Meclis’ten 71 yılda 76 yurt dışına asker gönderme tezkeresine müsaade çıktı
Irak ve Suriye ile Lübnan olmak üzere iki yurt dışına asker gönderme tezkeresinin mühletinin uzatılmasına ait Cumhurbaşkanlığı tezkereleri, bu hafta TBMM Genel Heyetinde görüşülecek.
Türkiye’nin dünya barışının korunmasına yönelik katkısı, Kore Savaşı’na katıldığı 1950’de başladı. TSK, bugüne kadar çıkarılan tezkerelerle fazlaca sayıda ülkede çeşitli vazifeler aldı.
AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran Meclis, 1950 daha sonrası periyotta birinci defa, Kore’ye Türk askerinin gönderilmesi için periyodun hükümetine müsaade verdi.
TBMM, 6 Aralık 1950 tarihindeki birleşiminde, “dünya barışını kurmak, korumak ve insanlığın emniyet ve huzurunun sağlanması maksadıyla Türk askerinin Birleşmiş Milletler (BM) orduları saflarına katılması” tarafındaki Başbakanlık tezkeresini kabul etti.
– KIBRIS
Meclis, Kıbrıs’a asker gönderilmesi konusunda çeşitli tarihlerde 3 defa müsaade verdi. Bu mevzudaki birinci tezkere, 16 Mart 1964 tarihini taşıyor. 1961 Anayasası’nın 66. unsuruna dayandırılan bu karar, “16 Ağustos 1960’ta, Lefkoşa’da Türkiye, Yunanistan, Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda ile Türkiye içinde imzalanan mutabakatlar uyarınca Kıbrıs’a TSK’nin gönderilmesine müsaade verilmesini” içeriyordu.
TBMM, 17 Kasım 1967’de, “Hükümete verilen yetkinin kullanılmasından doğacak inkişaf ve ihtilatlar karşısında; gerek, hudut, şümulü hükümetçe takdir ve tayin olunacak biçimde TSK’nin yabancı ülkelere gönderilmesine” müsaade verdi.
Kıbrıs konusundaki 3. tezkere ise 20 Temmuz 1974’te kabul edildi. Dış siyasi olayların ortaya çıkardığı ağır koşullar sonunda ve TBMM’nin 1964 ve 1967’de verilen müsaadelerine dayanarak Kıbrıs’a yapılan indirme ve çıkarma harekatının ortaya çıkaracağı durum karşısında gerekliliği, sonu ve ölçüsü hükümetçe takdir ve tayin olunacak biçimde TSK’nin yabancı ülkelere gönderilmesine müsaade verilirken, birebir günkü birleşimde “TBMM’nin kahraman ve ulu Türk Silahlı Kuvvetlerine inanç, dilek ve takdirleri” de iletildi.
– KÖRFEZ KRİZİ
Irak’ın Kuveyt’i işgaliyle başlayan “Körfez Krizi” sürecinde de TBMM’den 3 tezkere çıktı.
Körfez Krizi sürecinde, ABD ve müttefiklerinin Irak’a yönelik askeri harekatı etabında Türkiye’de fazlaca uluslu bir gücün konuşlandırılması gündeme geldi. Hükümet, “Ülkemize bir tecavüz vuku halinde derhal mukabele edilmesi niyetine münhasır olarak”, TSK’nin yabancı ülkelere gönderilmesi yahut yabancı silahlı kuvvetler mensuplarının Türkiye’de bulunması hususlarında TBMM’den müsaade istedi. Bu müsaade, 12 Ağustos 1990’da hükümete verildi.
Evvelce “çekiç güç” olarak isimlendirilen, ondan sonrasında sırf hava gücüyle hudutlu olan “Kuzeyden Keşif Harekatı”, bu müsaade kapsamında Türkiye’ye konuşlandırıldı.
