Bilecik’teki Gedikkaya Mağarası’ndan çıkan bulgular Göbeklitepe’den daha eski
İnhisar Belediye Lideri Mehmet Kepez, 180 metre derinlikteki Gedikkaya Mağarası’nda binlerce yıl evvelce kalma taş ve kemik nesnelerin yanı sıra Kalkolitik Çağ ilişkin mermerden yapılan kilya tipi figurinin gün ışığına çıkarıldığı belirtti. Kepez, “Bu mağarada çıkan bulgular Göbekli Zirve’den daha eski olduğu gösteriyor. Mağarada günümüzdilk evvel 16 bin 500 yıl öncesi Epi Paleolitik Devir’de birinci yerleşimler olmuş. Beşerler dünya üzerinde dolaşmaya başladığı ve yerleşik nizama geçtikleri birinci yerlerden. Kalkolitik Çağ (M.Ö. 5500-3500) ilişkin mermerden yapılan kilya tipi figurin tüm tarihi değiştirdi “dedi.
Lider Kepez, ilçelerinde yer alan 2019 yılında Bilecik Pir Edebali Üniversitesi Arkeoloji Kısmı’ndan Doç. Dr. Deniz Sarı’nın bilimsel danışmanlığında kazıların başlatıldığını, arkeolojisi için değerli ipuçlarına ulaşıldı söylemiş oldu. Gedikkaya Mağiçinde 3 yıl süren kurtarma kazıların son bulduğu anlatan Kepez, “Gedikkaya Mağarası, Bilecik’in, İnhisar İlçesi’nin yaklaşık 1 kilometre güneydoğusunda Gedikkaya (İnkaya) olarak isimlendirilen kayalık zirvenin kuzeye bakan yamacında yer alır. İn Mağarası olarak tescillenmiş olan mağara, büsbütün Sakarya Vadisine hâkim bir pozisyonda yer alır. Kabaca 65 hektarlık bir alanı kapsayan ve tescilli olan Gedikkaya (İnkaya) doruğu ve kuzey yamaçları üzerinde ağır olarak Klasik Devirlere ve Ortaçağ’a ilişkin yapı kalıntıları ve Nekropol alanı yer almaktadır. Mağara ağzı kuzeye bakar ve güney tarafında dağın içine girer. Mağaranın deniz düzeyinden yüksekliği 354 metredir. Bu mağarada çıkan bulgular Göbeklitepe’den daha eski olduğu gösteriyor. Mağarada günümüzdilk evvel 16 bin 500 yıl öncesi Epi Paleolitik Devir’de birinci yerleşimler olmuş. Beşerler dünya üzerinde dolaşmaya başladığı ve yerleşik nizama geçtikleri birinci yerlerden” dedi.
“İLK KURTARMA HAFRİYATI 2019 YILINDA BAŞLADI”
Kepez, açıklamasının devamında, “2019 yılından itibaren T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Bilecik Müzesi’nin başkanlığında ve Bilecik Pir Edebali Üniversitesi Arkeoloji Kısmı’ndan Doç. Dr. Deniz Sarı’nın bilimsel danışmanlığında Bilecik Müzesi uzmanları ve BŞEÜ uzman ve öğrencilerinden oluşan bir takım tarafınca yürütülen hafriyat çalışmaları başlanmıştır.2019-2021 yılları içinde gerçekleştirilen üç hafriyat döneminin kararında Gedikkaya Mağarası’nın bugüne dek Paleolitik, Neolitik ve Kalkolitik olmak üzere üç farklı periyotta yerleşime sahne olduğu anlaşılmıştır” dedi.
“MAĞARADA BİLİNEN BİRİNCİ YERLEŞİM GÜNÜMÜZDEN 16 BİN 500 YIL EVVEL BAŞLAMIŞTIR”
Bilecik Pir Edebali Üniversitesi Arkeoloji Kısmı’ndan Doç. Dr. Deniz Sarı ise, mağarada Hellenistik ve Roma devirlerine ilişkin fazlaca az sayıda ele geçen materyal olduğunu anlatarak, “Mağaranın yer aldığı kayalık zirvenin eteklerinde yer alan yerleşim yerinin sakinlerinin vakit zaman belirli gayelerle mağarayı ziyaret ettiğine işaret etmektedir. TÜBİTAK MAM laboratuvarında yapılan karbon 14 yaş tayini tahlillerinin neticelerina bakılırsa mağarada bilinen birinci yerleşim günümüzden 16 bin 500 yıl evvel başlamıştır (MÖ 14500). Pleistosen olarak tanımlanan Son buzul Çağı’nın sonlarına denk gelen bu tarihe ilişkin yerleşim izleri ve buluntuları büyük oranda mağara duvarları boyunca saptanmıştır. Kelam konusu Devir Anadolu’da bugüne dek epey az bilinen Epipaleolitik Periyot kültürleri hakkında yeni bulgular ortaya koymaktadır” dedi.
