Milyarlarca Yıldır Dünyamızı Isıtan ve Aydınlatan Güneş’in Sonu Nasıl Olacak?

Muhendis

New member
Güneş yaklaşık 4 buçuk milyar yıl evvel oluştu ve şu anki durumunda, kabaca 4.5 – 5.5 milyar yıl daha hayatta kalmaya devam edecek. Her ne kadar bundan milyarlarca yıl daha sonrasında neler yaşanacağını kesin olarak bilmesek de, etrafımızdaki yıldızların evrimlerine dair müşahedeler astronomların Güneş’in hayatının gelecekte nasıl evrileceğine dair çıkarımlar yapmalarını sağlıyor. Daha büyük kütleli yıldızlar hayatlarını bir süpernova patlamasıyla sonlandırabilir, lakin Güneş’i bekleyen mümkün senaryo bu değil. Biz de bu yazımızda Güneş’in sonundan bahsediyoruz.


Kaynak: https://www.sciencefocus.com/space/th…

Güneş her saniye 600 milyon ton hidrojeni dört milyon ton güce dönüştürür. Geri kalan hidrojen ise helyum külüne dönüştürülür.


hayatı boyunca, Güneş’in güç üretimi artmaya devam etmiştir ve oluşumundan bu yana geçen 4,6 milyar yılda birinci haline göre yüzde 30 daha parlak hale geldiği düşünülmektedir. Önümüzdeki milyar yıl boyunca daha fazla hidrojen helyuma dönüştürülmeye devam edildikçe, Güneş yaklaşık yüzde 10 daha parlak hale gelecek ve bu da ısı gücünde bir artışa yol açacak. İnsan üretimi iklim değişikliğinin gezegenimizin hava durumu kalıpları üstündeki tesirini düşünürsek, bunun üzere bir ısı artışının tesirini hayal edin. Yükselen ısı, kutuplardaki buzulların erimeye başlamasına ve okyanusların ısınmasına niye olarak atmosferimize su buharı gönderecek. Bu su buharı daha fazla ısı yakalayacak ve global sıcaklıkları daha da yükseltecek bir ‘nemli sera’ tesiri yaratacak. Bundan yaklaşık 3,5 milyar yıl daha sonra Güneş, bugünkünden yüzde 40 daha parlak olacak ve bu da okyanuslarımızın büsbütün kurumasına, buzulların büsbütün erimesine ve atmosferimizin yok bulunmasına niye olacak. Dünya Venüs gezegenine benzeyecek: kavrulmuş, kurak ve cansız bir gezegen olacak.


Başlangıç senaryosu ne kadar müthiş olursa olsun, bu Güneş’in yok oluşunun yalnızca başlangıcı.


Bundan yaklaşık beş milyar yıl daha sonra Güneş, ömrünün sonuna gelmiş olacak ve çekirdeğindeki tüm hidrojeni tüketmiş olacak. Yerçekimi kuvvetine karşı koyacak bir füzyon süreci olmadığında, çekirdek vakit içinde büzülmeye ve daha ağır hale gelmeye başlayacak. Bunu yaparken Güneş’in sıcaklığı yükselecek ve sonunda çekirdeğin haricinde kalan kalan hidrojeni ateşleyecek. Bu yeni yakıt kaynağı, dış katmanları dışarı gerçek iterek Güneş’in mevcut çapının iki ila üç katına çıkmasına ve onu bir altdev yıldıza dönüştürmesine niye olacak muazzam ölçüde güç üretecek.


Güneş’in yüzey katmanları daha fazla dışarı itildikçe, bu daima genişleyen kabuğun derinliklerinde gömülü olan ağır çekirdekten gelen ısı hapsolmaya devam edecek ve yıldız, kırmızı dev ismi verilen devasa, parlak bir objeye dönüşecek.


Bu devler Güneş’in 100 ila 1000 katı içinde boyutlara ulaşabilir. Genişleyen yüzey alanı, dış katmanların sıcaklığının yaklaşık 3 bin °C’ye kadar soğumasına niye olacak (Güneş’in bugünkü yüzey sıcaklığı yaklaşık 5500°C’dir). Daha soğuk sıcaklık, bu yıldızların renk tayfının daha kırmızı kısmında parladığı manasına gelir; aslına bakarsan bu yüzden ismi ‘kırmızı dev’dir. Güneş bu süreçten geçerken iç gezegenler olan Merkür ve Venüs’ün yörüngelerinin ötesine geçerek onları büsbütün yutacak ve hatta Dünya’nın yörüngesine bile yaklaşacak. birebir vakitte gezegenimiz büsbütün yok olmaktan kurtulabilir zira bu genişleme sırasında Güneş kütle kaybetmeye devam edecek. Sonuç olarak yerçekimi kuvveti zayıflayacak ve Güneş Sisteminde kalan gezegenlerin yörüngeleri dışa yanlışsız kaymaya başlayacak. Tahminen de Dünya şanslı bir kaçış yapabilir, kim bilir? Bu sırada Güneş’in çekirdeği küçülecek, ve oluşumundan 12 milyar yıl daha sonra yeni bir nükleer tepki meydana gelecek.