TBMM, bir daha birebir kapsamda 5 Eylül 1990 ve 17 Ocak 1991’de BM Güvenlik Kurulu sonucunı desteklemek ve Türkiye’nin olası tehlikelere karşı güvenliğinin idame ettirilmesini sağlamak, kriz müddetince ve daha sonrasında olabilecek gelişmeler ışığında Türkiye’nin çıkarlarını korumak hedefiyle Türk askerinin yabancı ülkelere gönderilmesine ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de olmasına müsaade verdi.
– BOSNA HERSEK’TEN AFGANİSTAN’A
Türk askeri, Körfez Krizi daha sonrasında dünyanın farklı köşelerindeki savaş ortamlarında nazaranv aldı. Bu gayeyle TBMM’den alınan müsaade daha sonrasında Türk askeri, Bosna-Hersek’ten Afganistan’a kadar geniş bir coğrafyada vazife yaptı.
Hükümetler, 8 Aralık 1992’de iki başka tezkereyle Somali ve Bosna Hersek’e, 20 Şubat 1997’de İsrail-Filistin çatışmalarının yaşandığı El Halil’e, 10 Nisan 1997 ve 23 Temmuz 1998’de Arnavutluk’a, 8 Ekim 1998’de Kosova’ya, 10 Ekim 2001’de Afganistan’a asker göndermek için TBMM’den müsaade aldı.
– IRAK VE 1 MART TEZKERESİ
ABD’nin Irak’a yönelik operasyonuyla ilgili olarak 4 Başbakanlık tezkeresi, 2003’te TBMM’ye sunulurken, bunlardan Türk askerinin yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı ülke askerlerinin Türkiye’ye gelmesini içeren tezkere kabul edilmedi.
Türkiye’deki askeri üs ve tesisler ile limanlarda gerekli yenileştirme, geliştirme, inşaat ve tevsi çalışmaları ile altyapı faaliyetlerinde bulunmak hedefiyle ABD’li teknik ve askeri işçinin 3 ay müddetle Türkiye’de olmasına müsaade verilmesine ait karar, 6 Şubat 2003’te TBMM’den çıktı.
TBMM, 20 Mart 2003’te, TSK’nin Kuzey Irak’a gönderilmesine, bu kuvvetlerin belirlenecek asıllar çerçevesinde kullanılmasına ve beklenen bir askeri harekat kapsamında yabancı silahlı kuvvetlere mensup hava ögelerinin Türk hava alanını kullanmalarına 6 ay müddetle müsaade verdi.
Irak Savaşı niçiniyle “TSK’nin yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunması için Hükümet’e yetki verilmesine” ait 25 Şubat 2003 tarihindeki Başbakanlık tezkeresi, TBMM Genel Şurasında 1 Mart 2003’te “salt çoğunluğa ulaşılmaması” niçiniyle kabul edilmedi. Bu oylamaya 533 milletvekili katılmış, 264 kabul, 250 ret, 19 çekimser oy kullanılmıştı.
Irak ile ilgili 2003’teki başka tezkere ise 7 Ekim tarihindeki oldu. Meclis, Başbakanlık tezkeresiyle, hükümete, TSK’nin, güvenlik ve istikrara katkı yapmak gayesiyle Irak’a gönderilmesine, bu kuvvetlerin nazaranvine ve kullanılmasına ait gerekli düzenlemelerin yapılması için 1 yıl müddetle müsaade verdi.
– LÜBNAN’DA BARIŞIN TESİSİ
Kongo’daki seçimlerde güvenliği sağlayacak memleketler arası güce, Türkiye’nin asker göndermesine ait Başbakanlık tezkeresi, 27 Haziran 2006’da TBMM Genel Heyetinde kabul edildi.
TBMM’ye, Türk askerinin Lübnan’a BM Süreksiz bakılırsav Gücü (UNIFIL) kapsamında gönderilmesine ait 12 Başbakanlık, 3 Cumhurbaşkanlığı tezkeresi sunuldu. Birinci Lübnan tezkeresi, 5 Eylül 2006’da Meclis’ten geçti.
Lübnan tezkeresi, 2006’dan bu yana 14 defa uzatıldı.
