Avrupa’nın gözü önünde bir soykırım! 26 yıldır dinmeyen acı Srebrenitsa
Bosna Hersek’in doğusundaki Srebrenitsa‘nın 11 Temmuz 1995‘te Ratko Mladic komutasındaki Sırp birliklerce ele geçirilmesinin akabinde başlayan ve kısa vakit ortasında 8 binden çok Boşnak sivilin hunharca öldürüldüğü soykırım, Boşnak halkının kanayan yarası olmayı sürdürüyor.
Avrupa’da İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde yaşanmış en büyük insanlık trajedisi olarak nitelendirilen Srebrenitsa soykırımı, ortadan geçen 26 yıla karşın kurban yakınlarının en derin acısı olarak yüreklerdeki yerini koruyor.
Srebrenitsa soykırımının 26’ncı yıl dönümü kapsamında anma programı ve cenaze merasiminin düzenleneceği 11 Temmuz Pazar günü, kimlik tespiti yapılan ve ailesinin onay verdiği 19 soykırım kurbanı daha Potoçari Anıt Mezarlığı’na defnedilecek.
Ortadan geçen senelera karşın hala binden çok soykırım kurbanının cenazesinin bulunamamış olması Srebrenitsa’da yaşanan zulmün ne derece büyük olduğunun en kıymetli göstergelerinden birisi olarak kabul ediliyor.
EN GENÇ KURBANIN YALNIZCA KAFATASI DEFNEDİLECEK
Srebrenitsa’da Sırp güçler tarafınca öldürüldükten daha sonra toplu mezarlara gömülen binlerce soykırım kurbanının ondan sonrasında öteki yerlere nakledildiği biliniyor.
Soykırımdan daha sonra açılan toplu mezarlardan çıkarılan ceset kalıntıları tam olmasa da binlerce aile yakını sevdiklerinin bulunabilen birkaç kemiğini toprağa vermenin ve “bir mezar taşı olsun” kanısının hem hüznünü tıpkı vakitte huzurunu yaşıyor.
Bu yıl toprağa verilecek kurbanlardan en genci, öldürüldüğünde 16 yaşında olan Azmir Osmanovic’in yalnızca kafatasına ilişkin kemik kalıntıları toprağa verilecek. Potoçari Anıt Mezarlığı’na bugüne kadar 6 bin 652 soykırım kurbanı defnedildi.
Toprağa verilecek başka kurbanların isimleri ise şöyleki:
“Husein Kurbasic (1958), Vejsil Hamzabegovic (1939), Muhidin Mehmedovic (1977), Ramiz Selimovic (1951), Esnaf Halilovic (1976), Muamer Mujic (1976), Mehmed Beganovic (1947), Hajro Aljic (1944), Jusuf Aljic (1967), Zajim Hasanovic (1968), Asim Nukic (1971), Nezir Dautovic (1969), Ibrahim Avdagic (1950), Jusuf Halilovic (1948), Salih Dzananovic (1955) ve Meho Karahodzic (1939).”
SIRP KUMANDAN MLADİC’TEN KAN DONDURAN İFADELER
Lahey’deki memleketler arası mahkeme tarafınca ortalarında Srebrenitsa soykırımının da bulunduğu birfazlaca savaş kabahatinden müebbet mahpusa mahkum edilen Ratko Mladic, 11 Temmuz 1995 günü buyruğundaki Sırp askerlerle Srebrenitsa’yı ele geçirdi.
Sırp bayramı arifesinde Srebrenitsa’yı Sırp milletine armağan ettiklerini söyleyen Mladic, “Nihayet bu topraklarda Türklerden (bölgede Müslümanlar için kullanılan ifade) intikam alma vakti gelmiştir.” sözlerini kullandı.
Kentte yaşayan siviller, Birleşmiş Milletler (BM) bünyesinde bölgede bakılırsav yapan Hollandalı askerlere sığınarak hayatta kalmayı umsa da Hollandalılar istisnasız herkesi Sırp birliklerine teslim etti.
Nihayetinde sadece birkaç gün ortasında Srebrenitsa ve civarındaki yerleşimlerden en az 8 bin 372 kişi zalimce katledildi, fazlaca sayıda aile meskenlerinden sürgün edildi.
ETNİK PAKLIK YAPILDI
Srebrenitsa’nın Sırp askerlerin eline geçmesinin akabinde Hollandalılara sığınmak istemeyen Boşnakların bir kısmı orman yolundan Bosna Hersek Ordusunun denetimindeki bölgeye ulaşmak istedi.
