Koronavirüsü 10 saniyede tespit eden test geliştirildi
Türkiye’de birinci Kovid-19 olayının görülmesiyle birlikte çalışmalarına başlanan yeni nanoteknoloji tabanlı test kiti Diagnovir, 8 aylık bir emeğin eseri yerli bir marka olarak dünya tıbbi aygıt bölümüne kazandırıldı. Test kiti ve aygıtını geliştiren takımın başında yer alan UNAM Öğretim Üyesi Dr. Bülend Ortaç, bu yeni eserin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile TÜBİTAK 6550 Kanunu kapsamında desteklenen UNAM altyapısında gerçekleşen bir proje olduğuna işaret ederek “Buradaki gayemiz Kovid-19’un hayli süratli bir biçimde yüksek doğruluk oranıyla tespitini içeren test kitleri ve bu kitleri okuyarak kararı bize bildiren bir aygıtın geliştirilmesiydi. Nisan 2020’de başlayan bu projemizde, ağızdan alınan bir sürüntü ile burada var ise virüs, bir iletim sıvısına aktarıldıktan daha sonra o sıvıdan epeyce küçük bir numune ile test kitine yerleştiriliyor daha sonra, antijen testi kiti olduğu için bu, sıvı ortasında bulunan birtakım problarla virüsün yüzebir daha bağlanıyor ve gerekli sinyalleri alarak tespiti yapmaya çalışıyoruz” dedi.
YURT DIŞINA DA İHRAÇ EDİLMEYE BAŞLANACAK
Yüzde 99 doğruluk oranına sahip “nanoteknoloji” temelli yeni teşhis sistemi, virüsün varlığında ışıma rengi değişen, bu sayede yüksek seçicilikte virüs tespiti yapabilen optik temelli bir teşhis düzeneği ile çalışıyor. Ağız mukozasından alınan örnek, özel bir solüsyonla karıştırıldıktan daha sonra patojen tespit çipi üzerine damlatılıyor, ortamda virüs var ise biyosensör aygıtı tarafınca floresan sinyali alınarak yüksek doğrulukta virüs varlığı tespit ediliyor. PCR testindeki üzere ağız ve burun derin bölgelerinden sürüntü örneği almak yerine, ağız ortasından tükürük örneği alınmasının da teste pratiklik kazandırdığını belirten Dr. Ortaç, hem test kitleri birebir vakitte aygıt için Türk Patent Enstitüsü’ne yaptıkları müracaattan da olumlu sonuç aldıklarına dikkat çekerek şu ayrıntıları verdi: “Etik heyet çalışmasının kararında aldığımız raporlarımızı da Halk Sıhhati Kurumu onayladı. Akabinde aygıtın Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu (TİTCK) medikal bir aygıt olarak onayını yaptı. Bunun üzerine Bilkent Üniversitesi bünyesinde bir ticari şirket ile alanda kullanılabilir hale getirdik. Aygıt ve test kitleri bir epeyce farklı ülkeden hem ticari kuruluşlar hem toplu etkinlikler için talep etmeye başladı. Örneğin birtakım spor kulüplerinin yapmış olduğu toplu etkinliklerde kullanılabilecek.”
PCR’DAN FARKLI ÇALIŞIYOR, KUSUR HİSSESİ AZ
Diagnovir antijen testi, PCR testlerinden farklı olarak “örnek çoğaltmaya” değil, gelişmiş optik formüllerle virüsün varlığı ya da yokluğunun tespitine dayanıyor. Dr. Ortaç, “PCR testinin çalışma mantığı, örneği alıyorsunuz virüs var ise onun membranını (zarı) parçaladıktan daha sonra içerdeki genetik yapısını bulup onu oldukcalamaya (çoğaltmaya) çalışıyorsunuz. Gerekli olan optik sinyalleri alabilmek için epeyce âlâ bir biçimde oldukcalamanız gerekiyor. Kullandığınız kimyasallar ya da gereğince oldukcalayamamanız sebebiyle de kimi vakit yanılgılı sonuçlar verebiliyor. Bizim testimizde bunlar yok. Virüsün yüzeyindeki aşikâr noktalara yanlışsız bir biçimde bağlanarak bunu yapıyoruz. Buradaki avantajımız bu, oldukcalama yaparken oluşabilecek kusurlardan kaçınmış oluyoruz. Lakin burada başka bir soru geliyor, evet o virüsle hakikat bağlanabiliyor musunuz bağlanamıyor musunuz? Bunu da denetim testleriyle gösteriyoruz. Birebir Kovid-19 üzere ağızda olabilecek öteki virüsleri de denetim kümesinde deniyoruz. Zira onlara da bağlanabilir. Lakin bizim proteinimiz epeyce spesifik, yalnızca Kovid-19’a bağlanabiliyor ve bu türlü de ayırt edebiliyoruz” halinde konuştu.