– IRAK’IN KUZEYİNE HUDUT ÖTESİ OPERASYON YETKİSİ
Türk ordusunun, Irak’ın kuzeyinden Türkiye’ye yönelik terör tehdidinin ve taarruzların bertaraf edilmesi emeliyle, hudut ötesi harekat ve müdahalede bulunması için Meclis’e 7 Başbakanlık tezkeresi gönderildi.
TBMM’nin 17 Ekim 2007 tarihindeki sonucuyla, TSK ögelerinin, terör örgütü PKK’nın yuvalandığı Irak’ın kuzey bölgesi ile mücavir alanlara gönderilmesi konusunda hükümete müsaade verildi.
Bu yetki 2008, 2009, 2010, 2011, 2012 ve 2013’te olmak üzere 6 kere uzatıldı.
– KORSANLIKLA ÇABA
TBMM’ye, TSK deniz ögelerinin, Aden Körfezi, Somali karasuları ve açıkları, Arap Denizi ve mücavir bölgelerde gorevlendirilmesi için 10 Başbakanlık tezkeresi, 3 Cumhurbaşkanlığı tezkeresi sunuldu. Bu kapsamda birinci Meclis sonucu 10 Şubat 2009’da alındı.
Meclis, bu tarihten itibaren “korsanlık, deniz haydutluğu ve silahlı soygun hareketleriyle mücadele” gayesiyle yürütülen memleketler arası eforlara takviye vermek gayesiyle TSK ögelerinin gönderilmesine ait 12 kere daha müsaade verdi.
Türk askerinin bu bölgelerdeki misyon müddetinin bir yıl daha uzatılmasına ait Cumhurbaşkanlığı tezkeresi, 26 Ocak 2021’de Meclis’ten geçti.
– LİBYA’DA İSTİKRAR VE GÜVENLİĞİN TESİS
Meclis’e Libya’ya asker gönderilmesine ait 1 Başbakanlık, 2 Cumhurbaşkanlığı tezkeresi sunuldu. Bu kapsamda birinci TBMM sonucu, 24 Mart 2011’de çıktı.
Meclis, bu tarihte BM Güvenlik Kurulu kararları çerçevesinde, Libya’da istikrar ve güvenliğin bir daha tesisine yönelik milletlerarası eforlara fazlaca boyutlu katkıda bulunmak üzere TSK’nin yabancı ülkelere gönderilmesine müsaade verdi.
TBMM’de 2020’de iki başka Libya tezkeresi kabul edildi. “TSK’nin, Libya’daki gayrimeşru silahlı kümeler ile terör örgütleri tarafınca Türkiye’nin Libya’daki menfaatlerine yönelebilecek atakları bertaraf etmek, Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti tarafınca talep edilen dayanağı sağlamak üzere hudut, şümul, ölçü ve vaktinin Cumhurbaşkanınca takdir ve tayin olunacak biçimde yabancı ülkelere gönderilmesine” ait Cumhurbaşkanlığı tezkeresi, 2 Ocak 2020’de Meclis’ten geçti.
Meclis, Libya tezkeresini, 22 Aralık 2020’de görüşerek, süreyi 18 ay uzattı.
– SURİYE’DEKİ BELİRSİZLİK
Mehmetçik, Irak ve Suriye’den Türkiye’ye yönelik terör tehdidi ve riskinin bertaraf edilmesindeki misyonunu sürdürdü.
TBMM’nin 4 Ekim 2012 tarihindeki sonucuyla, Suriye’den Türkiye’ye yönelebilecek ilave risk ve tehditlere karşı gerekli önlemlerin alınması kapsamında, TSK’nin yabancı ülkelere gönderilmesine ait hükümete yetki verildi. Meclis, bu mevzudaki tezkereyi, 4 Ekim 2013’te görüşerek süreyi bir daha uzattı.
2013’ten daha sonra Suriye ve Irak’a yönelik tezkereler birleştirilerek sunuldu. Bu kapsamda 7 Irak ve Suriye tezkeresi Meclis’ten geçti.
