Bilim dünyası uzamış Kovid’i çözmeye çalışıyor
Dünya Sıhhat Örgütü Genel Yöneticisi Tedros Adhanom Ghebreyesus geçen çarşamba “pandeminin sonu göründü” açıklamasını yaptı lakin bilim dünyası pandemi bitme noktasına gelse de Kovid’in yarattığı uzun periyot tesirlerle uğraşıyor. Hastalığı geçirdikten aylar daha sonra dahi yorgunluk, halsizlik, şuur bulanıklığı, unutkanlık hatta çeşitli mental sıkıntılara dahi yol açabilen Kovid enfeksiyonunun bedende yarattığı uzun periyot tesirler için yen tedavi yolları aranıyor. Dünyada şimdiye dek 612 milyon kişinin virüsle enfekte olduğu açıklansa da kayıtlara girmeyenlerle birlikte bu sayının hayli daha büyük boyutlarda olduğu düşünülüyor. Yalnızca ABD’de çalışma çağındaki 18-65 yaş kümesi 16 milyon insanın Kovid daha sonrası uzamış tesirler niçiniyle sıhhat sorunu yaşadığı kaydediliyor. Kan hastalıkları ve tedavileriyle ilgili gelişmelerin tartışıldığı ve 14-17 Eylül tarihleri içinde İstanbul’da gerçekleştirilen 17’nci Dünya Aferez Kongresi’ne 31 ülkeden yüzlerce uzman katıldı. Kongredeki konuşmacılardan biri olan Barcelona Üniversite Hastanesi Hematoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Miquel Lozano, ağır Kovid hastalarındaki plazma değişimi tedavilerinin, uzamış Kovid hastalarında da tesirli olabileceğini kaydetti.
“UZAMIŞ KOVİD TESİRİ BİREYDEN ŞAHSA FARKLI”
Son senelerda biroldukça hastalıkta uygulanan ‘terapötik plazma değişimi’ ile hasta kanı plazma ve öbür bileşenlerine ayrılıyor ve hastalık etkenlerinin ağır olduğu plazma kısmının yerine, albümin üzere tedavi edici proteinler konarak hastanın kanının değiştirilmesi sağlanıyor. Bu tedavi metodunun Kovid geçirdikten aylar daha sonra bile hala şikayetleri bitmeyen kimi hasta kümelerinde tesirli olabileceğini kaydeden Prof. Dr. Lorenzo, “Dünyada 610 milyondan fazla insan Kovid pandemisinden etkilendi. Bunlar resmi sayılar. Bu sayının hayli daha yüksek olduğu düşünülüyor. Bu insanların yüzde 5 ila 15’i, hastalık geçtikten aylar daha sonra bile Kovid’in tesirlerini taşıyor. Buna ‘Long Term Covid’ yani uzun periyot kovid tesirleri diyoruz. Uzamış Kovid’de, hastalığın semptomları bireyden şahsa değişiyor. Çok yorgun hissetmek, beyin sisi dediğimiz mental problemler, pıhtılaşma sorunları çok bağışıklık cevabı üzere pekfazlaca formu var. ötürüsıyla uzun periyot Kovid’de tek bir hastalık ismi söyleyemiyoruz. Öncelikle bu hastalıkları tanımlamaya çalışıyoruz. Zira tedavi bulabilmek için sebeplerini de bulabilmemiz gerekiyor” dedi.
“ÜÇ DÜZENEK BUNA YOL AÇIYOR”
Uzun Kovid’i tetikleyen üç sistemin göze çarptığını anlatan Prof. Dr. Lorenzo, şu ayrıntıları verdi: “Bunlardan birincisi, hiper immün karşılık yani çok bağışıklık cevabı. Bu da bedende yüksek inflamasyona bağlı şikayetlere yol açıyor. İkincisi, hastalık geçmesine karşın virüsün bedenin bir yerlerinde, kanda hala az da olsa kapalı kalmış olması. Öbür hipotez ise koagülan dediğimiz pıhtılaşma meselelerine yol açması ve tromboz yani pıhtıya niye olması. Bu pıhtılar da beynin ince damarlarında minik tıkanıklıklara niye olurak mental tesirlere niye olabiliyor. Şayet biz, hangi hastada hangi sebebin olduğunu yeterli tanımlayabilirsek, en düzgün tedaviye de o denli ulaşabiliriz. Bilim dünyasının şu an üzerinde tartıştığı konulardan birisi aferez tedavileri yani plazma değişimi ile hastanın kanını albümün proteini üzere tedavi edici çözeltilerle değiştiriyoruz.”
