En az 300 yıllık 1737 tahıl ambarı ile arı sereni belgelendi
Elmalı ilçesi, antik devirlerden bu yana Kıbrıs, Mısır, Rodos ve bölgedeki öteki adalara tahıl gönderilen bir merkez olarak biliniyor. Bu tahıl ambarları ve arı serenlerinin tespiti ve korunması için AB Ortak Kültür Mirası kapsamındaki ‘Teke Yaylası Elmalı’da Klasik Tahıl Ambarları ve Arı Serenlerinin Belgelenmesi, Sayılaştırılması ve Tanıtımı Projesi (KIRKAMBAR)’ tamamlandı.
Proje, Antalya Kültürel Miras Derneği (ANKA), Kültür ve Turizm Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Antalya Büyükşehir Belediyesi, Elmalı Belediyesi ve Avusturya Akdeniz ve Anadolu Kültürel Miras Derneği (DİSKELES) iş birliğiyle hayata geçirildi. Bölgede en az 300 yıllık oldukları bedellendirilen tahıl ambarları ve arı serenlerinin belgelenmesi için web tabanlı harita oluşturuldu.
1658 TAHIL AMBARI, 79 ARI SERENİ
ANKA Lideri, Kültürel Miras Uzmanı Arkeolog Dr. Selda Baybo, proje ile birlikte 1,5 yıllık saha çalışmasının yapıldığını, bu biçimdece atıl kalan tahıl ambarları ile arı serenlerinin belgelendiğini kaydetti. Bölgenin kıymetli kültürel miras bedelleri olduğunu belirten Dr. Baybo, “Bölgedeki tahıl ambarları ve arı serenlerini kayıt altına alıp, web üzerinde haritasını oluşturduk. Toplamda 1658 tahıl ambarı ve 79 arı sereni belgelendi. Birinci başladığımızda bu kadar beklemiyorduk, bu sayıya biz de şaşırdık” dedi.
SEDİR AĞACINDAN YAPILMIŞLAR
Elmalı bölgesinin antik çağlardan itibaren daima tahıl ile anıldığını ve Antalya’nın da bir tahıl deposu olduğunu hatırlatan Dr. Baybo, “Buradan Kıbrıs, Mısır, Rodos ve adalara tarihin her devrinde yüklü tahıl ticareti yapılmış. Saha çalışmalarında bunların izlerini görüyoruz ve bu kültürün devam etmesini isteriz. Tahıl ambarları sedir ağacından, geçme tekniğiyle yapılmış ve çivisiz. Sedir ağacı olduğundan haşere ve böcek girmiyor. Yerli halk tarafınca ortasındaki tahılın 10-15 seneye kadar korunduğu söyleniyor. Tahıl için en değerli depo. Artık günümüzde büyük depolar var; bunların bir kısmı kullanılmıyor, hala kullanılan da var. Fakat ya depo ya da yakacak odun olarak görülüyor” diye konuştu.
‘OSMANLI ÖNCESİNDE DE BU KÜLTÜR VAR’
Tespiti yapılan tahıl ambarları ve arı serenlerinin onarımının sağlanmasını hedeflediklerini kaydeden Dr. Baybo, “Saha çalışmalarına nazaran, en az 300 yıllık geçmişleri olduğunu belgeledik. Osmanlı kayıtlarında bir epeyce ambar fiyatına rastladım. Kimi ambarlarda Osmanlıca yazılar var. Kayıtlardan yola çıkarak Osmanlı öncesinde de bu kültürün var olduğunu biliyoruz. Bir ambarda yapılacak ayrıntılı çalışmalarla tam yaşı çıkartılabilir” sözlerini kullandı.