“Irak ve Suriye’deki terörist örgütlerden Türkiye’ye yönelebilecek atakların bertaraf edilmesini” önnazarann Başbakanlık tezkeresi, 2 Ekim 2014’te Genel Şurada kabul edildi.
“Uluslararası hukuk uyarınca Türk toprağı kabul edilen Süleyman Şah Hürmet Karakolu’na dönük güvenlik riskinin de arttığı” belirtilen tezkerede, “Türkiye’nin, rejimin ve terör kümelerinin gerçekleştirebileceği her türlü hücumdan, ayrıyeten Suriye’deki belirsizlik ve kaos ortamından en çok etkilenebilecek ülke olduğu” tabir edildi.
“Irak ve Suriye tezkeresi”, 2014’ten bu yana 6 defa uzatıldı.
– TÜRK ASKERİ MALİ VE ORTA AFRİKA’DA
Türk ordusu, BM kapsamında birfazlaca ülke ve coğrafyadaki faaliyetlerine Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti’ni de ekledi. Mali ve Orta Afrika’ya asker gönderilmesine ait 6 tezkere Meclis’ten geçti.
TSK’niın; BM’nin, Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti’nde icra ettiği harekat ve misyonlar kapsamında yurt dışına gönderilmesi için 1 yıl müddetle müsaade verilmesini öngoren Başbakanlık tezkeresi, 20 Kasım 2014’te TBMM Genel Şurasında kabul edildi.
Meclis bir daha 2 Ağustos 2016’da, Türk askerinin Mali ve Orta Afrika tezkeresi kapsamında yurt dışına gönderilmesi için bir yıl müddetle müsaade verdi. Tezkerenin mühleti 2017, 2018, 2019 ve 2020’de olmak üzere 4 kere uzatıldı.
– AFGANİSTAN’DA BARIŞA KATKI
Son 6 yılda Afganistan’a asker gönderilmesine ait 4 tezkere Meclis’ten geçti.
TSK ögelerinin, NATO’nun Afganistan’da icra edeceği Kararlı Dayanak Misyonu ve devamı kapsamında yurt dışına gönderilmesi, tıpkı emellere yönelik yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye üzerinden Afganistan’a intikaliyle geri intikali kapsamında Türkiye’de bulunması ve bunlara imkan sağlayacak düzenlemelerin hükümet tarafınca belirlenecek temellere nazaran yapılması için 2 yıl mühlet istenilmesine ait Başbakanlık tezkeresi, Genel Şuranın 6 Ocak 2015 tarihindeki birleşiminde kabul edildi.
Afganistan tezkeresi bu tarihten itibaren 3 sefer uzatıldı. Meclis, bu bahisteki son tezkereyi, 22 Aralık 2020’de görüşerek, süreyi 6 Ocak 2021’den itibaren 18 ay daha uzattı.
– TSK’YE AZERBAYCAN’DA ATEŞKESİN TESİSİ YETKİSİ
TBMM, 17 Kasım 2020 tarihindeki sonucu ile TSK’nin, “Türkiye Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti içinde Stratejik Paydaşlık ve Karşılıklı Yardım Mutabakatı kararlarından kaynaklanan taahhütleri yerine getirmek, ateşkesin tesisi, ihlallerin önlenmesi, bölgede barış ve istikrarın sağlanması hedefiyle hudut, şümul, ölçü ve vakti Cumhurbaşkanınca takdir ve tayin olunacak biçimde, Ortak Merkezin bakılırsavlerinin ifası tarafında hareket etmek” üzere yabancı ülkelere gönderilmesine müsaade verdi.
bu biçimdece Meclis’ten 71 yılda 76 yurt dışına asker gönderme tezkeresine müsaade çıktı.
TBMM’ye son olarak Irak ve Suriye ile Lübnan olmak üzere iki yurt dışına asker gönderme tezkeresinin mühletinin uzatılmasına ait Cumhurbaşkanlığı tezkereleri sunuldu.
Genel Şurada, salı günü yapılacak görüşmelerin akabinde kabul edilmesi beklenen tezkerelerle Meclis, yurt dışına asker gönderilmesi için 78 defa müsaade vermiş olacak.