KLİNİK ÇALIŞMALAR SÜRÜYOR
Hastadaki düzeneğin ne olduğuna göre tedaviler verilmesi gerektiğine de işaret eden Prof. Dr. Lorenzo, “Eğer pıhtılaşma sorunu var ise, kan sulandırıcı dediğimiz damar açıcı ilaçlar veriyoruz. Şayet hala Kovid varlığını bedende tespit ettiysek, ona nazaran plazma aferez dediğimiz plazmayı değiştirme sürecini yapabiliyoruz. Ya da inflamasyon yani bağışıklık karşılığının yüksek olduğu bir durum var ise, bu biçimde da bu inflamasyonu yani bağışıklığı baskılayacak tedavilere yöneliyoruz. TPE sürecini pandemi periyodunda bilhassa ağır bakımda yatan önemli Kovid hastalarda devamlı kullandık ve mevt oranlarını azalttığı da tekraren gösterildi. Yani aslında bu formül, akut Kovid enfeksiyonunda kullanılıyordu. Artık Kovid’in uzun periyot tesirlerinde de bunun yararı olabilir mi, bunun üzerine çalışmalar yürütülüyor. Kronik ya da uzun devir Kovid tesirlerinde plazma değişiminin delilleri çabucak hemen tam olarak kâfi değil. Akut periyotta epey tesirli olduğunu biliyoruz fakat kronik devirdeki sonuçlar çabucak hemen klinik çalışmalar kapsamında. Bizim merkezimizde de buna yönelik bir çalışma yürütülüyor ve uzun periyot Kovid’den mustarip inflamasyon belirteçleri yüksek olan hastalar dahil edildi. Sonuçlar, bilimsel olarak da yayınlanacak” diyerek kelamlarını noktaladı.
KAYNAK: DHA
Dünya Sıhhat Örgütü Genel Yöneticisi Tedros Adhanom Ghebreyesus geçen çarşamba “pandeminin sonu göründü” açıklamasını yaptı lakin bilim dünyası pandemi bitme noktasına gelse de Kovid’in yarattığı uzun periyot tesirlerle uğraşıyor. Hastalığı geçirdikten aylar daha sonra dahi yorgunluk, halsizlik, şuur bulanıklığı, unutkanlık hatta çeşitli mental sıkıntılara dahi yol açabilen Kovid enfeksiyonunun bedende yarattığı uzun periyot tesirler için yen tedavi yolları aranıyor. Dünyada şimdiye dek 612 milyon kişinin virüsle enfekte olduğu açıklansa da kayıtlara girmeyenlerle birlikte bu sayının hayli daha büyük boyutlarda olduğu düşünülüyor. Yalnızca ABD’de çalışma çağındaki 18-65 yaş kümesi 16 milyon insanın Kovid daha sonrası uzamış tesirler niçiniyle sıhhat sorunu yaşadığı kaydediliyor. Kan hastalıkları ve tedavileriyle ilgili gelişmelerin tartışıldığı ve 14-17 Eylül tarihleri içinde İstanbul’da gerçekleştirilen 17’nci Dünya Aferez Kongresi’ne 31 ülkeden yüzlerce uzman katıldı. Kongredeki konuşmacılardan biri olan Barcelona Üniversite Hastanesi Hematoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Miquel Lozano, ağır Kovid hastalarındaki plazma değişimi tedavilerinin, uzamış Kovid hastalarında da tesirli olabileceğini kaydetti.
