Doç. Dr. Miraç Aydın ’40 metre genişledi’ dedi ve tedbirleri deklare etti
Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Havza İdaresi Ana Bilim Kısmı Lideri Doç. Dr. Miraç Aydın, Bozkurt’ta yaşanan selde Ezine Çayı’nın yatağının yaklaşık 30-40 metre genişlediğini, bunun da kimi binalarda yıkıma niye olduğunu söylemiş oldu.
Bölgede incelemelerde bulunan Aydın, Ezine Çayı’nın büyük bir havzası olduğunu söylemiş oldu.
Çayın havzasının yaklaşık 376 kilometrekarelik bir alana sahip olduğuna işaret eden Aydın, “gayet eğimli bir arazi. Eğimli alanlar daha fazla yüzeysel akışa niçiniyet vererek, derelere daha hayli gerecin taşınmasına niye oluyor. Bu da selin şiddetini artırıyor.” dedi.
İklim değişikliğinin son vakit içinderda kendini daha hayli hissettirdiğine dikkati çeken Aydın, şöyleki devam etti:
“Yağışlar eskisi üzere nizamlı gerçekleşmiyor. Rize’deki, Dereli’deki felaketlerin hepsinde yağışların son 100 yılda gerçekleşmediğini görüyoruz. Ortalamanın 2-3 katı yağışlar olduğunu görüyoruz. Buradaki yağış oranlarına baktığımızda geçmiş yılların epeyce üstünde olduğunu görüyoruz. Geçen sene ağustos ayında metrekareye 40 kilogram yağış düşmüş. Geçmiş 10-15 yıla baktığımızda 40-50 kilogram içinde düştüğünü görüyoruz. Afetin yaşandığı gün burada metrekareye 139 kilogram yağış düşmüş. Havzanın ilerisinde Mamatlar diye bir yer var, burada 450 kilogram bir yağıştan bahsediyoruz. Geniş ve engebeli bir havza olduğu için şiddetli yağış, taş blokları, kaya modüllerini, ağaçları selle bir arada Bozkurt ilçesine getirdi.”
Selden daha sonra gündeme gelen “HES patladı” tezlerine da değinen Doç. Dr. Aydın, “Şiddetli yağış ve eğimli yerden gelen malzeme niçiniyle köprülerin yıkılması, tıkanması olağandır. HES’in yıkıma niçiniyet verdiği söyleniyor lakin bu hayli da gerçek bir yaklaşım değil, 376 kilometrelik büyük bir havzadan gelen su ölçüsünden bahsediyoruz. Üst havzadan gelen su önündeki ağaç malzemeleri, kaya kütlelerini getirerek önüne ne çıkarsa ziyan vermiş.” tabirlerini kullandı.
“DERE YATAĞININ KENARINA TAMPON BÖLGELER KURMALIYIZ”
Alınabilecek tedbirlerin altını çizen Aydın, şunları kaydetti:
“İklimden oluşan farklılıkları niçiniyle yağış rejimini değiştirme bahtımız yok. Alacağımız tedbirlerle bunun ziyanını azaltmamız lazım. Geniş perspektiften baktığımızda neredeyse Bozkurt ilçesinin tamamının dere yatağında olduğunu görüyoruz. İlçeyi büsbütün kaldıralım diyemeyiz. İlçe buraya kurulmuş ve maalesef dere yatağının daraltıldığını görüyoruz. Dere yatağı maalesef 30-40 metre kadar daraltılmış. Gelen yağış suları o yatağa sığmadığı için yerleşim yerlerine kanalize olmuş. birlikteinde taş, kaya ve ağaçları getirerek hem mal birebir vakitte can kaybına niye olmuş. Karşı taraftaki bendin yıkılıp dere yatağının 30-40 metre genişleyip içeri girdiğini, bu sebepten de binaların yıkıldığını görüyoruz. Dere yatağının çabucak yakınına bina yapmamamız gerekiyor. Dere yatağının kenarlarına tampon bölgeler kurmalıyız. Bunun büyüklüğü ekolojik koşullara göre belirlenir. Yatağın kenarına bir tampon bölge yapsak, selin şiddeti burada azalırdı. Yatağın kenarı direkt yerleşime açılmamalı, 100 metre olur, 200 metre olur lakin kesinlikle bir tampon bölge lazım.”
“ERKEN İHTAR SİSTEMİ ŞART”
Erken ikaz sistemlerinin koşul olduğunu lisana getiren Aydın, can kaybını azaltmak için erken ihtar sistemlerine gereksinim duyulduğunu bildirdi.
Aydın, “Havzanın üstüne düşen yağışı önce bilip bunu vatandaşlara bildirmemiz gerekiyor. Bu süreçte vatandaşların tedbirler almaları gerekiyor. Burada bir ihtar yapılmış ancak vaktinde ve fazlaca kâfi olmadığı, vatandaşların da şuurlu hareket edemediği görülüyor. Vatandaşların selin hangi boyutta olacağını anlayamadığı için can kaybının arttığını görüyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
KAYNAK: AA
Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Havza İdaresi Ana Bilim Kısmı Lideri Doç. Dr. Miraç Aydın, Bozkurt’ta yaşanan selde Ezine Çayı’nın yatağının yaklaşık 30-40 metre genişlediğini, bunun da kimi binalarda yıkıma niye olduğunu söylemiş oldu.