ONARIM VE MÜZE MAKSADI
Bu mevzuda Avrupa ile ortak bir kültüre sahip olunduğunu lisana getiren Dr. Baybo, “Bu bedeller insanlığın hafızası; İspanya’dan Portekiz’e, Fransa, İtalya, Almanya, Avusturya hepsinde tahıl ambarları var. Avusturya’dan DİSKELES projede ortağımız. Avusturya’da 3 günlük program yaptık. 300, hatta 500 yıla yakın korunmuş, müzeye çevrilmiş. Müdafaa altında olduğundan dünya çapında mükafatlar almış müzeler gezdik. Bu muhafaza kültürü biraz daha erken başlamış. Biz de bu tecrübesi Elmalı’ya taşımak istiyoruz” dedi.
TAHIL AMBARLARI
Tahıl ambarları; sedir ağacından ve çivi kullanılmadan geçme tekniği ile inşa edilmiş, toprak ile teması taşıyıcı ayaklar aracılığıyla kesilen, içi dört hazneli, dışı konut tipindeki yapılar olarak biliniyor. Avrupa’nın farklı bölgelerinde Troadkasten (Avusturya), Treppenspeicher (Almanya), Horreo (Galicia/Spain), Rascard (İtalya) üzere isimlerle anılan ambarlar, Elmalı’daki örnekleri üzere dünyanın ‘ortak kırsal mirası’ olarak isimlendiriliyor.
ARI SERENLERİ
Elmalı serenleri de arı yetiştiriciliği için inşa edilmiş, yükseklikleri 3-5 metre içinde değişen kule formlu yapılar olarak tanım ediliyor. Bu kulelerin üzerine ardıç ağacından oluşan kara kovanlar piramidal biçimde dizilerek, çatıyı oluşturuyor. Serenler, form ve bal üretimi üzere spesifik fonksiyonları açısından Türkiye’nin güneybatısı haricinde, dünyanın geri kalan bölgelerinde karşılaşılmayan özgün kırsal miras ögeler olarak bedellendiriliyor.
Her iki klâsik halk mimarlığı eserinin Elmalı bölgesinde etno-arkeolojik bedeli olduğunu belirten uzmanlar, yapıların formları niçiniyle bölgenin eski çağlara uzandığını da aktardı.
Elmalı ilçesi, antik devirlerden bu yana Kıbrıs, Mısır, Rodos ve bölgedeki öteki adalara tahıl gönderilen bir merkez olarak biliniyor. Bu tahıl ambarları ve arı serenlerinin tespiti ve korunması için AB Ortak Kültür Mirası kapsamındaki ‘Teke Yaylası Elmalı’da Klasik Tahıl Ambarları ve Arı Serenlerinin Belgelenmesi, Sayılaştırılması ve Tanıtımı Projesi (KIRKAMBAR)’ tamamlandı.
Proje, Antalya Kültürel Miras Derneği (ANKA), Kültür ve Turizm Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Antalya Büyükşehir Belediyesi, Elmalı Belediyesi ve Avusturya Akdeniz ve Anadolu Kültürel Miras Derneği (DİSKELES) iş birliğiyle hayata geçirildi. Bölgede en az 300 yıllık oldukları bedellendirilen tahıl ambarları ve arı serenlerinin belgelenmesi için web tabanlı harita oluşturuldu.
1658 TAHIL AMBARI, 79 ARI SERENİ
ANKA Lideri, Kültürel Miras Uzmanı Arkeolog Dr. Selda Baybo, proje ile birlikte 1,5 yıllık saha çalışmasının yapıldığını, bu biçimdece atıl kalan tahıl ambarları ile arı serenlerinin belgelendiğini kaydetti. Bölgenin kıymetli kültürel miras bedelleri olduğunu belirten Dr. Baybo, “Bölgedeki tahıl ambarları ve arı serenlerini kayıt altına alıp, web üzerinde haritasını oluşturduk. Toplamda 1658 tahıl ambarı ve 79 arı sereni belgelendi. Birinci başladığımızda bu kadar beklemiyorduk, bu sayıya biz de şaşırdık” dedi.
