin belirlenmesi, kesim yapacak bireylerin eğitilmesi, alınacak önlemler ve bu mevzulara ait başka konuları düzenlemektir.
Kapsam
UNSUR 2- (1) Bu Bildirim; 2020 Yılı Kurban Bayramı’nda ve 2021 Yılı Kurban Hizmetlerinin Uygulanmasına Dair Bildirim yürürlüğe girinceye kadar kesilecek kurbanlarla ilgili asılları, alınacak önlemleri ve bu mevzulara ait öbür konuları kapsar.
Destek
HUSUS 3- (1) Bu Bildirim, 22/6/1965 tarihindeki ve 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve nazaranvleri Hakkında Kanunun 7 nci hususu ile 24/10/2001 tarihindeki ve 2001/3214 sayılı Bakanlar Şurası sonucu ile yürürlüğe konulan Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair sonucu ve 18/8/2002 tarihindeki ve 24850 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Yönetmelik kararlarına dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
UNSUR 4- (1) Bu Bildiride geçen;
a) Başkanlık: Diyanet İşleri Başkanlığını,
b) Hayvansal atık: Kurban faaliyetlerinden kaynaklanan her türlü hayvan kökenli atığı,
c) Karar: 24/10/2001 tarihindeki ve 2001/3214 sayılı Bakanlar Şurası sonucu ile yürürlüğe konulan Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair sonucu,
ç) Komite: Vilayetlerde vali yahut gorevlendireceği bir vali yardımcısının, ilçelerde ise kaymakamın başkanlığında, Müftülük, İl/İlçe Sıhhat Müdürlüğü, İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü, Belediye ve Türkiye Diyanet Vakfı temsilcilerinden oluşan Kurban Hizmetleri Kurulunu,
d) Kurban: İbadet amacıyla makul bir vakitte, makul koşulları taşıyan hayvanı yordamınca kesmeyi ve bu maksatla kesilen hayvanı,
e) Konsey: Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Sıhhat Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı ile Türkiye Diyanet Vakfı temsilcilerinden oluşan Bakanlıklararası Kurban Hizmetleri Heyetini,
f) TÜRKVET: Sığır cinsi hayvanlar ile koyun ve keçi tipi hayvanların, işletmelerin ve yetiştiricilerin kayıt altına alındığı bilgi tabanını,
g) Yönetmelik: 18/8/2002 tarihindeki ve 24850 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Yönetmeliği,
ğ) İdare planı: Bu Bildiriye temel faaliyetler sırasında oluşacak hayvansal atık ile öteki atıkların ölçüsü, toplanması, taşınması, geri kazanılması ve bertaraf edilmesine ait konuları içeren planı, tabir eder.
İKİNCİ KISIM
Kurban Hizmetleri Komitelerinin Çalışmaları
Komitelerin çalışmaları
UNSUR 5- (1) Kurullar tarafınca aşağıdaki çalışmalar yapılır:
a) Karar, Yönetmelik ve bu Bildiri kararları çerçevesinde 31/7/2020 tarihinde başlayacak olan Kurban Bayramı münasebetiyle Komite üyeleri, yükümlülüklerini yerine getirme noktasında gerekli önlemleri alır.
b) Kentlerde muhtaçlığı karşılayacak sayıda ve kapasitede kurban satış ve kesim yerleri ile adaklık kesim yerleri tesis edilir.
c) Kurbanların kesim yerlerinde kesilmesi için gerekli önlemler alınır.
ç) Kurban satış ve kesim yerleri birbirine yakın yerlerde planlanır. Planlama yapılırken etraf ve insan sıhhatine ziyan vermemek için mümkün çevresel riskler dikkate alınır.
d) Muhtaçlık duyulması halinde gerekli tedbirlerin alınması koşuluyla pazar yerleri kurban kesim yerine dönüştürülebilir.
e) Kurban satış ve kesim yerlerine ulaşımın kolay sağlanması için mahallî idarelerce gerekli önlemler alınır.
f) Kurban satış ve kesim yerleri, etraf ve toplum sıhhatini olumsuz etkileyecek durumlardan arındırılır. Ayrıyeten kurban satış ve kesim yerlerinde gerekli sıhhi önlemler alınır.
g) Kurban satış yerleri etrafı branda ile çevrili, üstü kapalı ve insanların toplumsal muhtaçlıklarını karşılayacak biçimde hazırlanır.
ğ) Kesim yerleri; genel sıhhat koşullarına uygun, dezenfekte edilebilir, yerinde su biriktirmeyen, yeteri derecede aydınlatma ve havalandırması bulunan yerlerden seçilir. Ayrıyeten insanların toplumsal gereksinimlerini karşılayacak biçimde hazırlanır.
h) Kesim alanı ve etrafında, evcil ya da sokak hayvanlarının girmesine pürüz olunacak biçimde tedbirler alınır.
ı) Kurbanlar, kesim yerlerinde kesilip parçalandıktan daha sonra etlerin çabucak teslim edilmesi sağlanır, bu sağlanamadığında gerekli saklama şartları oluşturulur.
i) Kesim yerlerinden kaynaklanacak atık suların direkt alıcı ortama verilmesini engelleyici önlemler alınır.
j) Kesim yerlerinde kesilen hayvanların deri ve sakatatının zayi olmadan kıymetlendirilmesi konusunda gerekli önlemler alınır.
k) Vilayet ve ilçelerdeki kurban satış ve kesim yerlerinin açık adresleri (İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri denetim ve onayı alındıktan daha sonra) Din Hizmetleri İdare Sistemine (DHYS) 10/7/2020 Cuma günü mesai bitimine kadar müftülüklerce girilir.
l) Halk Eğitim Merkezlerinde 20 saatlik “Kurban Kesim Elemanı” yetiştirme ve geliştirme kursu düzenlenir.
m) Kesim yerlerinde, Komite üyesi kurum ve kuruluşlardan kâfi sayıda işçi gorevlendirilir ve fiyatları, Kurban Komitesi hesabından ödenir.
n) Bayram günlerinde trafikte oluşan yoğunluk dikkate alınarak kurban satış ve kesim yeri güzergâhında ulaşımı kolaylaştıracak önlemler alınır.
o) Kesim yerlerinde kısımların daha sistemli yapılması, vakit kaybının ve karmaşanın önlenmesi, COVID-19 bulaşma riskini en aza indirmek için randevu sistemi uygulanır. Kesim süreçlerinin bayramın birinci gününde ağırlaşmaması için gerekli önlemler alınır.
