Nemrut Yanadağı’nın volkanik tehlikesi için dikkat çeken ikaz: Sismik ağ gerekli!
Hasan Dağı volkanının harekete geçtiği istikametindeki haberinden daha sonra gözler dünyanın ikinci, Türkiye’nin ise en büyük volkanik krater gölü olan Nemrut Krater Gölü’ne çevrildi. Doğal hoşluğuyla her yıl binlerce yerli ve yabancı turistin akınına uğrayan kalderada 2002 yılında bir müşahede ağı kurulup, bu maksatla 3 adet sismometre istasyonu oluşturulmuştu. Kurulan ağ ile bir periyot bölgedeki küçük sarsıntılar başarılı biçimde kaydedilip volkanın derin yapısı ile ilgili birtakım çıkarımlar yapılırken, kurulan istasyonun yazgısına terk edilmesi niçiniyle Nemrut yanardağı ile ilgili hareketler kaydedilemiyor.
Bitlis’te misyon yaptığı periyotta Nemrut kalderasıyla ilgili yürütülen kimi çalışmaların ortasında yer alan Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aydın Büyüksaraç, üyesi olduğu Anadolu Su Altı Araştırma ve Sporları Derneğinin (ASAD) Nemrut krateriyle ilgili başlattığı çalışmalar kapsamında değerlendirmelerde bulundu. Nemrut yanardağındaki volkanik tehlikenin denetim edilebilmesi için etrafında müşahede maksatlı bir sismik ağ kurulması gerektiğine dikkat çeken Büyüksaraç, Nemrut yanardağında şu anda müşahede yapılamadığı için gelecekte oluşabilecek volkanik tehlikelerin de takip edilmediğini söylemiş oldu.
Nemrut yanardağı için 2002 yılında kurulan ve çabucak sonrasındasında kimi münasebetlerle bahtına terk edilen müşahede ağı istasyonu ile ilgili bilgi veren Büyüksaraç, “Nemrut Dağı, Van Gölü’nün batısında Tatvan ilçesine yaklaşık 10 kilometre uzaklıkta volkanik bir dağ olup, ortasında bir de göl bulunduran ve bir kalderaya sahip stratovolkandır. Volkanik aktivite yaklaşık 1 milyon yıl evvel başlamış olup, en yakın tarihi aktiflikleri 1441, 1597 ve 1692 senelerında gerçekleşmiştir. Nemrut yanardağı için bir müşahede ağı 2002 yılında Hacettepe Üniversitesi ve Fransız-Mağmalar ve Volkanlar Laboratuvarı (Université Clermont Auvergne-OPGC) işbirliği ile kurulmuş ve bu gayeyle 3 adet sismometre istasyonu oluşturulmuştur. Sismometrelerin birinci yerleştirildiği periyotta alınan kayıtlar ve daha sonrasında Nemrut volkanı kaynaklı zelzele aktiflikleri incelendiğinde, küçük zelzelelerin başarılı biçimde kaydedildiği ve buna bağlı olarak volkanın derin yapısı ile ilgili kimi çıkarımlar yapılmıştır. Fakat güvenlik ve altyapı eksikliği nedeni öne sürülerek istasyon kurulumları istenildiği üzere volkanı kuşatacak biçimde olamamıştır” dedi.
“SİSMİK AĞ ŞART”
Günümüzde artık Nemrut Dağı için bir sismik ağın kurulması için tüm koşulların uygun olduğunu vurgulayan Büyüksaraç, “Günümüzde gerek altyapı imkanlarının artması gerekse güvenlik meselesinin olmaması niçiniyle istasyon ağının daha az çevresel tesirlerden etkilenecek boyutta oluşturulması mümkündür. Türkiye’de volkanik alanlarda daima izleme son derece az olarak gerçekleştirilmektedir. Bu niçinle gelecekte faal olması, muhtemel yanardağların davranışlarıyla ilgili bilgi altyapısı oluşturulamamaktadır. Lakin olağan dışı tesirlerin tanımlanabilmesi için evvela olağan sürecin bilinmesi gerekir. Dünyada var olan ve birbiriyle ilişkili bu tıp müşahede istasyonlarıyla işbirliği de bu yolla kurulabilecektir. Nemrut ve etrafının eko turizme uygun olması ve memleketler arası jeopark ağına katılma potansiyeli niçiniyle de volkanik tehlikenin denetim ediliyor olması gerekmektedir. Dünyada yapılan uygulamalar incelendiğinde en başarılı uygulamanın Aralık 2000’de, Meksika’daki Ulusal Afet Tedbire Merkezi’ndeki bilim insanları, Meksika kenti haricindeki Popocatépetl yanardağının püskürmesini iki gün evvelden varsayım etmeleri örnek olarak gösterilebilir. Kestirim, İsviçreli bir volkan bilimci olan M. Chouet tarafınca yapılan ve uzun periyotlu salınımların artışı üzerine sürdürülen araştırmalar kararında yapılmıştır. Hükümet 10 binlerce kişiyi kentten uzaklaştırmış ve 48 saat daha sonra, yanardağ püskürmüştür. Bu püskürme, Popocatépetl yanardağının bin yıl boyunca karşılaşılan en büyük püskürmesi olmuştur. Volkanik aktivitenin sismik kayıtçılarla izlenmesi, bir patlamanın kestirim edilmesine ve halka volkanik bir tehlike alarmı verilmesine hizmet eder. Bu niçinle, bir volkanın bölgesindeki izleme sistemi sismik olayları tam olarak belirleyebilmeli ve elde edilen bilgiyi mümkün olan en süratli bir biçimde işlemelidir. Bu sorunu çözmek için, bir sismik ağın en az üç ila beş sismik istasyondan oluşması gerekir. İstasyon sayısı ve dağılımı evvela sarsıntıların pozisyonlarının ve faylanma sistemlerinin uygunlaştırılması için planlanmıştır. Ulusal kurumların kaydedemediği ve/veya tanımlama yapamadığı mikro zelzelelerin saptanması ve kıymetlendirilmesi ve bunların spektral kaynak parametrelerinin belirlenmesi gerekmektedir. Nemrut yanardağı etrafında bir sismik ağ kurulmalıdır. Bu formuyla proje ortakları olan Hacettepe Üniversitesi ve Bitlis Eren Üniversitesi işbirliği ile kâfi finansman bulunabilirse çalışma gerçekleştirilebilecektir” biçiminde konuştu.
