Filistin’in iki asırlık kahvehanesi İsrail’in baskılarına karşın direniyor

YingYang

New member
Filistin’in El-Halil kentinde yaklaşık 200 yıldır halka farklı hedeflerle hizmet veren Bedran Kahvehanesi, işgalci İsrail güçlerinin baskıları ve yayılan Yahudi yerleşim siyasetlerine karşı ayakta kalmaya çalışıyor.

İşgal altındaki Batı Şeria’nın güneyinde yer alan El-Halil kentinin Eski Kent bölgesinde yaklaşık 2 asırdır vakte meydan okuyan Bedran Kahvehanesi, hâlâ klasik kıyafetlerini giyen yaşlı Filistinlilerin anlattığı tarihi anılarla müşterilerini ağırlamaya devam ediyor.

Tarihi beldenin Kazazin (Züccaciye) Çarşısı’na bakan Memlûkler periyoduna (1250-1517) ilişkin bir binanın taban katını yer edinen Bedran Kahvehanesi, Filistin’in El-Halil İmar Komitesi tarafınca birkaç yıl evvel restore edildi.

Üst katlarında Filistinli ailelerin oturduğu tarihi binanın 50 metrekarelik taban katından oluşan Bedran Kahvehanesi, yaklaşık 60 yıllık ahşap masa ve sandalyeleriyle dikkati çekiyor.

Filistin’in klasik kahvehanelerinden biri

El-Halil sakini 66 yaşındaki Muhammed et-Telbişi, İsrail’in baskılarına karşın 23 yıldır klâsik Bedran Kahvehanesini işletmeye uğraş ediyor.

Tarihi binada müşterilerine Türk tarzı demlenen çay ve kahvenin yanı sıra nargile sunulan Telbişi’nin kahvehanesi, birkaç yüz metre yakınlarında yer alan tarihi mescitlerde namaz kılmak için ezan bekleyen yaşlıların uğrak yeri olarak da biliniyor.

Bedran Kahvehanesi, El-Halil kentinin tarihi Kazazin Mescidi ve Harem-i İbrahim Camisi’ne de komşu bir pozisyonda yer alıyor.

Kahvehanesinin müdavimlerinden onlarcasının vefat ettiğini söyleyen Telbişi, eski Ürdün Hükümdarı Abdullah el-Hüseyin (1882-1951), Filistinli önder Haci Emin el-Hüseyni ve daha biroldukca bilinen kişiselyetin yerine uğradığını aktardı.

Bir vakit içinder El-Halil kentinin toplanma yeriydi

Bedran Kahvehanesinin bir vakit içinder El-Halil kentinin toplanma noktası olarak kullanıldığını vurgulayan Telbişi, El-Halil halkının hasta ziyaretleri, uyuşmazlıklara tahlil bulmaları ve düğün üzere aktiflikleri senelerca burada yaptıklarına işaret etti.

İşgalci İsrail’in uyguladığı baskılar niçiniyle 2000 yılından daha sonra 1,5 yıl boyunca kahvehanesini kapatmak zorunda kaldığını lisana getiren Telbişi, hatta İsrail güçlerinin kahvehaneye baskın yaparak yaşlılar dahil müşterileri gözaltına aldığı anlar yaşadığını söz etti.

Halihazırda Bedran Kahvehanesini epey az müşteriyle ayakta tutmaya çalıştığını söyleyen Telbişi, İsrail güçlerinin oluşturduğu denetim noktalarının yanı sıra artan Yahudi yerleşim yerleri ve bakıcı uygulamaları niçiniyle Filistinli müşterilerin kahvehaneye ulaşamadığına vurgu yaptı.

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınından daha sonra yabancı turistleri de kaybettiğini anlatan Telbişi, Bedran Kahvehanesinden elde ettiği yararın epeyce az olduğunu lakin bölgeyi işgal planlarına karşı korumak emeliyle direnmeye devam ettiğini belirtti.

Bedran Kahvehanesi kentteki meseleleri çözme yeriydi

Bedran Kahvehanesinin çabucak yanı başında on senelerdan beri Filistin’in klâsik nakışlı kıyafetlerini satan 80 yaştaki İmran Maraka, ilkokulu bitirdikten daha sonra 1950’de babasıyla bir arada burada başladığı esnaflığı hâlâ sürdürdüğünü anlattı.

Dükkânına bitişik Bedran Kahvehanesinin yaklaşık 200 yıllık bir geçmişe sahip olduğuna işaret eden Maraka, bu müddet boyunca Filistinliler içinde biroldukça sefer el değiştiren Bedran Kahvehanesinin İsrail’in kuruluşunu ilan ettiği 1948 öncesine kadar Münir Bedran isimli El-Halil sakini vatandaşın elinde olduğunu söylemiş oldu.


Tarihi kahvehanenin geçmişten bu yana El-Halil kentinde yaşlıların ve kanaat liderlerinin çeşitli hususları ele almak üzere bir ortaya geldiği yer olarak bilindiğini tabir eden Maraka, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:

“Yaşlılar topluluğu buranın müdavimlerindendi. Belediye ve devlet ödemelerinden sorumlu memurlar da burayı tahsil için kullanıyorlardı. Bedran Kahvehanesi yalnızca tahsil yeri olarak değil, kentin sıkıntılarını çözme yeri olarak da kullanılıyordu. Kentte rastgele bir sorun olduğunda, tahlil için kahvehanede toplanılıyordu. Burası, bugünlerde olan kağıt oynama ve vakit geçirme yeri olarak kullanılmıyordu.”

Maraka, vaktinde Bedran Kahvehanesinin turistlerin ve esnafın da buluşma yeri olduğunu aktardı.

Filistin’in El-Halil İmar Komitesi tarafınca hazırlanan tanıtım broşüründe Bedran Kahvehanesi, “tarihi kentin en eski yerlerinden biri” olarak yer alıyor.

Çay ve kahve içerek vakit geçirme yeri olmanın ötesinde El-Halil kenti ve kırsalından gelen yaşlılar ile kanaat liderlerinin buluşma noktası olarak anlatılan Bedran Kahvehanesi, El-Halil İmar Komitesine göre hem siyasi gelişmeleri tartışma ve ticari mutabakatları imzalama yeriydi tıpkı vakitte şiir ve masal anlatma üzere kültürel etkinliklere mesken sahipliği yapıyordu.

El Halil kenti İsrail ile Filistin içinde 1997’de yapılan muahede ile H1 ve H2 olmak üzere iki kısma ayrıldı. Kentin yüzde 80’i tümüyle Filistin idaresinin denetimine, yüzde 20’lik kısmı ise güvenlik bakımından İsrail’e, idari olarak Filistin’e bağlandı. İçinde Harem-i İbrahim’in de bulunduğu Eski Kent bölgesi de H2 olarak tasnif edilmiş ve İsrail askerlerinin denetimine bırakılmış durumda.

İçinde inşa edilen Yahudi yerleşim ünitelerinde yaklaşık bin kişilik bir Yahudi kümesi barındıran Eski Kent bölgesinde ayrıyeten, oluşturulan 120’den çok denetim noktasına yüzlerce İsrail askeri yerleştirilmiş durumda.

Şu ana kadar El-Halil’in Eski Kent bölgesinde Filistinlilere 1800’e yakın dükkânın kapatıldığı aktarılıyor.
 
Üst