ö) “Vekâletle Kurban Organizasyonu” konusunda bilgilendirme yapılır.
p) Kesim yerlerinde, “Kasaplık Belgesi” yahut “Kurban Kesim Elemanı” kurslarından alınmış “Kurs Bitirme Belgesi” ve “Hijyen Eğitimi Belgesi” olanlar gorevlendirilir.
r) Kurban satış yerleri, İstanbul vilayetinde Kurban Bayramı’ndan 15 gün evvel, öteki vilayetlerde ise Kurban Bayramı’ndan 1 ay evvel hazır hale getirilir ve bu tarihtilk evvel kurbanlık hayvan girişine müsaade verilmez.
s) Satış ve kesim yerlerinde belediyeler gerekli önlemleri alır.
ş) Kesim yerine gdolayılürken, araca bindirilirken, araçtan indirilirken ve kesilirken kurbanlık hayvanlara eziyet edenlere 19 uncu unsurda belirtilen cezalar uygulanır.
t) İlçe Kurban Komitesi, raporunu 4/9/2020 Cuma günü mesai bitimine kadar Vilayet Kurban Komitesine iletir. Vilayet Kurban Kurulu, ilçelerden gelen raporlarla kendi raporunu değerlendirip birleştirerek 18/9/2020 Cuma günü mesai bitimine kadar Din Hizmetleri İdare Sistemine (DHYS) kaydeder.
u) Kurban satış ve kesim yerlerinde COVID-19 salgını sebebiyle Komiteler, Vilayet Pandemi Heyeti ile işbirliği içerisinde gerekli önlemleri alır.
ü) Satış ve kesim yerlerinde ağız ve burnu kapatacak biçimde maske kullanılması, en az 1,5 metre (3-4 adım) olacak biçimde fiziki ara kurallarına uyulması, satış ve kesim yerlerinin tüm girişlerinde ve içerisinde belli aralarda el antiseptiği bulundurulması konularında gerekli önlemleri alır.
v) Hayvan satış alanının etrafı sonlandırılır, insan kalabalığını önlemek için hayvan ve insanların giriş-çıkışına uygun denetimli kapılar oluşturulur. Hayvan satış yerleri ortasında uygun yönlendirmeler yapılır.
y) Hayvan satış alanında 8 metrekareye bir kişi (müşteri ve satıcı birlikte) olacak biçimde denetimli insan girişi sağlanır.
z) Hayvan satış alanının giriş kapılarına ve uygun yerlerine, COVID-19’dan korunma tedbirleri ile ilgili bilgilendirici kuralların olduğu tabelalar asılır.
aa) Hayvan satış alanlarına; ateş ve teneffüs badiresi olanlar alınmamalıdır.
bb) Satış ve kesim yerlerinin girişlerinde vatandaşların ateşi ölçülerek, ateşi 38oC üzerinde olanlara tıbbi maske takılması, girişlerine müsaade verilmemesi ve sıhhat kuruluşuna yönlendirilmesi sağlanır.
cc) Müşterilerin, hayvan satış alanlarında uzun müddet kalmamaları için ihtarlar yapılır.
çç) Hayvan satış alanında insan kalabalığı ve makul yerlerde yoğunluğu önlemek için uygun hayvan satış üniteleri oluşturulur. Bu üniteler ortası aralık en az 2 metre olmalıdır.
dd) Her hayvan satış ünitesinin uygun yerinde el antiseptiği yahut hijyeni sağlayacak uygunlukta kolonya bulundurulur.
ee) Hayvan satış alanı içerisinde ulaşılabilir yerlerde el yıkamak için lavabolar oluşturulur.
(2) Kurban satış yerlerinde müşterilere yönelik aşağıdaki tedbirlere uyulması sağlanır:
a) Müşteriler, hayvan satış alanlarına girerken bilgilendirme tabelalarını okumalıdır.
b) Girişte el antiseptiği kullanılmalıdır.
c) Ateşi ve teneffüs ezası olan, COVID-19 tanısı alan yahut temaslısı müşteriler, hayvan satış alanlarına girmemelidir.
ç) Hayvan satış alanlarında maske takılmalıdır.
d) Müşteri ve satıcılar, hayvan satış alanlarında fiziki aralığa uymalıdır.
e) Müşteri ve satıcılar içinde el teması (tokalaşma) olmamalıdır.
f) Kâfi sayıda lavabo ve tuvalet olmalıdır.
g) Abdesthanelerde ve tuvaletlerde eksik gereç olmaması iç gerekli önlemler alınır, devamlı sıvı sabun ve kağıt havlu bulundurulması temin edilir.
(3) Kurban satış yerlerinde satıcılara yönelik aşağıdaki tedbirlere uyması sağlanır:
a) Satıcılar, hayvan satış alanlarında bilgilendirme tabelalarını okumalıdır. El antiseptiği kullanımı ve gerekli sıklıkta ellerin yıkanması sağlanmalıdır.
b) Ateşi ve teneffüs ıstırabı olan, COVID-19 tanısı alan yahut temaslısı satıcılar, hayvan satış alanlarına girmemeli ve bu durumda olduğu tespit edilen satıcıların derhal en yakın sıhhat kuruluşuna yönlendirilmesi sağlanır.
c) Satış ünitelerinin önüne COVID-19 için bilgilendirici afiş asılmalı ve el antiseptiği yahut hijyeni sağlayacak uygunlukta kolonya bulundurulmalıdır.
ç) Müşteri ile el teması (tokalaşma) yapılmamalıdır.
d) Hayvan satış alanlarında maske takılmalıdır. Maske nemlendikçe ya da kirlendikçe yeni bir maske ile değiştirilmelidir. Yeni maske takmadan evvel ve daha sonra el antiseptiği kullanılmalıdır.
e) Satıcı sık sık elini yıkamalı yahut el antiseptiği (özellikle her para ödemesinden daha sonra) kullanmalıdır.
f) Satıcıların geceledikleri yerde yataklar ortası aralık, en az 1,5 metre olmalıdır. Satış ünitesinde bulunan satıcılar, başka satış ünitesinde olanlarla temas etmemelidirler.
