Türkiye’nin ilk müslüman kadın oyuncusudur. Bedia Muvahhit, 16 Ocak 1897 tarihinde İstanbul’da Moda’da doğmuştur. Asıl adı Emine Bedia Şekip’dir. Babası, İstinaf Mahkemesi Müddeiumumisi Şekip B��dır. Küçük yaşta özel derslerle Fransızca ve Rumca öğrendi. Büyükada’daki Saint Antoine’da başlayan öğrenimini, Kadıköy Moda’daki Terakki Mektebi ve Notre Dame de Sion Lisesi’nde okuyarak tamamlamıştır. Türkiye’de yeni kurulan Telefon Şirketi’ne 1914 yılında alınan ilk Türk kadınları arasında yer aldı. 1914’te yeni kurulan Darülbedayi’ye girdi. Dârülbedayi’nin 1923 yılında İzmir turnesi sırasında İzmir’de bulunan Ata¬türk’ün, Türk kadınlarının neden sahneye çıkmadıklarını sorması üzerine, bir gece içinde hazırlanarak İbnürrefik Ahmed Nu-ri’nin Ceza Kanunu eserinde Sacide rolü¬nü oynadı. Böylece Cumhuriyet dö-neminde sahneye çıkan ilk müslüman türk kadını oldu. 1923’te, Ceza Kanunu adlı oyunla sahneye çıkmasıyla tiyatro yaşamı da başlamış oldu. İlk filmi, 1923 yılında Muhsin Ertuğrul’un teklifiyle başladığı Halide Edip Adıvar’ın Ateşten Gömlek romanından sinemaya uyarlan�rülbedayi’de Sha-kespeare’in Othello’sunda Desdemona ro¬lüne çıktı (6 Aralık 1923). Bu tarihten iti-baren Dârülbedayi’de sürekli olarak çalış¬tı. Yurt dışındaki tur¬nelere katıldı; Atina’da Desdemona’yı Rumca oynadı. Birçok tiyatro eserini ter¬cüme veya adapte etti. 1921 yılında Erenköy Kız Lisesi’nde Fransızca öğretmenliğine başladı. Yine 1921 yılında Darülbedayi sahnesinde izlediği bir oyun sonrası imzalı resmini istediği aktör Ahmet Refet Muvahhid ile evlendi. Bu evliliğinden Şuayip Sina Arbel (d.1922, ö. 1991) adında bir oğlu vardı.1927 yılında eşinin ölümünden sonra, ikinci evliliğini 1933 yılında Şehir Tiyatroları’nda besteci ve piyanist olarak çalışan Avusturyalı Ferdi Friedrich Von Statzer ile yaptı. Bu evliliği 1951 yılına kadar 18 yıl sürdü ve boşandılar. Boşandıktan sonra tekrar Muvahhit soyadını aldı. Bedia Muvahhit, 1950 ve 1973 yıllarında iki kez jübile yaptı; Sanat yaşamı boyunca 200’ün üzerinde oyunda ve sayısız sinema filminde rol aldı. Bedia Muvahhit, 1975 yılında Şehir Tiyatroları’ndan emekli oldu. 1980 yılında Dünya Tiyatro Günü Ulusal Bildirisi’ni hazırladı. 1981 yılında Atatürk Sanat Armağanı’na layık görüldü, 1987 yılında ise Devlet Sanatçısı oldu. 1988 yılında “İstanbul Sinema Günleri” festivali jürisi “Altın Lâle Ödülü”ne layik buldu. Bedia Muvahhit, bir ev kazası sonrası kaldırıldığı İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi’nde 20 Ocak 1994 günü 97 yaşında yaşama gözlerini yumdu. Ölümünden dört gün sonra da, Beyoğlu’ndaki Küçük Sahne Binası içindeki sahneye adı verildi. 