“UZAMIŞ KOVİD TESİRİ BİREYDEN ŞAHSA FARKLI”
Son senelerda biroldukça hastalıkta uygulanan ‘terapötik plazma değişimi’ ile hasta kanı plazma ve öbür bileşenlerine ayrılıyor ve hastalık etkenlerinin ağır olduğu plazma kısmının yerine, albümin üzere tedavi edici proteinler konarak hastanın kanının değiştirilmesi sağlanıyor. Bu tedavi metodunun Kovid geçirdikten aylar daha sonra bile hala şikayetleri bitmeyen kimi hasta kümelerinde tesirli olabileceğini kaydeden Prof. Dr. Lorenzo, “Dünyada 610 milyondan fazla insan Kovid pandemisinden etkilendi. Bunlar resmi sayılar. Bu sayının hayli daha yüksek olduğu düşünülüyor. Bu insanların yüzde 5 ila 15’i, hastalık geçtikten aylar daha sonra bile Kovid’in tesirlerini taşıyor. Buna ‘Long Term Covid’ yani uzun periyot kovid tesirleri diyoruz. Uzamış Kovid’de, hastalığın semptomları bireyden şahsa değişiyor. Çok yorgun hissetmek, beyin sisi dediğimiz mental problemler, pıhtılaşma sorunları çok bağışıklık cevabı üzere pekfazlaca formu var. ötürüsıyla uzun periyot Kovid’de tek bir hastalık ismi söyleyemiyoruz. Öncelikle bu hastalıkları tanımlamaya çalışıyoruz. Zira tedavi bulabilmek için sebeplerini de bulabilmemiz gerekiyor” dedi.
“ÜÇ DÜZENEK BUNA YOL AÇIYOR”
Uzun Kovid’i tetikleyen üç sistemin göze çarptığını anlatan Prof. Dr. Lorenzo, şu ayrıntıları verdi: “Bunlardan birincisi, hiper immün karşılık yani çok bağışıklık cevabı. Bu da bedende yüksek inflamasyona bağlı şikayetlere yol açıyor. İkincisi, hastalık geçmesine karşın virüsün bedenin bir yerlerinde, kanda hala az da olsa kapalı kalmış olması. Öbür hipotez ise koagülan dediğimiz pıhtılaşma meselelerine yol açması ve tromboz yani pıhtıya niye olması. Bu pıhtılar da beynin ince damarlarında minik tıkanıklıklara niye olurak mental tesirlere niye olabiliyor. Şayet biz, hangi hastada hangi sebebin olduğunu yeterli tanımlayabilirsek, en düzgün tedaviye de o denli ulaşabiliriz. Bilim dünyasının şu an üzerinde tartıştığı konulardan birisi aferez tedavileri yani plazma değişimi ile hastanın kanını albümün proteini üzere tedavi edici çözeltilerle değiştiriyoruz.”
KLİNİK ÇALIŞMALAR SÜRÜYOR
Hastadaki düzeneğin ne olduğuna göre tedaviler verilmesi gerektiğine de işaret eden Prof. Dr. Lorenzo, “Eğer pıhtılaşma sorunu var ise, kan sulandırıcı dediğimiz damar açıcı ilaçlar veriyoruz. Şayet hala Kovid varlığını bedende tespit ettiysek, ona nazaran plazma aferez dediğimiz plazmayı değiştirme sürecini yapabiliyoruz. Ya da inflamasyon yani bağışıklık karşılığının yüksek olduğu bir durum var ise, bu biçimde da bu inflamasyonu yani bağışıklığı baskılayacak tedavilere yöneliyoruz. TPE sürecini pandemi periyodunda bilhassa ağır bakımda yatan önemli Kovid hastalarda devamlı kullandık ve mevt oranlarını azalttığı da tekraren gösterildi. Yani aslında bu formül, akut Kovid enfeksiyonunda kullanılıyordu. Artık Kovid’in uzun periyot tesirlerinde de bunun yararı olabilir mi, bunun üzerine çalışmalar yürütülüyor. Kronik ya da uzun devir Kovid tesirlerinde plazma değişiminin delilleri çabucak hemen tam olarak kâfi değil. Akut periyotta epey tesirli olduğunu biliyoruz fakat kronik devirdeki sonuçlar çabucak hemen klinik çalışmalar kapsamında. Bizim merkezimizde de buna yönelik bir çalışma yürütülüyor ve uzun periyot Kovid’den mustarip inflamasyon belirteçleri yüksek olan hastalar dahil edildi. Sonuçlar, bilimsel olarak da yayınlanacak” diyerek kelamlarını noktaladı.
KAYNAK: DHA