Bilgilendirme çalışmaları
HUSUS 6- (1) Bilgilendirme kapsamında aşağıdaki çalışmalar yapılır:
a) Vilayet ve ilçelerde hazırlanan kurban satış ve kesim yerlerinin ayrıntıları, 30/6/2020 tarihinden itibaren Konsey ve Kurul üyesi kurum ve kuruluşların web sayfalarında yayınlanır.
b) Kurban ibadetinin dini ve toplumsal boyutları konusunda bilgilendirme yapılır.
c) Başta kist hidatik, şarbon, bruselloz, kırım kongo kanamalı ateşi, tüberküloz üzere hayvanlardan insanlara geçen hastalıklar olmak üzere toplum ve etraf sıhhati, etin yordamına uygun işlenmesi, pişirilmesi, tüketilmesi, sakatatın çöpe atılmaması, evcil ve yabani hayvanlara verilmemesi ve gibisi konularda vatandaşlar aydınlatılır. Ayrıyeten COVID-19 niçiniyle dikkat edilmesi gereken kurallar itinayla hatırlatılır. Zoonotik hastalıklar ve COVID-19 ile ilgili bilgilendirici tabelalar hayvan satış yerleri ve hayvan kesim yerlerinde uygun alanlara asılır.
ç) Kasaplar; su geçirmeyen önlük, maske, eldiven, su geçirmez çizme kullanmalıdır. Her hayvan kesitinden daha sonra, eldiven değiştirilmeli, kesim aletleri yıkanmalı ve dezenfekte edilmelidir.
d) Kurban kesen ve hayvanı yüzerek et taksimi yapan kimselerin etle temas eden uzuvlarında yara olmaması, bu durumda olanların kesim, yüzme ve et taksimi işini yapmaları zarurî ise hijyenik eldiven kullanmaları, elde yara olduğu biçimde eldiven kullanmadan kesim süreci yapılmışsa bu etlerin epey âlâ pişirildikten daha sonra tüketilmesi konusunda vatandaşlar bilinçlendirilir.
e) Kurban olarak satın alınacak hayvanların (sağlıklı, besili, veteriner sıhhat raporu/hayvan pasaportu/nakil evrakı olan) Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenen kollayıcı aşıları yapılmış ve TÜRKVET kayıt sisteminde kayıtlı olanlardan seçilmesi, hamile ve damızlık pahası yüksek dişi hayvanların kurbanlık olarak kesilmesinin önlenmesi, kurban edilmesi uygun olan hayvanlardan evvela erkek olanların tercih edilmesi gerektiği hatırlatılır.
f) Kurban olması dinen sakıncalı olan hayvanlar kurban satış yerlerine getirilemez. Kurban olarak kesilecek hayvanlar; koyun, keçi, sığır, manda ve deve olup bunların haricindeki hayvanlar kurban olarak kesilemez. Kurbanlık hayvanın yaşı konusunda kameri yıl temel alınır. Kurban olabilmesi için kurbanlık hayvanın; deve için 5, sığır ve manda için 2, koyun ve keçi için 1 yaşını doldurması gerekir. Lakin koyun, semizlik ve gösteriş olarak bir yaşındakilerle birebir olursa altı ayını tamamladıktan daha sonra da kurban edilebilir.
g) Kesilecek hayvanın, dini açıdan kurban olmaya pürüz bir kusurunun bulunmaması gerekir. Kurban edilecek hayvanın, sağlıklı, organları tam ve besili olması gerekir. Kurbana pürüz olan kusurlar, hayvanın emsali içinde değerini azaltan kusurlardır.
ğ) Koyun ve keçi üzere küçükbaş hayvanlardan her biri yalnız bir kişi ismine kurban edilir. Deve ve sığır üzere büyükbaş hayvanlar ise bir şahıstan yedi şahsa kadar ortak olarak kurban edilebilir. Kurbanın dini kararları ile ilgili konularda Din İşleri Yüksek Heyeti’nin fetvaları temeldir.
h) Kurban satış yeri bakılırsavlileri tarafınca yapılacak denetimlerde evraksız, sıhhat durumu âlâ olmayan, bilhassa büyükbaş hayvanlarda 2 yaşını doldurmamış (kapak atmamış), kurban vasfı taşımayan hayvanların kurban satış yerine alınmayacağı ve satışına müsaade verilmeyeceği ve ters durumlarda yasal süreç başlatılacağına ait, çadır ya da padokları kiralama yetkisine sahip kurban satış yeri yetkilileri tarafınca hayvan sahibi ya da çadır sahibinden, bu Bildirimin ekinde bulunan (Ek-4) “Kurban Satış Yeri Taahhütnamesi” alınarak arşivlenir. Yapılan kontrollerde kurban için uygun olmayan hayvanlar bulunduğu tespit edilirse ilgili hayvanlar (X) işaretiyle işaretlenir. Kurban satış yerinin türlü yerlerine (X) işareti taşıyan hayvanların kurban olmaya uygun olmadığına dair bilgilendirme afişleri asılır.
ı) Ticaret Borsalarında olduğu üzere canlı hayvan alım ve satımlarında tokluk firesi düşülmesi konusunda satıcılar ve vatandaşlar mutat metotlarla bilgilendirilir.
i) Şap hastalığı ile uğraş kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığınca alınan önlemler uyarınca, İstanbul’un Avrupa yakası dahil olmak üzere Trakya’ya kurbanlık hayvan sevkinin Tarım ve Orman Bakanlığınca yayımlanan 2010/7, 2010/13 ve 2013/16 sayılı Trakya’ya Yapılacak Canlı Hayvan Sevkleri Genelgelerinde belirlenen kriterler çerçevesinde yapılacağı ve Avrupa yakası dahil İstanbul’a 16/7/2020 tarihinden itibaren kurbanlık hayvan girişine müsaade verileceği konusunda vatandaşlar bilgilendirilir.