SEDİR AĞACINDAN YAPILMIŞLAR
Elmalı bölgesinin antik çağlardan itibaren daima tahıl ile anıldığını ve Antalya’nın da bir tahıl deposu olduğunu hatırlatan Dr. Baybo, “Buradan Kıbrıs, Mısır, Rodos ve adalara tarihin her devrinde yüklü tahıl ticareti yapılmış. Saha çalışmalarında bunların izlerini görüyoruz ve bu kültürün devam etmesini isteriz. Tahıl ambarları sedir ağacından, geçme tekniğiyle yapılmış ve çivisiz. Sedir ağacı olduğundan haşere ve böcek girmiyor. Yerli halk tarafınca ortasındaki tahılın 10-15 seneye kadar korunduğu söyleniyor. Tahıl için en değerli depo. Artık günümüzde büyük depolar var; bunların bir kısmı kullanılmıyor, hala kullanılan da var. Fakat ya depo ya da yakacak odun olarak görülüyor” diye konuştu.
‘OSMANLI ÖNCESİNDE DE BU KÜLTÜR VAR’
Tespiti yapılan tahıl ambarları ve arı serenlerinin onarımının sağlanmasını hedeflediklerini kaydeden Dr. Baybo, “Saha çalışmalarına nazaran, en az 300 yıllık geçmişleri olduğunu belgeledik. Osmanlı kayıtlarında bir epeyce ambar fiyatına rastladım. Kimi ambarlarda Osmanlıca yazılar var. Kayıtlardan yola çıkarak Osmanlı öncesinde de bu kültürün var olduğunu biliyoruz. Bir ambarda yapılacak ayrıntılı çalışmalarla tam yaşı çıkartılabilir” sözlerini kullandı.
ONARIM VE MÜZE MAKSADI
Bu mevzuda Avrupa ile ortak bir kültüre sahip olunduğunu lisana getiren Dr. Baybo, “Bu bedeller insanlığın hafızası; İspanya’dan Portekiz’e, Fransa, İtalya, Almanya, Avusturya hepsinde tahıl ambarları var. Avusturya’dan DİSKELES projede ortağımız. Avusturya’da 3 günlük program yaptık. 300, hatta 500 yıla yakın korunmuş, müzeye çevrilmiş. Müdafaa altında olduğundan dünya çapında mükafatlar almış müzeler gezdik. Bu muhafaza kültürü biraz daha erken başlamış. Biz de bu tecrübesi Elmalı’ya taşımak istiyoruz” dedi.
TAHIL AMBARLARI
Tahıl ambarları; sedir ağacından ve çivi kullanılmadan geçme tekniği ile inşa edilmiş, toprak ile teması taşıyıcı ayaklar aracılığıyla kesilen, içi dört hazneli, dışı konut tipindeki yapılar olarak biliniyor. Avrupa’nın farklı bölgelerinde Troadkasten (Avusturya), Treppenspeicher (Almanya), Horreo (Galicia/Spain), Rascard (İtalya) üzere isimlerle anılan ambarlar, Elmalı’daki örnekleri üzere dünyanın ‘ortak kırsal mirası’ olarak isimlendiriliyor.
ARI SERENLERİ
Elmalı serenleri de arı yetiştiriciliği için inşa edilmiş, yükseklikleri 3-5 metre içinde değişen kule formlu yapılar olarak tanım ediliyor. Bu kulelerin üzerine ardıç ağacından oluşan kara kovanlar piramidal biçimde dizilerek, çatıyı oluşturuyor. Serenler, form ve bal üretimi üzere spesifik fonksiyonları açısından Türkiye’nin güneybatısı haricinde, dünyanın geri kalan bölgelerinde karşılaşılmayan özgün kırsal miras ögeler olarak bedellendiriliyor.
Her iki klâsik halk mimarlığı eserinin Elmalı bölgesinde etno-arkeolojik bedeli olduğunu belirten uzmanlar, yapıların formları niçiniyle bölgenin eski çağlara uzandığını da aktardı.