“SORUN CÜZİ BİR BÜTÇEYLE ÇÖZÜLEBİLİR”
Bölgede başlattıkları çalışmalardan birinin de Nemrut krateriyle ilgili olduğunu belirten Anadolu Su Altı Araştırma ve Sporları Derneği (ASAD) İdare Şurası Lideri Mehmet Salih Aygün ise Nemrut yanardağı için bir müşahede ağı 2002 yılında Hacettepe Üniversitesi ve Fransız-Mağmalar ve Volkanlar Laboratuvarı (Université Clermont Auvergne-OPGC) işbirliği ile kurulmuş ve bu emelle 3 adet sismometre istasyonu oluşturulmuştur. Lakin sonrasındasında güvenlik ve bütçe mazeret edilerek bahtına terk edilmiştir. Hasan Dağı sismometre projesi İngiliz ve MTA tarafınca yürütülürken Nemrut Krater Gölü sahipsiz kalmıştır. İddiası 5 bin dolarlık bir bütçeyle çözülebilecek bu sorun için yetkili kurumlarımızı daha hassas olmaya davet ediyoruz” diye konuştu.
KAYNAK: İHA
Hasan Dağı volkanının harekete geçtiği istikametindeki haberinden daha sonra gözler dünyanın ikinci, Türkiye’nin ise en büyük volkanik krater gölü olan Nemrut Krater Gölü’ne çevrildi. Doğal hoşluğuyla her yıl binlerce yerli ve yabancı turistin akınına uğrayan kalderada 2002 yılında bir müşahede ağı kurulup, bu maksatla 3 adet sismometre istasyonu oluşturulmuştu. Kurulan ağ ile bir periyot bölgedeki küçük sarsıntılar başarılı biçimde kaydedilip volkanın derin yapısı ile ilgili birtakım çıkarımlar yapılırken, kurulan istasyonun yazgısına terk edilmesi niçiniyle Nemrut yanardağı ile ilgili hareketler kaydedilemiyor.
Bitlis’te misyon yaptığı periyotta Nemrut kalderasıyla ilgili yürütülen kimi çalışmaların ortasında yer alan Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aydın Büyüksaraç, üyesi olduğu Anadolu Su Altı Araştırma ve Sporları Derneğinin (ASAD) Nemrut krateriyle ilgili başlattığı çalışmalar kapsamında değerlendirmelerde bulundu. Nemrut yanardağındaki volkanik tehlikenin denetim edilebilmesi için etrafında müşahede maksatlı bir sismik ağ kurulması gerektiğine dikkat çeken Büyüksaraç, Nemrut yanardağında şu anda müşahede yapılamadığı için gelecekte oluşabilecek volkanik tehlikelerin de takip edilmediğini söylemiş oldu.
Nemrut yanardağı için 2002 yılında kurulan ve çabucak sonrasındasında kimi münasebetlerle bahtına terk edilen müşahede ağı istasyonu ile ilgili bilgi veren Büyüksaraç, “Nemrut Dağı, Van Gölü’nün batısında Tatvan ilçesine yaklaşık 10 kilometre uzaklıkta volkanik bir dağ olup, ortasında bir de göl bulunduran ve bir kalderaya sahip stratovolkandır. Volkanik aktivite yaklaşık 1 milyon yıl evvel başlamış olup, en yakın tarihi aktiflikleri 1441, 1597 ve 1692 senelerında gerçekleşmiştir. Nemrut yanardağı için bir müşahede ağı 2002 yılında Hacettepe Üniversitesi ve Fransız-Mağmalar ve Volkanlar Laboratuvarı (Université Clermont Auvergne-OPGC) işbirliği ile kurulmuş ve bu gayeyle 3 adet sismometre istasyonu oluşturulmuştur. Sismometrelerin birinci yerleştirildiği periyotta alınan kayıtlar ve daha sonrasında Nemrut volkanı kaynaklı zelzele aktiflikleri incelendiğinde, küçük zelzelelerin başarılı biçimde kaydedildiği ve buna bağlı olarak volkanın derin yapısı ile ilgili kimi çıkarımlar yapılmıştır. Fakat güvenlik ve altyapı eksikliği nedeni öne sürülerek istasyon kurulumları istenildiği üzere volkanı kuşatacak biçimde olamamıştır” dedi.