Orman yolunu seçenlerin büyük çoğunluğunun yazgısı de BM üssüne sığınanların yazgısıyla birebir oldu. Halk içinde “ölüm yolu” olarak da anılan orman yolundan giden binlerce Boşnak sivil, Sırpların kurduğu tuzaklarda hayatını kaybetti.
Hollandalı askerlere sığınan siviller ise birinci gecenin akabinde başlarına gelecekleri anlarken, üs olarak kullanılan akümülatör fabrikasında tutulan sivillerin yanına giren Sırplar, kimlik denetimi yapıp keyfi bir seçimle kimi erkekleri götürdü.
Sonraki gün, Hollandalı askerlerin sırf birkaç metre ilerisinde, üssün çabucak haricinde bekleyen Sırp askerleri, bayan ve çocukları otobüslere bindirdi, erkekleri ise çabucak orada ailelerinden ayırdı.
Ailelerinden ayrılan binlerce erkek katledilip farklı toplu mezarlara gömülürken, bayan ve çocuklar yıllardır yaşadıkları memleketlerinden sürgün edildi.
Sırplar, erkekleri öldürerek Boşnak nüfusu yok etmeyi amaçlarken, bunun ismine etnik paklık dediler.
HOLLANDA HATALI BULUNDU
Srebrenitsalı Boşnak sivillerin sığındığı Hollandalı BM askerlerinin soykırımdaki rolü, ortadan geçen senelera karşın tartışılıyor.
Kentin işgal edilmesinin akabinde çekilen ve kamuoyunun da aşina olduğu imajlarda, Hollandalı kumandan Thom Karremans’ın 11 Temmuz 1995’te bir ortaya geldiği Mladic karşısında el pençe durması gözden kaçmıyor.
Kente giren Sırplara ateş açıldığı için Karremans’ın tabirini alan Mladic’in, imgelerin sonunda ise Karremans’a içki ısmarladığı ve ikilinin bir arada kadeh kaldırdığı görülüyor.
Hollandalı askerlerin Srebrenitsa’dan uğurlanması öncesinde ise Mladic’in, Karremans ve ailesine çeşitli ikramlar vermesi de bir diğer ilgi alımlı ayrıntı olarak göze çarpıyor.
Karremans hiç bir vakit yaşananlar yüzünden yargılanmazken, Hollanda devleti ise Srebrenitsa’daki soykırımdan “kısmen” hatalı bulundu.
Kurban yakınlarınca 2007’de açılan davada, Lahey Bölge Mahkemesi, Srebrenitsa’nın işgali sırasında BM bünyesinde nazaranvli Hollandalı askerlere sığınan 300 Boşnak sivilin Sırplara teslim edilmesinden Hollanda’yı hatalı buldu.
YAŞANANLAR “SOYKIRIM” OLARAK NİTELENDİRİLDİ
Lahey’deki Milletlerarası Adalet Divanı, 2007 yılında aldığı kararda, Eski Yugoslavya Milletlerarası Ceza Mahkemesinden (ICTY) gelen ispatlar doğrultusunda Srebrenitsa ve civarında yaşananları “soykırım” olarak nitelendirdi.
Sırp kumandan Mladic, ICTY’de görülen davada, ortalarında soykırımın da bulunduğu biroldukca hatadan müebbet mahpusa mahkum edilirken, 8 Haziran’da görülen temyiz duruşmasında müebbet mahpus cezası onandı.
Savaş devrinde Bosnalı Sırpların önderi olan Radovan Karadzic de Sebrenitsa soykırımı dahil birfazlaca hatadan evvel 40 yıl, akabinde temyiz davasında müebbet mahpusa mahkum oldu.
ICTY’de görülen Srebrenitsa davalarında ayrıyeten Radislav Krstic 35 yıl, Vidoje Blagojevic 15 yıl, Vujadin Popovic ve Ljubisa Beara müebbet, Drago Nikolic 35 yıl, Ljubomir Borovcanin 17 yıl, Vinko Pandurevic 13 yıl, Radivoje Miletic 19 yıl ve Milan Gvero 5 yıl mahpus cezası aldı.
Bosna Hersek Mahkemesinde görülen öbür bir davada ise 13 Temmuz 1995’te 1000’e yakın Boşnak sivilin katledilmesi hatasından Milorad Trbic 30 yıl mahpusla cezalandırıldı.
Farklı mahkemelerde görülen Srebrenitsa davalarında bugüne kadar 45 Sırp’a, toplam 699 yıl mahpus cezası verildi.
Öte yandan, eski Sırbistan Cumhurbaşkanı Slobodan Milosevic de Srebrenitsa’daki soykırımla suçlanmış fakat yargılanması sürerken cezaevinde ölmüştü.