KAYNAK: AA
Irak ve Suriye ile Lübnan olmak üzere iki yurt dışına asker gönderme tezkeresinin mühletinin uzatılmasına ait Cumhurbaşkanlığı tezkereleri, bu hafta TBMM Genel Heyetinde görüşülecek.
Türkiye’nin dünya barışının korunmasına yönelik katkısı, Kore Savaşı’na katıldığı 1950’de başladı. TSK, bugüne kadar çıkarılan tezkerelerle fazlaca sayıda ülkede çeşitli vazifeler aldı.
AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran Meclis, 1950 daha sonrası periyotta birinci defa, Kore’ye Türk askerinin gönderilmesi için periyodun hükümetine müsaade verdi.
TBMM, 6 Aralık 1950 tarihindeki birleşiminde, “dünya barışını kurmak, korumak ve insanlığın emniyet ve huzurunun sağlanması maksadıyla Türk askerinin Birleşmiş Milletler (BM) orduları saflarına katılması” tarafındaki Başbakanlık tezkeresini kabul etti.
– KIBRIS
Meclis, Kıbrıs’a asker gönderilmesi konusunda çeşitli tarihlerde 3 defa müsaade verdi. Bu mevzudaki birinci tezkere, 16 Mart 1964 tarihini taşıyor. 1961 Anayasası’nın 66. unsuruna dayandırılan bu karar, “16 Ağustos 1960’ta, Lefkoşa’da Türkiye, Yunanistan, Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda ile Türkiye içinde imzalanan mutabakatlar uyarınca Kıbrıs’a TSK’nin gönderilmesine müsaade verilmesini” içeriyordu.
TBMM, 17 Kasım 1967’de, “Hükümete verilen yetkinin kullanılmasından doğacak inkişaf ve ihtilatlar karşısında; gerek, hudut, şümulü hükümetçe takdir ve tayin olunacak biçimde TSK’nin yabancı ülkelere gönderilmesine” müsaade verdi.
Kıbrıs konusundaki 3. tezkere ise 20 Temmuz 1974’te kabul edildi. Dış siyasi olayların ortaya çıkardığı ağır koşullar sonunda ve TBMM’nin 1964 ve 1967’de verilen müsaadelerine dayanarak Kıbrıs’a yapılan indirme ve çıkarma harekatının ortaya çıkaracağı durum karşısında gerekliliği, sonu ve ölçüsü hükümetçe takdir ve tayin olunacak biçimde TSK’nin yabancı ülkelere gönderilmesine müsaade verilirken, birebir günkü birleşimde “TBMM’nin kahraman ve ulu Türk Silahlı Kuvvetlerine inanç, dilek ve takdirleri” de iletildi.
– KÖRFEZ KRİZİ
Irak’ın Kuveyt’i işgaliyle başlayan “Körfez Krizi” sürecinde de TBMM’den 3 tezkere çıktı.
Körfez Krizi sürecinde, ABD ve müttefiklerinin Irak’a yönelik askeri harekatı etabında Türkiye’de fazlaca uluslu bir gücün konuşlandırılması gündeme geldi. Hükümet, “Ülkemize bir tecavüz vuku halinde derhal mukabele edilmesi niyetine münhasır olarak”, TSK’nin yabancı ülkelere gönderilmesi yahut yabancı silahlı kuvvetler mensuplarının Türkiye’de bulunması hususlarında TBMM’den müsaade istedi. Bu müsaade, 12 Ağustos 1990’da hükümete verildi.
Evvelce “çekiç güç” olarak isimlendirilen, ondan sonrasında sırf hava gücüyle hudutlu olan “Kuzeyden Keşif Harekatı”, bu müsaade kapsamında Türkiye’ye konuşlandırıldı.
TBMM, bir daha birebir kapsamda 5 Eylül 1990 ve 17 Ocak 1991’de BM Güvenlik Kurulu sonucunı desteklemek ve Türkiye’nin olası tehlikelere karşı güvenliğinin idame ettirilmesini sağlamak, kriz müddetince ve daha sonrasında olabilecek gelişmeler ışığında Türkiye’nin çıkarlarını korumak hedefiyle Türk askerinin yabancı ülkelere gönderilmesine ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de olmasına müsaade verdi.