j) Bu Bildirinin ekinde yer alan (Ek-1) “Duyuru” ve (Ek-2) “Duyuru – Kurban Olarak Kesilen Sığır Cinsi Hayvanların Kulak Küpeleri ve Pasaportları ile Koyun ve Keçi Tipi Hayvanların Kulak Küpeleri” duyuruları, cami ilan panoları ile kurban satış ve kesim yerlerine asılmak suretiyle ilgililer bilgilendirilir.
k) Kurbanlık hayvanların tıp, ırk, cinsiyet ve doğum tarihi ayrıntılarının sorgulanabilmesi maksadıyla, Tarım ve Orman Bakanlığınca hazırlanarak kullanıma açılan “HaySag” isimli küpe sorgulama taşınabilir uygulaması üzerinden küpe numarası girilerek hayvanların ırk, cinsiyet ve yaş ayrıntılarının sorgulanabileceği konusunda vatandaşlar bilgilendirilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Hayvan Hareketlerinde Uyulacak Temeller
Salgın hastalıklar açısından dikkat edilecek konular
HUSUS 7- (1) Hayvanların pazarlarda ve bilhassa satılmayanların geri dönüşlerinde rastgele bir risk taşımaması için, sevk öncesi düzenlenecek Yurtiçi Veteriner Sıhhat Raporlarında, Tarım ve Orman Bakanlığının 2020/01 sayılı Hayvan Hastalıkları ile Gayret ve Hayvan Hareketleri Denetimi Genelgesi ve başka talimatlarında belirtilen hami aşılamalara ait kararlara nazaran hareket edilir. Kurban satış yerlerine girişlerde bu evraklar kesinlikle denetim edilir.
(2) Kurbanlık hayvan yetiştiren işletmelerdeki büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar, salgın hastalıklar istikametinden denetim edilir. Hayvan pazarı, borsa, süreksiz kurban satış ve kesim yerlerinin resmi ve belediye veteriner tabiplerince yapılan denetim ve kontrolleri sıklaştırılır.
(3) Veteriner Sıhhat Raporu düzenlenmedilk evvel resmi veteriner doktorlarca kurbanlık hayvanların muayene ve denetimleri yapılarak yalnızca sağlıklı hayvanların sevklerine müsaade edilir. Satılmayan hayvanların geri dönüşlerinde Veteriner Sıhhat Raporu alınması konusunda yetiştiriciler bilgilendirilir. Bulaşıcı hastalığa yakalanmış yahut hastalık kuşkusu olan hayvanlara 11/6/2010 tarihindeki ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sıhhati, Besin ve Yem Kanunu ile tıpkı Kanuna dayanılarak çıkarılan yönetmelik ve talimatların ilgili kararlarına nazaran süreç yapılır.
(4) Sevk öncesinde hayvanların klinik muayenesi yapılır. Muayenede zoonotik hastalıklar dahil tüm hayvan hastalıkları istikametinden kıymetlendirme yapılır. Hasta ya da hastalık kuşkusu olan hayvanların sevkine müsaade verilmez. Sağlıklı olduğu tespit edilen hayvanların sevk oldukları ve sevk edilecekleri yerin, hayvan hastalığı kuşkusu ya da mihrakı niçiniyle oluşturulmuş muhafaza ve nezaret bölgesi olmaması durumunda, hayvanların sevkine müsaade edilir.
(5) Kurbanlık hayvanlar, Yurtiçi Veteriner Sıhhat Raporu düzenlenmedilk evvel, kırım kongo kanamalı ateşi hastalığının taşıyıcısı olan keneler istikametinden; bilhassa hastalığın görüldüğü vilayet ve ilçelerde dikkatli bir biçimde muayene edildikten ve gerekli önlemler alındıktan daha sonra sevk edilir.
(6) Hayvan pazarı, borsa ve süreksiz kurban satış yerlerinde hastalık bulaştırma riskinin ortadan kaldırılması için, hayvanların birinci çıkış yerlerinde Veteriner Sıhhat Raporu düzenlenirken uygulanan esirgeyici aşılama ve bağışıklık mühletleri dikkate alınır ve satış yerlerine girişlerde de bu bilgiler denetim edilir.
(7) İstanbul ili Anadolu yakasına kurbanlık hayvan girişleri 16/7/2020 tarihinden itibaren başlayacaktır.
(8) Hayvan pazarı, borsası, süreksiz kurban satış yerleri, kesim yerleri ile nakil araçlarının paklık ve dezenfeksiyonu aksatılmadan yapılır. gorevlilerce dezenfeksiyon kayıtları tutulur ve denetimlerde gösterilir.
(9) Hayvan nakil araçlarında kullanılmak üzere hayvan pazarı, borsa ve süreksiz kurban satış yerlerinde pak altlık bulundurulur. Nakil daha sonrasında araçlarda bulunan altlık ve gübreler hayvan hastalıklarını bulaştırma riskinin yok edilmesi açısından inançlı bir biçimde bertaraf edilir. Bunların gübre olarak yerde kullanılmasına müsaade verilmez.
Kurbanlık hayvan sevkleri ile ilgili alınacak tedbirler
UNSUR 8- (1) Vilayetler ortası sevk edilecek kurbanlık hayvanlar için Veteriner Sıhhat Raporu düzenlenmedilk evvel adabına uygun bastırılmayan, silintili ve okunaksız olan pasaportlar/nakil dokümanları sürece konulmaz.
(2) Küpelenerek tanımlanmamış, bilgi tabanına kaydedilmemiş, yanlarında pasaportları/nakil evrakları bulunmayan büyükbaş ve küçükbaş hayvanların sevklerine müsaade verilmez.
(3) Kurbanlık olarak sevk edilecek hayvanlar için Veteriner Sıhhat Raporu düzenlenmedilk evvel kulak küpe numaraları TÜRKVET’ten kesinlikle denetim edilerek hayvanların data tabanındaki detaylarıyle ahenk gösterip göstermediği denetim edilir.
(4) Bu Bildirim kapsamında Kurul tarafınca belirlenen süreksiz kurban satış yerleri Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğünce TÜRKVET’e kaydedilir. Kurbanlık olarak Veteriner Sıhhat Raporu verilen sığır cinsi hayvanlar ile koyun ve keçi tipi hayvanların, gideceği il/ilçenin süreksiz kurban satış yerlerine data tabanında nakilleri yapılır. Hareketin tamamlanması için varış işletmesinin bağlı bulunduğu il/ilçe müdürlüğü tarafınca veteriner sıhhat raporu/pasaport/nakil evrakı denetim edildikten daha sonra uygun olanlar için varış hareketi onaylanır.