VİRÜS VARLIĞINI PCR’DAN EVVEL TESPİT EDEBİLİYOR
Yaklaşık 10 saniyede sonuç veren Diagnovir’in piyasadaki antijen testleri ortasında en süratli sonuç veren test sistemi olduğunu belirten Dr. Ortaç, kendi geliştirdikleri bu testi birinci defa Bilkent Üniversitesi’nin mezuniyet merasiminde kullandıklarını anlatarak kelamlarını şu biçimde noktaladı: “Bir de Contemporary İstanbul açılış etkinliğinde kullanıldı. Etkinliklere gelenlere toplu bir biçimde süratlice test yapıldı. Olumlu olarak değerlendirdiğimiz bireylerin ondan sonrasındaki günlerde de PCR testinin müspet çıktığını gördük. Bilkent Üniversitesi etkinliklerinde de hem öğrencilerden hem velilerden HES kodlarının kayıtlarını tuttuk ve aktiflik daha sonrasında takibini yaptığımızda sonuçlarımızın dengeli olduğunu gördük. Etik şura çalışması sırasında hastaneye yatırılmış hastalarda bir takip yaptık. Testimiz ne vakit virüsü tespit edebiliyor, PCR ne vakit bu tespiti yapabiliyor, bizim testimiz ne vakit negatif sonuca dönüyor, PCR’da olumluluk ne kadar daha devam ediyor. Bunu araştırdık. Şunu gördük, bizim test kitimiz virüs varlığını PCR’dan daha evvel tespit edebiliyor. Hastalık bittikten daha sonra ise tabiplerin verdiği onayın akabinde test yaptığımızda artık negatif verdiğini lakin PCR’ın hala olumlu çıktığını gördük. Dünyada antijen test kitleri ve sistemleri bir epeyce kuruluş tarafınca yapılıyor. Şunu söyleyebilirim, şu andaki piyasadaki test kitlerinden epeyce daha süratli, bu bir rekor, biz bunu biliyoruz. Bu rekor da bize ilişkin.”
KAYNAK: DHA
Türkiye’de birinci Kovid-19 olayının görülmesiyle birlikte çalışmalarına başlanan yeni nanoteknoloji tabanlı test kiti Diagnovir, 8 aylık bir emeğin eseri yerli bir marka olarak dünya tıbbi aygıt bölümüne kazandırıldı. Test kiti ve aygıtını geliştiren takımın başında yer alan UNAM Öğretim Üyesi Dr. Bülend Ortaç, bu yeni eserin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile TÜBİTAK 6550 Kanunu kapsamında desteklenen UNAM altyapısında gerçekleşen bir proje olduğuna işaret ederek “Buradaki gayemiz Kovid-19’un hayli süratli bir biçimde yüksek doğruluk oranıyla tespitini içeren test kitleri ve bu kitleri okuyarak kararı bize bildiren bir aygıtın geliştirilmesiydi. Nisan 2020’de başlayan bu projemizde, ağızdan alınan bir sürüntü ile burada var ise virüs, bir iletim sıvısına aktarıldıktan daha sonra o sıvıdan epeyce küçük bir numune ile test kitine yerleştiriliyor daha sonra, antijen testi kiti olduğu için bu, sıvı ortasında bulunan birtakım problarla virüsün yüzebir daha bağlanıyor ve gerekli sinyalleri alarak tespiti yapmaya çalışıyoruz” dedi.
YURT DIŞINA DA İHRAÇ EDİLMEYE BAŞLANACAK
Yüzde 99 doğruluk oranına sahip “nanoteknoloji” temelli yeni teşhis sistemi, virüsün varlığında ışıma rengi değişen, bu sayede yüksek seçicilikte virüs tespiti yapabilen optik temelli bir teşhis düzeneği ile çalışıyor. Ağız mukozasından alınan örnek, özel bir solüsyonla karıştırıldıktan daha sonra patojen tespit çipi üzerine damlatılıyor, ortamda virüs var ise biyosensör aygıtı tarafınca floresan sinyali alınarak yüksek doğrulukta virüs varlığı tespit ediliyor. PCR testindeki üzere ağız ve burun derin bölgelerinden sürüntü örneği almak yerine, ağız ortasından tükürük örneği alınmasının da teste pratiklik kazandırdığını belirten Dr. Ortaç, hem test kitleri birebir vakitte aygıt için Türk Patent Enstitüsü’ne yaptıkları müracaattan da olumlu sonuç aldıklarına dikkat çekerek şu ayrıntıları verdi: “Etik heyet çalışmasının kararında aldığımız raporlarımızı da Halk Sıhhati Kurumu onayladı. Akabinde aygıtın Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu (TİTCK) medikal bir aygıt olarak onayını yaptı. Bunun üzerine Bilkent Üniversitesi bünyesinde bir ticari şirket ile alanda kullanılabilir hale getirdik. Aygıt ve test kitleri bir epeyce farklı ülkeden hem ticari kuruluşlar hem toplu etkinlikler için talep etmeye başladı. Örneğin birtakım spor kulüplerinin yapmış olduğu toplu etkinliklerde kullanılabilecek.”
