niçini Yer Çekimi Değilmiş! Milletlerarası Uzay İstasyonu’ndaki Astronotlar niye Havada Asılı Kalıyor?

Muhendis

New member
Yer çekiminin olmadığı ortamda cisimlerin havada asılı kalacağını herkes bilir hatta birfazlaca kişi bu hissi tatmanın hayali bile kurar. Bu genellemeden yola çıkarak Memleketler arası Uzay İstasyonu’ndaki astronotların havada asılı kalmalarının niçininin de bir daha yer çekimi olduğunu düşünebilirsiniz. Öyleyse yanılıyorsunuz. Nasıl mı? Gelin açıklayalım.


Astronotlar Memleketler arası Uzay İstasyonu’nda niye havada asılı kalıyor?


Bu soruyu duyduğunuzda çabucak ‘Tabii ki Dünya’nın yer çekiminden uzakta oldukları için.’ diye düşünebilirsiniz. Aslında bu karşılık yanlış. ‘Nasıl olur?’ söylemiş olduğinizi duyar üzereyiz. Şöyle ki Memleketler arası Uzay İstasyonu; düşünülenin tersine Dünya’dan pek de uzakta değil, hatta teknik olarak uzayda bile sayılmaz. Uzay İstasyonu’nun Dünya’ya olan uzaklığı yaklaşık 400 kilometre. Bu ara de onun aslında termosferin ortasında yer aldığı manasına geliyor. ötürüsıyla Uzay İstasyonu, Dünya’nın yer çekimine bizden yalnızca %10 daha az maruz kalıyor.


Yani hava asılı kalmalarının sebebi epeyce farklı.


Serbest bir biçimde düşen cisimler yer çekimini hissedemez. Uzay İstasyonu’ndaki cisimler ve astronotlar da bu yüzden havada asılı kalıyor.


Uzay İstasyonu Dünya’ya nasıl çarpmıyor?


Uzay İstasyonu’nun Dünya’ya çarpmamasını sağlayan epey kıymetli bir faktör var: Sürat. Milletlerarası Uzay İstasyonu; Dünya’nın etrafında her gün 15 kez, saatte 27.580 kilometre süratle dönüyor. Yani tam olarak bir mermiden 10 kat daha süratli. İstasyon, dikey olarak Dünya’ya düşerken kendini yatay olarak Dünya’nın dışına itiyor. Bu sayede her bir tıpta düşeceği yeri kaçırıyor.


Gelelim Memleketler arası Uzay İstasyonu’nun uzaya nasıl çıkarıldığına!


NASA, Roscosmos, JAXA, ESA ve CSA uzay ajanslarının katkılarıyla 1998 yılında kurulan Memleketler arası Uzay İstasyonu; uzaydaki insan imali en büyük cisim. Başınızda daha kolay canlanması için bir futbol alanı kadar olduğunu söyleyebiliriz. Memleketler arası Uzay İstasyonu’nu oluşturan yapılar, ABD ve Rusya’nın roket ve uzay mekikleri yardımıyla üst çıkarıldı. Bu devasa yapıda, bilim insanları uzayla ilgili çalışmalar yapıyor.


Uluslararası Uzay İstasyonu’nda çalışanlar her gün spor yapmak zorunda kalıyor.


niçin mi? Zira uzayda yaşamak insan sıhhatini olumsuz istikamette etkiliyor. Memleketler arası Uzay İstasyonu’nda yer çekimi olmadığı için astronotlar kemik yoğunluklarını kaybediyorlar. Ayrıyeten bu yer çekimsiz ortam, onların kaslarının günden güne zayıflamasına da niye oluyor. Bu yüzden Milletlerarası Uzay İstasyonu’nda çalışan bilim insanları ve astronotlar nizamlı olarak ağır bir idman programı uyguluyorlar.


Uluslararası Uzay İstasyonu’ndakiler gün doğumunu bir günde tam 16 kere bakılırsabiliyorlar.


İstasyon, Dünya yörüngesindeki cinsini yalnızca 1,5 saatte tamamladığı için oradaki astronotlar bir 1 günde 16 kere Güneş’in doğuşuna şahit olabiliyorlar. Lakin bu durum romantik görünümler yaratmaktan fazla uyku bozukluğuna yol açıyor. Bu yüzden istasyonda yaşayanlar, özel olarak üretilmiş dar kabinlerde ve duvara bağlı uyku tulumlarında uyuyorlar.


Uluslararası Uzay İstasyonu’nda geçirilen azamî müddet 340 gün.


Rus kozmonot Mikhael Kornienko ve Amerikalı astronot Scott Kelly, istasyonda en uzun mühlet kalma rekorunu kıran isimler. Uzay boşluğunda uzun mühlet kalmanın tesirlerinin araştırıldığı bir çalışma kapsamında istasyonda tam 340 gün geçirdiler.


Uluslararası Uzay İstasyonu şimdiye kadar üretilmiş en değerli yapı.


ABD, Rusya, Japonya, Avrupa ve Kanada’nın bir ortaya gelerek yatırım yaptığı Memleketler arası Uzay İstasyonu’nun toplam maliyeti 2010 yılında 150 milyar dolara ulaştı. Akıl alır üzere değil, değil mi?


Uzay İstasyonu çalışanları neler yapıyorlar?


Uluslararası Uzay İstasyonu çalışanları, vakit içinderının birçoklarını bilimsel deneyler yaparak geçiriyorlar. Yer çekiminin olmadığı ortamda bitkilerin nasıl yetiştirilebileceği ve mikroorganizmaların uzayda hayatta kalma mühletleri araştırılıyor. Uzayın DNA ve üreme bahislerindeki tesirleri de inceleniyor. İddia edeceğiniz üzere bilim insanları ve astronotlar, bu çalışmalar yardımıyla uzayda hayatın olup olmadığını anlamaya çalışıyorlar.


Devasa yapının 2031 yılına kadar yörüngede kalması planlanıyor.


İstasyon modülleri gereğince eski olduğu için bu yapı bir süre daha sonra kullanılamayacak hâle gelecek. Eski modüllere karşın istasyonun uzayda kalma müddeti birkaç defa uzatılsa da NASA, istasyonu en geç 2031 yılında yörüngeden çıkaracağını ve Pasifik Okyanusu’na düşüreceğini deklare etti. Bu da yaklaşık 10 yıl daha sonra gökyüzündeki o parlak noktayı artık goremeyeceğimiz manasına geliyor.
 
Üst