Kurbanlık hayvanların yüklenmesi, taşınması ve boşaltılması ile ilgili konular
UNSUR 9- (1) Nakil araçları hayvanların inançlı bir halde sevklerini sağlamak maksadıyla, üzerleri hava kaidelerine uygun ve hayvanlara kâfi hava sağlayacak biçimde kapatılır. Ayrıyeten kapaklar sağlam ve hayvanların atlama ve kaçmalarını engelleyecek biçimde olur.
(2) Nakil araçlarına dışarıdan görülecek biçimde, hayvan nakledildiğini belirten levhalar asılır.
(3) Araçlarda hayvanların hacimlerine ve planlanan seyahate uygun kâfi alan ve yükseklik olması sağlanır. Yükleme yapılmadan evvel araçların paklık ve dezenfeksiyonu yapılır, araçların taban döşemeleri üzerine en az 2 cm kalınlığında yataklık, sap, saman, talaş ve gibisi hususlar serilir.
(4) Hayvanların nakil vasıtalarına çok yüklenmelerine, nakliye sırasında faydalanma yahut gereksiz yere acı çekmelerine niye olabilecek nakil vasıtaları ile sevklerine müsaade verilmez.
(5) Kurbanlık hayvan nakillerinde, hayvan refahı kurallarına uyulur.
Kurbanlık hayvanların sevkleri sırasında yapılacak denetimler
UNSUR 10- (1) Kurban Bayramı öncesinde kurbanlık hayvanların sevklerinin denetim ve kontrolü açısından İl/İlçe Emniyet Müdürlüğü, Jandarma Komutanlığı ve Belediye Zabıtası ile sıkı işbirliği ve uyum sağlanarak, evraksız hayvan hareketlerine karşı düzenlenen yol denetim ve kontrollerinin sayısı artırılır.
(2) İstanbul (Yavuz Sultan Selim Köprüsü – Riva ve Çamlıca Hayvan Sevk Denetim Noktaları), Çanakkale (Lapseki Merkez İskelesi) ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı uhdesinde bulunan Yol Kenarı Kontrol İstasyonlarında güvenlik güçleriyle gerekli uyum sağlanarak, kurbanlık hayvan sevklerinde daha aktif kontrol ve denetim yapılabilmesi için İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerince 1/7/2020 tarihinden itibaren yol denetimlerinde resmi veteriner hekim/veteriner sıhhat teknisyeni/teknikeri gorevlendirilmesi yapılır. Gereksinim duyulması halinde Kurban Hizmetleri Kurulu sonucu ile yeni kontrol noktaları belirlenir.
(3) Yol denetim ve kontrolleri sırasında, nakil vasıtalarında hayvanların acı çekmelerine niye olabilecek biçimde çok yükleme ile hasta hayvanların bulunduğu tespit edilirse bu araçlar sevkten alıkonur ve 5996 sayılı Kanuna göre süreç yapılır.
Kurban satış yerlerine yönelik alınacak tedbirler
HUSUS 11- (1) Hayvancılık işletmelerinden direkt yapılan satışlar hariç kurbanlık hayvanlar; hayvan pazarı, canlı hayvan borsası, hayvan park ve panayırlarının yanı sıra Kurullarca alınan kararlar doğrultusunda belirlenen kurban satış yerlerinde ve özel kurban kesiti yapılacak işletmelerde alınıp satılır. Evvelce belirlenen yerler haricinde, kurbanlık hayvan alım ve satımlarına müsaade edilmez. Bu mevzuda yetiştiriciler ve satıcılara Kurullarca bilgilendirme yapılır.
(2) Kurban satış yerlerine getirilen hayvanların vilayet içi hareketlerinde pasaport/nakil dokümanı, vilayetler ortası hareketlerinde ise veteriner sıhhat raporları, pasaport/nakil evrakları denetim edilerek, dokümanları tam olanların girişine müsaade verilir. Sığır Cinsi Hayvanların Tanımlanması, Tescili ve İzlenmesi Yönetmeliğine ve Koyun ve Keçi Tipi Hayvanların Tanımlanması, Tescili ve İzlenmesi Yönetmeliğine nazaran küpelenmemiş ve kayıt altına alınmamış hayvanların kurban satış yerlerine girişlerine müsaade edilmez.
(3) Kurban satış yerlerine 6 ncı unsurun birinci fıkrasının (h) bendinde belirtilen konulara uymayan, ayrıyeten küpesiz ve evraksız hayvan girişleri önlenir.
(4) Kurban satış yerlerinde Komitelerce belirlenecek kâfi sayıda resmi/belediye/serbest veteriner doktor, belediye zabıtası ile din nazaranvlilerinden oluşan “Kurban Denetim ve Kontrol Birimi” kurulur. Bu ünitede nazaranv yapacak hür veteriner doktorlar, Veteriner Tabip Odaları ile işbirliği yapılarak belirlenir.
(5) Kurban satış yerleri belediyelerce her gün sabah ve akşam temizlenir, ayrıyeten aktif dezenfektan hususlar kullanılarak dezenfekte edilir.
(6) Kurban satış yerlerinde farklı coğrafik bölgelerden hayvanlar bir ortaya geldiği ve satılamayan hayvanların geri dönüşlerinde hastalık bulaştırma riski bulunduğundan dolayı, satış yerlerine gelen hayvanlar giriş ve çıkışlarda bulaşıcı hastalıklar istikametinden denetim edilerek hastalıklı hayvanların nakline müsaade verilmez.
(7) Bu Bildirinin ekinde yer alan (Ek-5) “Kurban Satış Yerleri Denetim Formu” ve (Ek-6) “Kurban Kesim Yerleri Denetim Formu” her kurban satış ve kesim yeri için Kurulca belirlenen denetçilerce doldurulur. 100 tam puan üzerinden yapılacak değerlendirmelerde 60 ve üstü puanla bedellendirilen yerler için “uygunluk belgesi”, 60 puan altıyla bedellendirilen yerler için “uygunsuzluk belgesi” düzenlenir. Uygunsuzluk dokümanı düzenlenen kurban satış ve kesim yerlerinin girişlerine “Standartlara Uygun Değildir” yazısı asılır ve Kurban Bayramının birinci gününe kadar kurallarını düzelterek puanını 60’a çıkarmadığı takdirde Komitece belirlenen ceza ile tecziye edilir.