Çekirdek, hidrojen tüketimi sırasında üretilen helyumu tutuşturmak ve bunu karbon/oksijene dönüştürmek için gereğince sıcak olan yaklaşık 100 milyon °C’ye ulaşana kadar büzülmeye devam edecek.


Yoğun çekirdek bu artan güç çıkışına müsaade vermek için genişleyemeyeceğinden, helyum ağır bir şiddetle yanacak ve ‘helyum parlaması’ olarak bilinen kısa bir patlama üretecek. Bu, helyum artık daha denetimli bir oranda yanabileceğinden, çekirdeğin yoğunluğunu azaltacak ve yıldıza süreksiz stabilite getirecek. Lakin yeni yakıt kaynağının bitmesi uzun sürmeyecek; helyum sadece 100 milyon yıl kadar dayanacak. Helyum tükenmeye devam ettikçe şiddetli bir güç üretecek, bu da Güneş’in bir kere daha ikinci bir kırmızı dev fazına genişlemesine niye olacak.


Tüm bu ani genişleme, daralma, kütle kaybı ve yakıt tüketimine karşın Güneş’in ömür döngüsü çabucak hemen bitmedi.


Kızıl dev, helyumu karbon ve oksijene dönüştürmeye devam edecek, lakin çekirdek bu karbonu tutuşturmak için gereken 600 milyon°C’ye asla ulaşamayacağı için çekirdek bir defa daha büzülmeye başlayacak. Helyum tükendikçe, dış katmanlar daha da dışarı itilecek ve uzayda kaybolacak, bu biçimdece oluşumundan yaklaşık 12,5 milyar yıl daha sonra Güneş’in kütlesinin yalnızca yarısı kalmış olacak. Genişleyen dış katmanlar, yıldız ortasındaki sıcak çekirdek tarafınca aydınlatılacak ve “gezegenimsi bulutsu” olarak bilinen parlayan bir kozmik bulut oluşturacak. Bu fenomenler gökbilimciler tarafınca düzgün bilinir ve Güneş’imizin kütlesine sahip yaşlanan yıldızların tipik bir özelliğidir, fakat gezegenlerle hiç bir ilgisi yoktur. İsimleri yalnızca yuvarlak, kabarık formüllerinin bir kararıdur.


Güneş’in dış katmanları nihayet dağıldığında, geriye kalan tek şey beyaz cüce olarak bilinen sıcak, ağır bir çekirdektir.


Bu objeler Kainattaki en ağır objelerdir, lakin çoklukla sırf Dünya kadar büyüktürler. tıpkı vakitte, 100 bin °C’nin üstündeki sıcaklıklara ulaşabilirler. Güneş’in yaşlanma süreci boyunca çekirdekte üretilen ısının birden fazla bu yıldız kalıntısı ortasında tutulmaktadır ve bu nesnenin soğuması onlarca, hatta yüz milyarlarca yıl alacaktır.


Kara Cüce.Beyaz cüce kalıntısı sonunda kalan tüm ısı ve ışık gücünü tüketerek (yüz milyarlarca yıl arasında) son etabına, yani cansız bir kara cüce etabına geçecektir.


Şu anda kara cücelerin varlığı yalnızca bir var iseyım, zira 13,8 milyar yaşında olan Cihan çabucak hemen rastgele bir kara cüce oluşturabilecek kadar yaşlı değil. Fakat bunun Güneş’imizin son yazgısı olacağı düşünülüyor. Öyküyü daha da trajik hale getirecek biçimde bir vakit içinder kuvvetli olan yıldızımızın düşük kütlesi, yerçekimi gücünün birçoklarını kaybedecek ve gezegenlerin daha uzağa sürüklenmesine niye olacak. Ve etrafa savrulan bu gezegenler, onları ısıtacak bir yıldız olmadan uzay boşluğunda başıboş dolaşan soğuk ve kömürleşmiş kaya kesimlerine dönüşecek. Lakin Güneş Sistemimizin kalıntıları uzaya dağıldığından, kendi meyyit Güneş’imizden gelen parçacıklar öbür modüllerle çarpışıp yeni yıldız oluşum süreçleri tetikleyebilir. Bu durum atmosfere ve sıvı suya sahip gezegenlerin oluşumuna niye olabilir; ve bu gezegenlerde yeni hayat tipleri ortaya çıkıp çıkmayacağını kim bilebilir?

Siz bu husus hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarda buluşalım!
 
Üst