KAYNAK: AA
Bosna Hersek’in doğusundaki Srebrenitsa‘nın 11 Temmuz 1995‘te Ratko Mladic komutasındaki Sırp birliklerce ele geçirilmesinin akabinde başlayan ve kısa vakit ortasında 8 binden çok Boşnak sivilin hunharca öldürüldüğü soykırım, Boşnak halkının kanayan yarası olmayı sürdürüyor.
Avrupa’da İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde yaşanmış en büyük insanlık trajedisi olarak nitelendirilen Srebrenitsa soykırımı, ortadan geçen 26 yıla karşın kurban yakınlarının en derin acısı olarak yüreklerdeki yerini koruyor.
Srebrenitsa soykırımının 26’ncı yıl dönümü kapsamında anma programı ve cenaze merasiminin düzenleneceği 11 Temmuz Pazar günü, kimlik tespiti yapılan ve ailesinin onay verdiği 19 soykırım kurbanı daha Potoçari Anıt Mezarlığı’na defnedilecek.
Ortadan geçen senelera karşın hala binden çok soykırım kurbanının cenazesinin bulunamamış olması Srebrenitsa’da yaşanan zulmün ne derece büyük olduğunun en kıymetli göstergelerinden birisi olarak kabul ediliyor.
EN GENÇ KURBANIN YALNIZCA KAFATASI DEFNEDİLECEK
Srebrenitsa’da Sırp güçler tarafınca öldürüldükten daha sonra toplu mezarlara gömülen binlerce soykırım kurbanının ondan sonrasında öteki yerlere nakledildiği biliniyor.
Soykırımdan daha sonra açılan toplu mezarlardan çıkarılan ceset kalıntıları tam olmasa da binlerce aile yakını sevdiklerinin bulunabilen birkaç kemiğini toprağa vermenin ve “bir mezar taşı olsun” kanısının hem hüznünü tıpkı vakitte huzurunu yaşıyor.
Bu yıl toprağa verilecek kurbanlardan en genci, öldürüldüğünde 16 yaşında olan Azmir Osmanovic’in yalnızca kafatasına ilişkin kemik kalıntıları toprağa verilecek. Potoçari Anıt Mezarlığı’na bugüne kadar 6 bin 652 soykırım kurbanı defnedildi.
Toprağa verilecek başka kurbanların isimleri ise şöyleki:
“Husein Kurbasic (1958), Vejsil Hamzabegovic (1939), Muhidin Mehmedovic (1977), Ramiz Selimovic (1951), Esnaf Halilovic (1976), Muamer Mujic (1976), Mehmed Beganovic (1947), Hajro Aljic (1944), Jusuf Aljic (1967), Zajim Hasanovic (1968), Asim Nukic (1971), Nezir Dautovic (1969), Ibrahim Avdagic (1950), Jusuf Halilovic (1948), Salih Dzananovic (1955) ve Meho Karahodzic (1939).”
SIRP KUMANDAN MLADİC’TEN KAN DONDURAN İFADELER
Lahey’deki memleketler arası mahkeme tarafınca ortalarında Srebrenitsa soykırımının da bulunduğu birfazlaca savaş kabahatinden müebbet mahpusa mahkum edilen Ratko Mladic, 11 Temmuz 1995 günü buyruğundaki Sırp askerlerle Srebrenitsa’yı ele geçirdi.
Sırp bayramı arifesinde Srebrenitsa’yı Sırp milletine armağan ettiklerini söyleyen Mladic, “Nihayet bu topraklarda Türklerden (bölgede Müslümanlar için kullanılan ifade) intikam alma vakti gelmiştir.” sözlerini kullandı.
Kentte yaşayan siviller, Birleşmiş Milletler (BM) bünyesinde bölgede bakılırsav yapan Hollandalı askerlere sığınarak hayatta kalmayı umsa da Hollandalılar istisnasız herkesi Sırp birliklerine teslim etti.
Nihayetinde sadece birkaç gün ortasında Srebrenitsa ve civarındaki yerleşimlerden en az 8 bin 372 kişi zalimce katledildi, fazlaca sayıda aile meskenlerinden sürgün edildi.
ETNİK PAKLIK YAPILDI
Srebrenitsa’nın Sırp askerlerin eline geçmesinin akabinde Hollandalılara sığınmak istemeyen Boşnakların bir kısmı orman yolundan Bosna Hersek Ordusunun denetimindeki bölgeye ulaşmak istedi.