– BOSNA HERSEK’TEN AFGANİSTAN’A
Türk askeri, Körfez Krizi daha sonrasında dünyanın farklı köşelerindeki savaş ortamlarında nazaranv aldı. Bu gayeyle TBMM’den alınan müsaade daha sonrasında Türk askeri, Bosna-Hersek’ten Afganistan’a kadar geniş bir coğrafyada vazife yaptı.
Hükümetler, 8 Aralık 1992’de iki başka tezkereyle Somali ve Bosna Hersek’e, 20 Şubat 1997’de İsrail-Filistin çatışmalarının yaşandığı El Halil’e, 10 Nisan 1997 ve 23 Temmuz 1998’de Arnavutluk’a, 8 Ekim 1998’de Kosova’ya, 10 Ekim 2001’de Afganistan’a asker göndermek için TBMM’den müsaade aldı.
– IRAK VE 1 MART TEZKERESİ
ABD’nin Irak’a yönelik operasyonuyla ilgili olarak 4 Başbakanlık tezkeresi, 2003’te TBMM’ye sunulurken, bunlardan Türk askerinin yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı ülke askerlerinin Türkiye’ye gelmesini içeren tezkere kabul edilmedi.
Türkiye’deki askeri üs ve tesisler ile limanlarda gerekli yenileştirme, geliştirme, inşaat ve tevsi çalışmaları ile altyapı faaliyetlerinde bulunmak hedefiyle ABD’li teknik ve askeri işçinin 3 ay müddetle Türkiye’de olmasına müsaade verilmesine ait karar, 6 Şubat 2003’te TBMM’den çıktı.
TBMM, 20 Mart 2003’te, TSK’nin Kuzey Irak’a gönderilmesine, bu kuvvetlerin belirlenecek asıllar çerçevesinde kullanılmasına ve beklenen bir askeri harekat kapsamında yabancı silahlı kuvvetlere mensup hava ögelerinin Türk hava alanını kullanmalarına 6 ay müddetle müsaade verdi.
Irak Savaşı niçiniyle “TSK’nin yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunması için Hükümet’e yetki verilmesine” ait 25 Şubat 2003 tarihindeki Başbakanlık tezkeresi, TBMM Genel Şurasında 1 Mart 2003’te “salt çoğunluğa ulaşılmaması” niçiniyle kabul edilmedi. Bu oylamaya 533 milletvekili katılmış, 264 kabul, 250 ret, 19 çekimser oy kullanılmıştı.
Irak ile ilgili 2003’teki başka tezkere ise 7 Ekim tarihindeki oldu. Meclis, Başbakanlık tezkeresiyle, hükümete, TSK’nin, güvenlik ve istikrara katkı yapmak gayesiyle Irak’a gönderilmesine, bu kuvvetlerin nazaranvine ve kullanılmasına ait gerekli düzenlemelerin yapılması için 1 yıl müddetle müsaade verdi.
– LÜBNAN’DA BARIŞIN TESİSİ
Kongo’daki seçimlerde güvenliği sağlayacak memleketler arası güce, Türkiye’nin asker göndermesine ait Başbakanlık tezkeresi, 27 Haziran 2006’da TBMM Genel Heyetinde kabul edildi.
TBMM’ye, Türk askerinin Lübnan’a BM Süreksiz bakılırsav Gücü (UNIFIL) kapsamında gönderilmesine ait 12 Başbakanlık, 3 Cumhurbaşkanlığı tezkeresi sunuldu. Birinci Lübnan tezkeresi, 5 Eylül 2006’da Meclis’ten geçti.
Lübnan tezkeresi, 2006’dan bu yana 14 defa uzatıldı.