“SİSMİK AĞ ŞART”
Günümüzde artık Nemrut Dağı için bir sismik ağın kurulması için tüm koşulların uygun olduğunu vurgulayan Büyüksaraç, “Günümüzde gerek altyapı imkanlarının artması gerekse güvenlik meselesinin olmaması niçiniyle istasyon ağının daha az çevresel tesirlerden etkilenecek boyutta oluşturulması mümkündür. Türkiye’de volkanik alanlarda daima izleme son derece az olarak gerçekleştirilmektedir. Bu niçinle gelecekte faal olması, muhtemel yanardağların davranışlarıyla ilgili bilgi altyapısı oluşturulamamaktadır. Lakin olağan dışı tesirlerin tanımlanabilmesi için evvela olağan sürecin bilinmesi gerekir. Dünyada var olan ve birbiriyle ilişkili bu tıp müşahede istasyonlarıyla işbirliği de bu yolla kurulabilecektir. Nemrut ve etrafının eko turizme uygun olması ve memleketler arası jeopark ağına katılma potansiyeli niçiniyle de volkanik tehlikenin denetim ediliyor olması gerekmektedir. Dünyada yapılan uygulamalar incelendiğinde en başarılı uygulamanın Aralık 2000’de, Meksika’daki Ulusal Afet Tedbire Merkezi’ndeki bilim insanları, Meksika kenti haricindeki Popocatépetl yanardağının püskürmesini iki gün evvelden varsayım etmeleri örnek olarak gösterilebilir. Kestirim, İsviçreli bir volkan bilimci olan M. Chouet tarafınca yapılan ve uzun periyotlu salınımların artışı üzerine sürdürülen araştırmalar kararında yapılmıştır. Hükümet 10 binlerce kişiyi kentten uzaklaştırmış ve 48 saat daha sonra, yanardağ püskürmüştür. Bu püskürme, Popocatépetl yanardağının bin yıl boyunca karşılaşılan en büyük püskürmesi olmuştur. Volkanik aktivitenin sismik kayıtçılarla izlenmesi, bir patlamanın kestirim edilmesine ve halka volkanik bir tehlike alarmı verilmesine hizmet eder. Bu niçinle, bir volkanın bölgesindeki izleme sistemi sismik olayları tam olarak belirleyebilmeli ve elde edilen bilgiyi mümkün olan en süratli bir biçimde işlemelidir. Bu sorunu çözmek için, bir sismik ağın en az üç ila beş sismik istasyondan oluşması gerekir. İstasyon sayısı ve dağılımı evvela sarsıntıların pozisyonlarının ve faylanma sistemlerinin uygunlaştırılması için planlanmıştır. Ulusal kurumların kaydedemediği ve/veya tanımlama yapamadığı mikro zelzelelerin saptanması ve kıymetlendirilmesi ve bunların spektral kaynak parametrelerinin belirlenmesi gerekmektedir. Nemrut yanardağı etrafında bir sismik ağ kurulmalıdır. Bu formuyla proje ortakları olan Hacettepe Üniversitesi ve Bitlis Eren Üniversitesi işbirliği ile kâfi finansman bulunabilirse çalışma gerçekleştirilebilecektir” biçiminde konuştu.
“SORUN CÜZİ BİR BÜTÇEYLE ÇÖZÜLEBİLİR”
Bölgede başlattıkları çalışmalardan birinin de Nemrut krateriyle ilgili olduğunu belirten Anadolu Su Altı Araştırma ve Sporları Derneği (ASAD) İdare Şurası Lideri Mehmet Salih Aygün ise Nemrut yanardağı için bir müşahede ağı 2002 yılında Hacettepe Üniversitesi ve Fransız-Mağmalar ve Volkanlar Laboratuvarı (Université Clermont Auvergne-OPGC) işbirliği ile kurulmuş ve bu emelle 3 adet sismometre istasyonu oluşturulmuştur. Lakin sonrasındasında güvenlik ve bütçe mazeret edilerek bahtına terk edilmiştir. Hasan Dağı sismometre projesi İngiliz ve MTA tarafınca yürütülürken Nemrut Krater Gölü sahipsiz kalmıştır. İddiası 5 bin dolarlık bir bütçeyle çözülebilecek bu sorun için yetkili kurumlarımızı daha hassas olmaya davet ediyoruz” diye konuştu.
KAYNAK: İHA