Orman yolunu seçenlerin büyük çoğunluğunun yazgısı de BM üssüne sığınanların yazgısıyla birebir oldu. Halk içinde “ölüm yolu” olarak da anılan orman yolundan giden binlerce Boşnak sivil, Sırpların kurduğu tuzaklarda hayatını kaybetti.
Hollandalı askerlere sığınan siviller ise birinci gecenin akabinde başlarına gelecekleri anlarken, üs olarak kullanılan akümülatör fabrikasında tutulan sivillerin yanına giren Sırplar, kimlik denetimi yapıp keyfi bir seçimle kimi erkekleri götürdü.
Sonraki gün, Hollandalı askerlerin sırf birkaç metre ilerisinde, üssün çabucak haricinde bekleyen Sırp askerleri, bayan ve çocukları otobüslere bindirdi, erkekleri ise çabucak orada ailelerinden ayırdı.
Ailelerinden ayrılan binlerce erkek katledilip farklı toplu mezarlara gömülürken, bayan ve çocuklar yıllardır yaşadıkları memleketlerinden sürgün edildi.
Sırplar, erkekleri öldürerek Boşnak nüfusu yok etmeyi amaçlarken, bunun ismine etnik paklık dediler.
HOLLANDA HATALI BULUNDU
Srebrenitsalı Boşnak sivillerin sığındığı Hollandalı BM askerlerinin soykırımdaki rolü, ortadan geçen senelera karşın tartışılıyor.
Kentin işgal edilmesinin akabinde çekilen ve kamuoyunun da aşina olduğu imajlarda, Hollandalı kumandan Thom Karremans’ın 11 Temmuz 1995’te bir ortaya geldiği Mladic karşısında el pençe durması gözden kaçmıyor.
Kente giren Sırplara ateş açıldığı için Karremans’ın tabirini alan Mladic’in, imgelerin sonunda ise Karremans’a içki ısmarladığı ve ikilinin bir arada kadeh kaldırdığı görülüyor.
Hollandalı askerlerin Srebrenitsa’dan uğurlanması öncesinde ise Mladic’in, Karremans ve ailesine çeşitli ikramlar vermesi de bir diğer ilgi alımlı ayrıntı olarak göze çarpıyor.
Karremans hiç bir vakit yaşananlar yüzünden yargılanmazken, Hollanda devleti ise Srebrenitsa’daki soykırımdan “kısmen” hatalı bulundu.
Kurban yakınlarınca 2007’de açılan davada, Lahey Bölge Mahkemesi, Srebrenitsa’nın işgali sırasında BM bünyesinde nazaranvli Hollandalı askerlere sığınan 300 Boşnak sivilin Sırplara teslim edilmesinden Hollanda’yı hatalı buldu.
YAŞANANLAR “SOYKIRIM” OLARAK NİTELENDİRİLDİ
Lahey’deki Milletlerarası Adalet Divanı, 2007 yılında aldığı kararda, Eski Yugoslavya Milletlerarası Ceza Mahkemesinden (ICTY) gelen ispatlar doğrultusunda Srebrenitsa ve civarında yaşananları “soykırım” olarak nitelendirdi.
Sırp kumandan Mladic, ICTY’de görülen davada, ortalarında soykırımın da bulunduğu biroldukca hatadan müebbet mahpusa mahkum edilirken, 8 Haziran’da görülen temyiz duruşmasında müebbet mahpus cezası onandı.
Savaş devrinde Bosnalı Sırpların önderi olan Radovan Karadzic de Sebrenitsa soykırımı dahil birfazlaca hatadan evvel 40 yıl, akabinde temyiz davasında müebbet mahpusa mahkum oldu.
ICTY’de görülen Srebrenitsa davalarında ayrıyeten Radislav Krstic 35 yıl, Vidoje Blagojevic 15 yıl, Vujadin Popovic ve Ljubisa Beara müebbet, Drago Nikolic 35 yıl, Ljubomir Borovcanin 17 yıl, Vinko Pandurevic 13 yıl, Radivoje Miletic 19 yıl ve Milan Gvero 5 yıl mahpus cezası aldı.
Bosna Hersek Mahkemesinde görülen öbür bir davada ise 13 Temmuz 1995’te 1000’e yakın Boşnak sivilin katledilmesi hatasından Milorad Trbic 30 yıl mahpusla cezalandırıldı.
Farklı mahkemelerde görülen Srebrenitsa davalarında bugüne kadar 45 Sırp’a, toplam 699 yıl mahpus cezası verildi.
Öte yandan, eski Sırbistan Cumhurbaşkanı Slobodan Milosevic de Srebrenitsa’daki soykırımla suçlanmış fakat yargılanması sürerken cezaevinde ölmüştü.
KAYNAK: AA