“KUZEYBATI ANADOLU FİKİRTEPE VE FİKİRTEPE ÖNCESİ NEOLİTİK KÜLTÜRLERİNDEN FARKLI ÖĞELER İÇERMEKTEDİR”
M.Ö. 7700-7100 senelerında Gedikkaya’nın Neolitik Dönem’de de ağır bir iskâna sahne olduğu anlaşıldığı anlatan Doç. Dr. Deniz Sarı, “Neolitik katmanlarında saptanan buluntu kümeleri şaşırtan bir biçimde bilinen Kuzeybatı Anadolu Fikirtepe ve Fikirtepe öncesi Neolitik kültürlerinden farklı öğeler içermektedir. Bunlar içerisinde Balkanlar, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu kültürleri ile ilişkilendirebileceğimiz çanak çömlek yer almaktadır. Çoğunluğu dioritten yassı baltalar, vurgu taşları, öğütme taşları, el taşları, dilgiler, kazıyıcılar, ok ve mızrak uçları, aşı boyaları, ağırşaklar, delikli keramikler, tığ, delici, mablak üzere çeşitli kemik aletler mağarada gerçekleştirilen taş personelliği, ahşap personelliği, dokumacılık üzere zanaat kollarıyla ilgili kıymetli datalar sağlar” dedi.
KALKOLİTİK ÇAĞ İLİŞKİN MERMERDEN YAPILAN KİLYA TİPİ FİGURİN TÜM TARİHİ DEĞİŞTİRDİ
Öte yandan ele geçirilen bir öteki buluntu kümesi ise bir daha sonraki Kalkolitik Çağ’a (M.Ö. 5500-3500) tarihlendirilen mermer kap kesimleri ve bunların stalagmitten taklitleri ve bir daha mermerden kilya tipi bir figurin gövde kesimi buradaki toplulukların bu sefer Ege dünyası ile ilişkilendirmektedir.
KAYNAK: İHA
İnhisar Belediye Lideri Mehmet Kepez, 180 metre derinlikteki Gedikkaya Mağarası’nda binlerce yıl evvelce kalma taş ve kemik nesnelerin yanı sıra Kalkolitik Çağ ilişkin mermerden yapılan kilya tipi figurinin gün ışığına çıkarıldığı belirtti. Kepez, “Bu mağarada çıkan bulgular Göbekli Zirve’den daha eski olduğu gösteriyor. Mağarada günümüzdilk evvel 16 bin 500 yıl öncesi Epi Paleolitik Devir’de birinci yerleşimler olmuş. Beşerler dünya üzerinde dolaşmaya başladığı ve yerleşik nizama geçtikleri birinci yerlerden. Kalkolitik Çağ (M.Ö. 5500-3500) ilişkin mermerden yapılan kilya tipi figurin tüm tarihi değiştirdi “dedi.
Lider Kepez, ilçelerinde yer alan 2019 yılında Bilecik Pir Edebali Üniversitesi Arkeoloji Kısmı’ndan Doç. Dr. Deniz Sarı’nın bilimsel danışmanlığında kazıların başlatıldığını, arkeolojisi için değerli ipuçlarına ulaşıldı söylemiş oldu. Gedikkaya Mağiçinde 3 yıl süren kurtarma kazıların son bulduğu anlatan Kepez, “Gedikkaya Mağarası, Bilecik’in, İnhisar İlçesi’nin yaklaşık 1 kilometre güneydoğusunda Gedikkaya (İnkaya) olarak isimlendirilen kayalık zirvenin kuzeye bakan yamacında yer alır. İn Mağarası olarak tescillenmiş olan mağara, büsbütün Sakarya Vadisine hâkim bir pozisyonda yer alır. Kabaca 65 hektarlık bir alanı kapsayan ve tescilli olan Gedikkaya (İnkaya) doruğu ve kuzey yamaçları üzerinde ağır olarak Klasik Devirlere ve Ortaçağ’a ilişkin yapı kalıntıları ve Nekropol alanı yer almaktadır. Mağara ağzı kuzeye bakar ve güney tarafında dağın içine girer. Mağaranın deniz düzeyinden yüksekliği 354 metredir. Bu mağarada çıkan bulgular Göbeklitepe’den daha eski olduğu gösteriyor. Mağarada günümüzdilk evvel 16 bin 500 yıl öncesi Epi Paleolitik Devir’de birinci yerleşimler olmuş. Beşerler dünya üzerinde dolaşmaya başladığı ve yerleşik nizama geçtikleri birinci yerlerden” dedi.