Kurbanlık hayvanların bölümünde ve kesim yerlerinde dikkat edilecek konular
UNSUR 12- (1) Kurbanlık hayvanlar, Tarım ve Orman Bakanlığından kurallı onay/onay dokümanı almış kesimhaneler ile Kurulların belirlediği kesim yerlerinde “Kasaplık Belgesi” yahut Kesim Elemanı Yetiştirme ve Geliştirme Kurslarından alınmış “Kurs Bitirme Belgesi” olanlar tarafınca; köylerde ve belirlenmiş kesim yeri bulunmayan yerlerde ise cadde, sokak ve parka bakmamak kaydıyla kendi bahçelerinde yoluna uygun olarak ve etrafa ziyan vermeyecek biçimde ehil şahıslarca kesilir.
(2) Cadde, sokak ve park üzere kamusal alanlarda kurbanlık hayvan kesitleri yapılamaz
(3) Kesim yerleri; resmi ve belediye veteriner doktorları, belediye zabıta grupları ile din vazifelileri işbirliğinde faal olarak denetlenir ve denetim edilir.
(4) Kesim yerlerindeki atıkların etraf kirliliğine sebep olmaması için gerekli tedbirler alınır.
(5) Kesilen hayvanlara ilişkin hastalıklı organlar, kesim sırasında oluşan hayvansal atıklar, kist hidatik ve öbür zoonotik hastalıkların bulaşma riskine karşı hayvan atıkları (karaciğerler, akciğerler ve benzerleri) katiyetle evcil ve yabani hayvanlara verilmez.
(6) Belediye ve/veya muhtarlıkça etraf ve toplum sıhhati dikkate alınarak paklık yaptırılır.
Kulak küpesi ve pasaportların toplanması ve kayıtlarının silinmesi
UNSUR 13- (1) Kurban satış yerlerinde sığır cinsi hayvan satışlarında satıcı, kesilen hayvanların kayıtlardan düşülmesi niyeti ile bu hayvanların kurbanlık olarak satıldığını belirterek hayvan pasaportlarının ilgili kısımlarını kesim tarihinden itibaren yedi gün ortasında en yakın İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğüne teslim eder.
(2) Kesimhanelerde kesilen kurbanlık sığır cinsi hayvanlar ile koyun ve keçi çeşidi hayvanların kulak küpeleri Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenen tarz ve temeller yeterince imha edilir, kesilen hayvanların bilgi tabanından düşümleri yapılır.
(3) Kurulun belirlediği yerler haricinde ve köylerde kesilecek kurbanlık sığır cinsi hayvanların kulak küpeleri ve pasaportlarının, koyun ve keçi tipi hayvanların ise kulak küpelerinin toplanarak data tabanından düşümlerinin sağlanabilmesi tarafından İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri, kendi yetki ve sorumluluk alanlarındaki mahalle ve köy muhtarları ile bir bilgilendirme toplantısı düzenler ve bu mevzuda muhtarlara yazılı tebligat yapar.
(4) İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerince kendilerine teslim edilen kulak küpeleri, pasaportları ve kulak küpe numaralarının listesine istinaden kurbanlık olarak kesilen hayvanların data tabanından düşümleri yapılır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Kurban Hizmetleri Kapsamında Alınacak Çevresel Tedbirler
Etraf kirliliğine karşı önleyici önlemler
HUSUS 14- (1) Büyükşehirlerde büyükşehir belediyeleri, öbür yerlerde belediyeler tarafınca ilgili Karar, Yönetmelik, Bildirim, Şura kararları ve 9/8/1983 tarihindeki ve 2872 sayılı Etraf Kanununun ilgili unsurlarının ilgili taraflarca uygulanmasında uyumun sağlanması niyetiyle, 15 inci hususta belirtilen kararlar çerçevesinde kurban satış ve kesim yerlerinde etraf kirliliğini önleyici önlemleri de içeren bir idare planı hazırlanarak Kurula sunulur ve uygulanır.
Kurban satışı ve kısmı yapılacak yerlerin fizikî özellikleri ve uyulması gereken kurallar
HUSUS 15- (1) Mevcut hayvan pazarları ve borsaların haricinde Kurullarca nüfus yoğunlukları dikkate alınarak kentlerin ana girişlerinde ve uygun öbür alanlarında kurban satış yerleri belirlenir. Hayvan satış alanının etrafı sonlandırılmalı, insan kalabalığını önlemek için hayvan ve insanların giriş-çıkışına uygun denetimli kapılar oluşturulmalıdır. Hayvan satış yerleri ortasında uygun yönlendirmeler yapılmalıdır. Hayvanların kent merkezlerine girişlerine ve belirlenen satış yerlerinin haricindeki öteki yerlerde satışına müsaade edilmez.
(2) Hayvan satış alanının giriş kapılarına ve uygun yerlerine, COVID-19’dan korunma tedbirleri ile ilgili bilgilendirici kuralların olduğu tabelalar asılmalıdır. Bu bilgilendirme tabelalarında; en az 1,5 metre (3-4 adım) olacak biçimde fiziki aralığın korunması, maske takma, el hijyeni ve elle temas (tokalaşma) yapılmaması ikazları yer almalıdır. Hayvan satış alanlarında, satıcılar ve müşteriler maskesiz dolaşmamalıdır.
(3) Su, elektrik, kanalizasyon yahut foseptik çukuru ve gibisi alt yapısı olan yerler hazırlanır.
(4) Kesim yerlerinin tabanı beton, beton asfalt ve gibisi sızdırmaz gereçten olur.
(5) Kurban satış ve kesim yerlerinde, mescit, su, tuvalet, kapalı oturma yeri ve gibisi gereksinimlerin karşılanacağı yerler ile hayvanların taşındıkları araçlara bindirilmesine ve araçlardan indirilmesine uygun rampalar yapılır.
(6) Hayvanlar, tabanı pak ve kuru, etrafı ve üstü kapalı alanlarda, büyükbaş hayvanlar uzun ipli yular ile koruma edilir.