Bölgede incelemelerde bulunan Aydın, Ezine Çayı’nın büyük bir havzası olduğunu söylemiş oldu.
Çayın havzasının yaklaşık 376 kilometrekarelik bir alana sahip olduğuna işaret eden Aydın, “gayet eğimli bir arazi. Eğimli alanlar daha fazla yüzeysel akışa niçiniyet vererek, derelere daha hayli gerecin taşınmasına niye oluyor. Bu da selin şiddetini artırıyor.” dedi.
İklim değişikliğinin son vakit içinderda kendini daha hayli hissettirdiğine dikkati çeken Aydın, şöyleki devam etti:
“Yağışlar eskisi üzere nizamlı gerçekleşmiyor. Rize’deki, Dereli’deki felaketlerin hepsinde yağışların son 100 yılda gerçekleşmediğini görüyoruz. Ortalamanın 2-3 katı yağışlar olduğunu görüyoruz. Buradaki yağış oranlarına baktığımızda geçmiş yılların epeyce üstünde olduğunu görüyoruz. Geçen sene ağustos ayında metrekareye 40 kilogram yağış düşmüş. Geçmiş 10-15 yıla baktığımızda 40-50 kilogram içinde düştüğünü görüyoruz. Afetin yaşandığı gün burada metrekareye 139 kilogram yağış düşmüş. Havzanın ilerisinde Mamatlar diye bir yer var, burada 450 kilogram bir yağıştan bahsediyoruz. Geniş ve engebeli bir havza olduğu için şiddetli yağış, taş blokları, kaya modüllerini, ağaçları selle bir arada Bozkurt ilçesine getirdi.”
Selden daha sonra gündeme gelen “HES patladı” tezlerine da değinen Doç. Dr. Aydın, “Şiddetli yağış ve eğimli yerden gelen malzeme niçiniyle köprülerin yıkılması, tıkanması olağandır. HES’in yıkıma niçiniyet verdiği söyleniyor lakin bu hayli da gerçek bir yaklaşım değil, 376 kilometrelik büyük bir havzadan gelen su ölçüsünden bahsediyoruz. Üst havzadan gelen su önündeki ağaç malzemeleri, kaya kütlelerini getirerek önüne ne çıkarsa ziyan vermiş.” tabirlerini kullandı.
“DERE YATAĞININ KENARINA TAMPON BÖLGELER KURMALIYIZ”
Alınabilecek tedbirlerin altını çizen Aydın, şunları kaydetti:
“İklimden oluşan farklılıkları niçiniyle yağış rejimini değiştirme bahtımız yok. Alacağımız tedbirlerle bunun ziyanını azaltmamız lazım. Geniş perspektiften baktığımızda neredeyse Bozkurt ilçesinin tamamının dere yatağında olduğunu görüyoruz. İlçeyi büsbütün kaldıralım diyemeyiz. İlçe buraya kurulmuş ve maalesef dere yatağının daraltıldığını görüyoruz. Dere yatağı maalesef 30-40 metre kadar daraltılmış. Gelen yağış suları o yatağa sığmadığı için yerleşim yerlerine kanalize olmuş. birlikteinde taş, kaya ve ağaçları getirerek hem mal birebir vakitte can kaybına niye olmuş. Karşı taraftaki bendin yıkılıp dere yatağının 30-40 metre genişleyip içeri girdiğini, bu sebepten de binaların yıkıldığını görüyoruz. Dere yatağının çabucak yakınına bina yapmamamız gerekiyor. Dere yatağının kenarlarına tampon bölgeler kurmalıyız. Bunun büyüklüğü ekolojik koşullara göre belirlenir. Yatağın kenarına bir tampon bölge yapsak, selin şiddeti burada azalırdı. Yatağın kenarı direkt yerleşime açılmamalı, 100 metre olur, 200 metre olur lakin kesinlikle bir tampon bölge lazım.”
“ERKEN İHTAR SİSTEMİ ŞART”
Erken ikaz sistemlerinin koşul olduğunu lisana getiren Aydın, can kaybını azaltmak için erken ihtar sistemlerine gereksinim duyulduğunu bildirdi.
Aydın, “Havzanın üstüne düşen yağışı önce bilip bunu vatandaşlara bildirmemiz gerekiyor. Bu süreçte vatandaşların tedbirler almaları gerekiyor. Burada bir ihtar yapılmış ancak vaktinde ve fazlaca kâfi olmadığı, vatandaşların da şuurlu hareket edemediği görülüyor. Vatandaşların selin hangi boyutta olacağını anlayamadığı için can kaybının arttığını görüyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.
KAYNAK: AA