“İLK KURTARMA HAFRİYATI 2019 YILINDA BAŞLADI”
Kepez, açıklamasının devamında, “2019 yılından itibaren T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Bilecik Müzesi’nin başkanlığında ve Bilecik Pir Edebali Üniversitesi Arkeoloji Kısmı’ndan Doç. Dr. Deniz Sarı’nın bilimsel danışmanlığında Bilecik Müzesi uzmanları ve BŞEÜ uzman ve öğrencilerinden oluşan bir takım tarafınca yürütülen hafriyat çalışmaları başlanmıştır.2019-2021 yılları içinde gerçekleştirilen üç hafriyat döneminin kararında Gedikkaya Mağarası’nın bugüne dek Paleolitik, Neolitik ve Kalkolitik olmak üzere üç farklı periyotta yerleşime sahne olduğu anlaşılmıştır” dedi.
“MAĞARADA BİLİNEN BİRİNCİ YERLEŞİM GÜNÜMÜZDEN 16 BİN 500 YIL EVVEL BAŞLAMIŞTIR”
Bilecik Pir Edebali Üniversitesi Arkeoloji Kısmı’ndan Doç. Dr. Deniz Sarı ise, mağarada Hellenistik ve Roma devirlerine ilişkin fazlaca az sayıda ele geçen materyal olduğunu anlatarak, “Mağaranın yer aldığı kayalık zirvenin eteklerinde yer alan yerleşim yerinin sakinlerinin vakit zaman belirli gayelerle mağarayı ziyaret ettiğine işaret etmektedir. TÜBİTAK MAM laboratuvarında yapılan karbon 14 yaş tayini tahlillerinin neticelerina bakılırsa mağarada bilinen birinci yerleşim günümüzden 16 bin 500 yıl evvel başlamıştır (MÖ 14500). Pleistosen olarak tanımlanan Son buzul Çağı’nın sonlarına denk gelen bu tarihe ilişkin yerleşim izleri ve buluntuları büyük oranda mağara duvarları boyunca saptanmıştır. Kelam konusu Devir Anadolu’da bugüne dek epey az bilinen Epipaleolitik Periyot kültürleri hakkında yeni bulgular ortaya koymaktadır” dedi.
“KUZEYBATI ANADOLU FİKİRTEPE VE FİKİRTEPE ÖNCESİ NEOLİTİK KÜLTÜRLERİNDEN FARKLI ÖĞELER İÇERMEKTEDİR”
M.Ö. 7700-7100 senelerında Gedikkaya’nın Neolitik Dönem’de de ağır bir iskâna sahne olduğu anlaşıldığı anlatan Doç. Dr. Deniz Sarı, “Neolitik katmanlarında saptanan buluntu kümeleri şaşırtan bir biçimde bilinen Kuzeybatı Anadolu Fikirtepe ve Fikirtepe öncesi Neolitik kültürlerinden farklı öğeler içermektedir. Bunlar içerisinde Balkanlar, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu kültürleri ile ilişkilendirebileceğimiz çanak çömlek yer almaktadır. Çoğunluğu dioritten yassı baltalar, vurgu taşları, öğütme taşları, el taşları, dilgiler, kazıyıcılar, ok ve mızrak uçları, aşı boyaları, ağırşaklar, delikli keramikler, tığ, delici, mablak üzere çeşitli kemik aletler mağarada gerçekleştirilen taş personelliği, ahşap personelliği, dokumacılık üzere zanaat kollarıyla ilgili kıymetli datalar sağlar” dedi.
KALKOLİTİK ÇAĞ İLİŞKİN MERMERDEN YAPILAN KİLYA TİPİ FİGURİN TÜM TARİHİ DEĞİŞTİRDİ
Öte yandan ele geçirilen bir öteki buluntu kümesi ise bir daha sonraki Kalkolitik Çağ’a (M.Ö. 5500-3500) tarihlendirilen mermer kap kesimleri ve bunların stalagmitten taklitleri ve bir daha mermerden kilya tipi bir figurin gövde kesimi buradaki toplulukların bu sefer Ege dünyası ile ilişkilendirmektedir.
KAYNAK: İHA