(7) Kesim yeri için, tazyikli suyla yıkama imkanına sahip, tabanda gerekli ızgara sistemi bulunan yerler seçilir, atık sular etrafa bırakılmaz, kâfi ölçüde aydınlatma ve havalandırma sağlanır.
(8) Hayvan dışkıları ve gibisi atıklar sızdırmaz, sağlam, yüksek yoğunluklu polietilen siyah torbalara 2/3 oranında temalır, gerektiğinde ikinci torba kullanılır, ağzı düzgünce bağlanır ve bu atıkların taşınması için tahsis edilmiş sızdırmaz nitelikteki kapalı kasaya sahip atık taşıma araçları ile atık sürece tesislerine taşınarak belediye tarafınca idaresi sağlanır.
(9) Satış yerlerinin paklığı ve atıkların nizamlı bir biçimde toplanması belediyelerce her gün yapılır.
(10) Belediyeler, Kurban Bayramı öncesi ve mühletince satış yerlerinde, Kurban Bayramı müddetince kesim yerlerinde paklık ve kontrol ünitelerinden kâfi sayıda eleman bulundurur.
(11) Satış noktalarında hayvansal atıkların haricindeki atıklar da ilgili mevzuatında yer aldığı biçimde biriktirilerek en kısa müddette belediyelerce ilgili mevzuatı kapsamında idaresi sağlanır.
(12) Belediyeler kurban satış ve kesim yerlerinde kâfi ölçüde atık taşıma aracı ve konteyner bulundurur.
(13) Belediyeler, toplama ekipmanı/konteynerler tam dolmadan atıkları alır ve atık sürece tesisine ulaştırır.
(14) Belediyeler, kurban satış ve kesim yerlerinde hayvanları tartmak için kantar bulundurur.
(15) Kullanılacak tüm makine ve ekipman ile çalışanların paklık ve dezenfeksiyonu yaptırılır. Kâfi ölçüde, basınçta ve içilebilir nitelikte kullanma suyu bulundurulur.
(16) Atıkların biriktirildiği toplama ekipmanlarının/konteynerlerin belediye tarafınca alınıncaya kadar ortak bir alanda tutulmasının gerektiği durumlarda, süreksiz biriktirmenin yapıldığı bu alanların üstünün kapalı ve tabanının geçirimsiz olması sağlanır. Kesim daha sonrası ortaya çıkan kan, tank yahut gibisi sızdırmaz bir yerde toplanır ve uygun bir biçimde bertaraf edilir. Gübre birikimi için özel bir yer ayrılır. Hastalıklı organlar ile karkasların imha süreçleri hastalığın cinsine nazaran Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilgili mevzuatı kapsamında yapılır.
Etrafı kapatılmış özel mülk yahut bahçesinde kurban keseceklerin uyması gereken kurallar
UNSUR 16- (1) Kesim yeri beton, beton asfalt ve gibisi sızdırmaz gereçten olur, çıkan kanın toprağa dağılmasını önlemek üzere çabucak toprakla kapatılır, gerektiğinde kireçlenir.
(2) Kurbandan çıkan, kullanılmayacak olan işkembe ve öteki gibisi atıklar sızdırmaz, sağlam, yüksek yoğunluklu polietilen siyah torbalara 2/3 oranında temalır, gerektiğinde ikinci torba kullanılır, ağzı düzgünce kapatılıp bağlanır ve Kurban Bayramı müddetince tertipli olarak hizmet verecek olan belediye paklık gruplarına teslim edilir.
(3) Kesim sonunda kesim mahalli kanlı ve kirlenmiş bir durumda bırakılmaz, kan izi kalmayacak biçimde temizlenir, gerektiğinde kireçlenir.
(4) Kurban derilerinin taşınması esnasında kan sızmalarına ve etraf kirliliğine niye olunmaması tarafında önlem alınır.
Belediyelerin yükümlülükleri
UNSUR 17- (1) Kurban Bayramı öncesi ve Kurban Bayramı mühletince belediyeler, kurban satışı ve kurban kesiti yapılacak yerlerde 15 inci hususta belirtilen etraf kirliliğine niye olunmaması için dikkat edilmesi gereken konular ile kontrol temellerine ait hazırlanan 14 üncü hususta belirtilen idare planı çerçevesinde kâfi sayıda paklık gruplarını, araçlarıyla bir arada sistemli olarak çalışır biçimde fiyat. Kurban Bayramı müddetince paklık elemanı ve atık toplama aracı sayısı arttırılır.
(2) Satış ve kesim yerlerinden kaçan büyükbaş hayvanların yakalanması için yakalama grupları oluşturulur.
Kontrol süreçleri
HUSUS 18- (1) Kurban hizmetlerinin denetlenmesi Heyet ve Kurul üyesi kurum ve kuruluşlar ile kolluk kuvvetlerince yapılır.
(2) Yol Kenarı Kontrol İstasyonlarında kurbanlık hayvan sevklerinde daha aktif kontrol ve denetim yapılabilmesi için İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerince 10 uncu hususun ikinci fıkrası yeterince bakılırsavlendirmeler yapılır.
(3) Kurban Bayramı öncesi ve Kurban Bayramı müddetince zabıta ünitelerince aralıksız kontrol yapılır.
(4) Kurbanlık hayvanların yüklenmesi ve sevkleri sırasında ve hayvan kesimi/satışı yapılan yerlerde, Komite üyesi kurum ve kuruluşlar ile kolluk kuvvetlerince bu Bildirinin ekinde yer alan (Ek-3) “Kontrol Listesi” çerçevesinde kontroller gerçekleştirilir, kontrollere ilişkin denetim listeleri evrakında koruma edilir.