1995 yılından itibaren Türk Kadınlar Birliği onun adını yaşatmak için, sahnelerimizde, “İlk önemli rolünü” oynayan genç kadın oyunculara her yıl “Bedia Muvahhit Tiyatro Ödülü” vermektedir. Bazı kaynaklar 1916-1917 de Sedat Simavi’nin yönettiği ilk konulu Türk Filmleri Casus ve Pençe’de Neyyire Neyir ile birlikte Bedia Muvahhit’in de oynadığını yazarlar. Sessiz çekilen, kopyaları kayıp olan bu filmler, Sessiz Türk Sinemasının hakkında en az şey bilinen filmleridir. Bedia Muvahhit’in hayat hikayesi, 1993 yılında Gökhan Akçura tarafindan, İstanbul Büyükşehir Belediyesi adına kitaplaştırıldı. Bedia Muvahhit anısına Posta Pulu bastırılan ender sanatçılardan biriydi. Tiyatro oyunları :Hisse-i Şayia, Taş Parçası, Aktör Kin, Yorgaki Dandini, Hamlet, Devlet Kuşu, On İkinci Gece, Matmazel Julie, Aynaroz Kadısı, Hortlaklar, Mürai, Tersine Akan Nehir, Bir Kavuk Devrildi, Venedik Taciri, Fermanlı Deli Hazretleri, Mum Söndü, Bir Ölü Evi, Otello, Kafes Arkasında, Kafatası, Lüküs Hayat, Yarasa, Müfettiş, Saz-Caz, Mırnav, Ayaktakımı Arasında, Tebeşir Dairesi, Ahududu, Küçük Şehir, Oyun İçinde Oyun, Deli Saraylı, Kibarlık Budalası, Sana Rey Veriyorum, Deli Dolu, Suç ve Ceza, Çifte Keramet, Dama Çıkmış Bir Güzel, Gecikenler, Hanımlar Terzihanesi, Ceza Kanunu, İpekçi Merhum, ihtiras Tramvayı, Gavanult’tan Sevda Hanım, Zevcem (1923), Fırıldak (1924), Coolus’tan İstanbul havası (1924), feldau’dan Evdeki Pazar, Onlar Ermiş Muradına (1931), Robert de Flers’den Geçti Borun Pazarı (1930), nancey’den Yukarı Köşk (1945), Birabeau’dan Oğlumuz (1938-1939), Densy Amiel’den Arılar. Filmleri :1917 – Pençe1917 – Casus1923 – Ateşten Gömlek1931 – İstanbul Sokaklarında1933 – Karım Beni Aldatırsa1953 – Beklenen Şarkı1954 – Paydos1955 – Yaşlı Gözler1955 – Son Beste1955 – Gülmeyen Yüzler1961 – Çapkınlar1962 – Gönül Ferman Dinlemez1962 – Bir Gecelik Gelin1962 – Belalı Torun1963 – Barut Fıçısı1963 – Genç Kızlar1964 – İstanbul Kaldırımları1964 – Kaynana Zırıltısı1964 – Manyaklar Köşkü1964 – Gençlik Rüzgarı1964 – Halk Çocuğu1964 – Anasının Kuzusu1964 – Gel Barışalım1964 – Sarı Kızla Kopuk Ahmet1964 – Hizmetçi Dediğin Böyle Olur1965 – Hep O Şarkı1965 – Sevinç Gözyaşları1966 – Bozuk Düzen1966 – Aşkın Gözyaşları1966 – Çalıkuşu1966 – Sokak Kızı1966 – O Kadın1966 – Sevgilim Artist Olunca1966 – Şoförün Kızı1967 – Evlat Uğruna1967 – Sen Benimsin1967 – Zehirli Hayat1968 – Dünyanın En Güzel Kadını1968 – Katip1969 – Ateşli Çingene1969 – Esmerin Tadı Sarışının Adı1969 – Lekeli Melek1969 – Son Mektup1969 – Tatlı Sevgilim1970 – Yumurcak
ircfrm.net için Yenialanya-com sitesinden alıntı yapılmıştır.
ircfrm.net için Yenialanya-com sitesinden alıntı yapılmıştır.