– IRAK’IN KUZEYİNE HUDUT ÖTESİ OPERASYON YETKİSİ
Türk ordusunun, Irak’ın kuzeyinden Türkiye’ye yönelik terör tehdidinin ve taarruzların bertaraf edilmesi emeliyle, hudut ötesi harekat ve müdahalede bulunması için Meclis’e 7 Başbakanlık tezkeresi gönderildi.
TBMM’nin 17 Ekim 2007 tarihindeki sonucuyla, TSK ögelerinin, terör örgütü PKK’nın yuvalandığı Irak’ın kuzey bölgesi ile mücavir alanlara gönderilmesi konusunda hükümete müsaade verildi.
Bu yetki 2008, 2009, 2010, 2011, 2012 ve 2013’te olmak üzere 6 kere uzatıldı.
– KORSANLIKLA ÇABA
TBMM’ye, TSK deniz ögelerinin, Aden Körfezi, Somali karasuları ve açıkları, Arap Denizi ve mücavir bölgelerde gorevlendirilmesi için 10 Başbakanlık tezkeresi, 3 Cumhurbaşkanlığı tezkeresi sunuldu. Bu kapsamda birinci Meclis sonucu 10 Şubat 2009’da alındı.
Meclis, bu tarihten itibaren “korsanlık, deniz haydutluğu ve silahlı soygun hareketleriyle mücadele” gayesiyle yürütülen memleketler arası eforlara takviye vermek gayesiyle TSK ögelerinin gönderilmesine ait 12 kere daha müsaade verdi.
Türk askerinin bu bölgelerdeki misyon müddetinin bir yıl daha uzatılmasına ait Cumhurbaşkanlığı tezkeresi, 26 Ocak 2021’de Meclis’ten geçti.
– LİBYA’DA İSTİKRAR VE GÜVENLİĞİN TESİS
Meclis’e Libya’ya asker gönderilmesine ait 1 Başbakanlık, 2 Cumhurbaşkanlığı tezkeresi sunuldu. Bu kapsamda birinci TBMM sonucu, 24 Mart 2011’de çıktı.
Meclis, bu tarihte BM Güvenlik Kurulu kararları çerçevesinde, Libya’da istikrar ve güvenliğin bir daha tesisine yönelik milletlerarası eforlara fazlaca boyutlu katkıda bulunmak üzere TSK’nin yabancı ülkelere gönderilmesine müsaade verdi.
TBMM’de 2020’de iki başka Libya tezkeresi kabul edildi. “TSK’nin, Libya’daki gayrimeşru silahlı kümeler ile terör örgütleri tarafınca Türkiye’nin Libya’daki menfaatlerine yönelebilecek atakları bertaraf etmek, Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti tarafınca talep edilen dayanağı sağlamak üzere hudut, şümul, ölçü ve vaktinin Cumhurbaşkanınca takdir ve tayin olunacak biçimde yabancı ülkelere gönderilmesine” ait Cumhurbaşkanlığı tezkeresi, 2 Ocak 2020’de Meclis’ten geçti.
Meclis, Libya tezkeresini, 22 Aralık 2020’de görüşerek, süreyi 18 ay uzattı.
– SURİYE’DEKİ BELİRSİZLİK
Mehmetçik, Irak ve Suriye’den Türkiye’ye yönelik terör tehdidi ve riskinin bertaraf edilmesindeki misyonunu sürdürdü.
TBMM’nin 4 Ekim 2012 tarihindeki sonucuyla, Suriye’den Türkiye’ye yönelebilecek ilave risk ve tehditlere karşı gerekli önlemlerin alınması kapsamında, TSK’nin yabancı ülkelere gönderilmesine ait hükümete yetki verildi. Meclis, bu mevzudaki tezkereyi, 4 Ekim 2013’te görüşerek süreyi bir daha uzattı.
2013’ten daha sonra Suriye ve Irak’a yönelik tezkereler birleştirilerek sunuldu. Bu kapsamda 7 Irak ve Suriye tezkeresi Meclis’ten geçti.
“Irak ve Suriye’deki terörist örgütlerden Türkiye’ye yönelebilecek atakların bertaraf edilmesini” önnazarann Başbakanlık tezkeresi, 2 Ekim 2014’te Genel Şurada kabul edildi.