Cezai kararlar
HUSUS 19- (1) İlgili mevzuat ve Kurul/Komisyon Kararlarına ters hareket edenler hakkında aşağıdaki cezai süreçler uygulanır:
a) Kurban satış ve kurban kesim yerlerinde; Karar, Yönetmelik, Bildirim, Konsey, Kurul Kararları ve 2872 sayılı Kanun kararları kapsamında etraf kirliliğinin önlenmesi için dikkat edilmesi gereken konular ve kontrol temellerine ait hazırlanan idare planı çerçevesinde kontrol yapılır. 2872 sayılı Kanunun 8 inci hususunda yer alan konulara ters hareket edenlerden;
1) Park, bahçe, cadde, sokak, bina önleri, meydan üzere umuma açık ve kurban satış ile kısmına uygun olmayan yerlerde bu çeşit faaliyetlerde bulunanlar ile kısma uygun alanlarda gerekli tedbirleri almayanlara 2872 sayılı Kanunun 20 nci unsurunun (s) bendi yeterince, 351.-TL idari para cezası uygulanır.
2) Kurban kesim yerlerinde gerekli yasaklara uymayan ve tedbir almadan kurban atıklarını toprağa veren tesislere, 2872 sayılı Kanunun 20 nci hususunun (j) bendi mucibince; toplu kesitler için 88.499.-TL, bu fiilin konutlarda işlenmesi halinde 2.199.-TL idari para cezası Etraf Kanununun 24 üncü hususu kapsamında uygulanır.
b) Cadde, sokak ve parkları kurban kesim yeri olarak kullananlar ile kurban bölümünden daha sonra kan, atık ve iç organları sokak, cadde ve parklarda bırakanlara, yetkili ünitelerce gerekli yasal yaptırımlar uygulanır.
c) 24/6/2004 tarihindeki ve 5199 sayılı Hayvanları Muhafaza Kanununun 12 nci hususunun birinci fıkrasına bakılırsa; hayvanların kesilmesi; dini kuralların gerektirdiği özel şartlar dikkate alınarak hayvanı korkutmadan, ürkütmeden, en az acı verecek biçimde, hijyenik kurallara uyularak ve yordamına uygun olarak bir anda yapılır. Hayvanların kesitinin ehliyetli bireylerce yapılması sağlanır. Bu kararlara karşıt hareket edenlere birebir Kanunun 28 inci hususunun (ı) bendi yeterince hayvan başına 1.902.-TL idari para cezası uygulanır.
ç) 5199 sayılı Kanunun 12 nci hususunun ikinci fıkrasına karşıt hareket edenlere birebir Kanunun 28 inci unsurunun (ı) bendi yeterince hayvan başına 4.776.-TL idari para cezası uygulanır.
d) 5199 sayılı Kanunun 14 üncü hususunun birinci fıkrasının (a) bendine göre; hayvanlara kasıtlı olarak berbat davranmak, acımasız ve zalimce süreç yapmak, dövmek, aç ve susuz bırakmak, çok soğuğa ve sıcağa maruz bırakmak, bakımlarını ihmal etmek, fizikî ve ruhsal acı çektirmek yasak olup bu karara muhalif davrananlara tıpkı Kanunun 28 inci hususunun (k) bendi mucibince 947.-TL idari para cezası uygulanır.
e) 5199 sayılı Kanunun 14 üncü hususunun birinci fıkrasının (e) bendine göre; kesin olarak öldüğü anlaşılmadan hayvanların bedenlerine müdahalede bulunmak yasak olup bu karara ters davrananlara tıpkı Kanunun 28 inci unsurunun (k) bedi yeterince 947.-TL idari para cezası uygulanır.
(2) Birinci fıkrada yer alan cezai süreçler İçişleri Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı ile Etraf ve Şehircilik Bakanlıklarının ilgili üniteleri ile belediyelerce uygulanır.
BEŞİNCİ KISIM
Çeşitli ve Son Kararlar
Uyum sağlanacak kurum ve kuruluşlar
HUSUS 20- (1) Uyum sağlanacak kurum ve kuruluşlar aşağıda gösterilmiştir:
a) Etraf ve Şehircilik Bakanlığı.
b) İçişleri Bakanlığı.
c) Ulusal Eğitim Bakanlığı.
ç) Sıhhat Bakanlığı.
d) Tarım ve Orman Bakanlığı.
e) Diyanet İşleri Başkanlığı
f) Türkiye Diyanet Vakfı.
g) Belediyeler.
ğ) TRT Genel Müdürlüğü.
h) Özel Radyo ve Televizyon Kuruluşları.
ı) Ticaret Borsaları.
i) Türk Veteriner Doktorları Birliği.
j) Türkiye Kasaplar Federasyonu.
k) Et ve Süt Kurumu.
Başka konular
HUSUS 21- (1) Kurullar tarafınca düzenlenecek eğitim kurslarına Kurul üyesi kurum ve kuruluşlar tarafınca gerekli takviye sağlanır.
(2) Komitelerce gerekli görülen vilayet ve ilçelerde Kurban Bayramı öncesinde ve mühletince Vilayet Tarım ve Orman Müdürlerinin sorumluluğunda ve Hayvan Sıhhati, Yetiştiriciliği ve Su Eserleri Şube Müdürlerinin uyumunda kâfi sayıda araç ile nöbetçi veteriner doktor gorevlendirilir. Satılamayan hayvanların geri dönüşlerinde Veteriner Sıhhat Raporu düzenlenebilmesi maksadıyla İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerince kâfi sayıda veteriner doktor nazaranvlendirilir.
(3) Bu Bildirinin üçüncü kısmında yer alan konuların yerine getirilmesi ve ilgili tüm kurum ve kuruluşlarla gerekli işbirliği ve uyumun sağlanması için vilayet ve ilçelerde Hayvan Sıhhat Zabıtası Komiteleri hemen toplanır ve bu Bildiri kararlarının işlerliğini artırmaya yönelik gerekli karar ve tedbirler alınır.
(4) Belediyeler, Vilayet Sıhhat Müdürlükleri ve Toplum Sıhhati Merkezleri tarafınca kurban kesim günlerinde kesim yerlerinden gelecek davetlere seri bir biçimde ulaşılabilmesi için gerekli önlemler alınır ve bu konuda bilgilendirme çalışmaları yapılır.
(5) Başkanlıkça, TRT ve özel radyo ve televizyon kuruluşları ile işbirliği yapılarak Kurban Bayramı öncesi kamuoyunun bilgilendirilmesi sağlanır.
(6) COVID-19 salgını sebebiyle 24/4/1930 tarihindeki ve 1593 sayılı Genel Hıfzıssıhha Kanunu yeterince alınacak ek önlemler gizlidir.