PCR’DAN FARKLI ÇALIŞIYOR, KUSUR HİSSESİ AZ
Diagnovir antijen testi, PCR testlerinden farklı olarak “örnek çoğaltmaya” değil, gelişmiş optik formüllerle virüsün varlığı ya da yokluğunun tespitine dayanıyor. Dr. Ortaç, “PCR testinin çalışma mantığı, örneği alıyorsunuz virüs var ise onun membranını (zarı) parçaladıktan daha sonra içerdeki genetik yapısını bulup onu oldukcalamaya (çoğaltmaya) çalışıyorsunuz. Gerekli olan optik sinyalleri alabilmek için epeyce âlâ bir biçimde oldukcalamanız gerekiyor. Kullandığınız kimyasallar ya da gereğince oldukcalayamamanız sebebiyle de kimi vakit yanılgılı sonuçlar verebiliyor. Bizim testimizde bunlar yok. Virüsün yüzeyindeki aşikâr noktalara yanlışsız bir biçimde bağlanarak bunu yapıyoruz. Buradaki avantajımız bu, oldukcalama yaparken oluşabilecek kusurlardan kaçınmış oluyoruz. Lakin burada başka bir soru geliyor, evet o virüsle hakikat bağlanabiliyor musunuz bağlanamıyor musunuz? Bunu da denetim testleriyle gösteriyoruz. Birebir Kovid-19 üzere ağızda olabilecek öteki virüsleri de denetim kümesinde deniyoruz. Zira onlara da bağlanabilir. Lakin bizim proteinimiz epeyce spesifik, yalnızca Kovid-19’a bağlanabiliyor ve bu türlü de ayırt edebiliyoruz” halinde konuştu.
VİRÜS VARLIĞINI PCR’DAN EVVEL TESPİT EDEBİLİYOR
Yaklaşık 10 saniyede sonuç veren Diagnovir’in piyasadaki antijen testleri ortasında en süratli sonuç veren test sistemi olduğunu belirten Dr. Ortaç, kendi geliştirdikleri bu testi birinci defa Bilkent Üniversitesi’nin mezuniyet merasiminde kullandıklarını anlatarak kelamlarını şu biçimde noktaladı: “Bir de Contemporary İstanbul açılış etkinliğinde kullanıldı. Etkinliklere gelenlere toplu bir biçimde süratlice test yapıldı. Olumlu olarak değerlendirdiğimiz bireylerin ondan sonrasındaki günlerde de PCR testinin müspet çıktığını gördük. Bilkent Üniversitesi etkinliklerinde de hem öğrencilerden hem velilerden HES kodlarının kayıtlarını tuttuk ve aktiflik daha sonrasında takibini yaptığımızda sonuçlarımızın dengeli olduğunu gördük. Etik şura çalışması sırasında hastaneye yatırılmış hastalarda bir takip yaptık. Testimiz ne vakit virüsü tespit edebiliyor, PCR ne vakit bu tespiti yapabiliyor, bizim testimiz ne vakit negatif sonuca dönüyor, PCR’da olumluluk ne kadar daha devam ediyor. Bunu araştırdık. Şunu gördük, bizim test kitimiz virüs varlığını PCR’dan daha evvel tespit edebiliyor. Hastalık bittikten daha sonra ise tabiplerin verdiği onayın akabinde test yaptığımızda artık negatif verdiğini lakin PCR’ın hala olumlu çıktığını gördük. Dünyada antijen test kitleri ve sistemleri bir epeyce kuruluş tarafınca yapılıyor. Şunu söyleyebilirim, şu andaki piyasadaki test kitlerinden epeyce daha süratli, bu bir rekor, biz bunu biliyoruz. Bu rekor da bize ilişkin.”
KAYNAK: DHA