“Uluslararası hukuk uyarınca Türk toprağı kabul edilen Süleyman Şah Hürmet Karakolu’na dönük güvenlik riskinin de arttığı” belirtilen tezkerede, “Türkiye’nin, rejimin ve terör kümelerinin gerçekleştirebileceği her türlü hücumdan, ayrıyeten Suriye’deki belirsizlik ve kaos ortamından en çok etkilenebilecek ülke olduğu” tabir edildi.
“Irak ve Suriye tezkeresi”, 2014’ten bu yana 6 defa uzatıldı.
– TÜRK ASKERİ MALİ VE ORTA AFRİKA’DA
Türk ordusu, BM kapsamında birfazlaca ülke ve coğrafyadaki faaliyetlerine Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti’ni de ekledi. Mali ve Orta Afrika’ya asker gönderilmesine ait 6 tezkere Meclis’ten geçti.
TSK’niın; BM’nin, Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti’nde icra ettiği harekat ve misyonlar kapsamında yurt dışına gönderilmesi için 1 yıl müddetle müsaade verilmesini öngoren Başbakanlık tezkeresi, 20 Kasım 2014’te TBMM Genel Şurasında kabul edildi.
Meclis bir daha 2 Ağustos 2016’da, Türk askerinin Mali ve Orta Afrika tezkeresi kapsamında yurt dışına gönderilmesi için bir yıl müddetle müsaade verdi. Tezkerenin mühleti 2017, 2018, 2019 ve 2020’de olmak üzere 4 kere uzatıldı.
– AFGANİSTAN’DA BARIŞA KATKI
Son 6 yılda Afganistan’a asker gönderilmesine ait 4 tezkere Meclis’ten geçti.
TSK ögelerinin, NATO’nun Afganistan’da icra edeceği Kararlı Dayanak Misyonu ve devamı kapsamında yurt dışına gönderilmesi, tıpkı emellere yönelik yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye üzerinden Afganistan’a intikaliyle geri intikali kapsamında Türkiye’de bulunması ve bunlara imkan sağlayacak düzenlemelerin hükümet tarafınca belirlenecek temellere nazaran yapılması için 2 yıl mühlet istenilmesine ait Başbakanlık tezkeresi, Genel Şuranın 6 Ocak 2015 tarihindeki birleşiminde kabul edildi.
Afganistan tezkeresi bu tarihten itibaren 3 sefer uzatıldı. Meclis, bu bahisteki son tezkereyi, 22 Aralık 2020’de görüşerek, süreyi 6 Ocak 2021’den itibaren 18 ay daha uzattı.
– TSK’YE AZERBAYCAN’DA ATEŞKESİN TESİSİ YETKİSİ
TBMM, 17 Kasım 2020 tarihindeki sonucu ile TSK’nin, “Türkiye Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti içinde Stratejik Paydaşlık ve Karşılıklı Yardım Mutabakatı kararlarından kaynaklanan taahhütleri yerine getirmek, ateşkesin tesisi, ihlallerin önlenmesi, bölgede barış ve istikrarın sağlanması hedefiyle hudut, şümul, ölçü ve vakti Cumhurbaşkanınca takdir ve tayin olunacak biçimde, Ortak Merkezin bakılırsavlerinin ifası tarafında hareket etmek” üzere yabancı ülkelere gönderilmesine müsaade verdi.
bu biçimdece Meclis’ten 71 yılda 76 yurt dışına asker gönderme tezkeresine müsaade çıktı.
TBMM’ye son olarak Irak ve Suriye ile Lübnan olmak üzere iki yurt dışına asker gönderme tezkeresinin mühletinin uzatılmasına ait Cumhurbaşkanlığı tezkereleri sunuldu.
Genel Şurada, salı günü yapılacak görüşmelerin akabinde kabul edilmesi beklenen tezkerelerle Meclis, yurt dışına asker gönderilmesi için 78 defa müsaade vermiş olacak.
KAYNAK: AA